2.2 Versterken economie

Doelenboom

Economische groei in Enschede en Twente (meer bedrijven en groei van bedrijven) 1. Versterken (internationaal) ondernemersklimaat Innovatie en ondernemerschap Lasten 279
Baten 0
Versterken economische structuur Lasten 4.216
Baten 2.368
2. Brancheaanpak en acquisitie Dienstverlening aan ondernemers Lasten 1.046
Baten 42
3. Versterken groene groei Versterken groene groei Lasten 0
Baten 0
4. Faciliteren kansrijke economische projecten Projecten economische ontwikkelingen Lasten 1.593
Baten 605
5. Bereikbaarheid (fysiek en digitaal) Verkeersinfrastructuur en beleid Lasten 5.821
Baten 2.064
Een groter deel van de potentiële beroepsbevolking is aan het werk 6. Vergroten zelfredzaamheid bij het vinden van werk binnen en buiten Enschede Algemene bijstand levensonderhoud Lasten 112.119
Baten 102.183
Arbeidsmarktparticipatie Lasten 19.011
Baten 3.204
Uitvoering WSW Lasten 44.610
Baten 11.552
7. Investeren in werkgelegenheid Investeren in werkgelegenheid Lasten 0
Baten 0
Meer jongeren met een opleiding die aansluit bij de arbeidsmarkt 8. Onderwijs en talentontwikkeling Aansluiting onderwijs en arbeidsmarkt Lasten 439
Brede talentontwikkeling Lasten 1.063
Kinderopvang Lasten 1.290
Baten 34
Leerlingenvervoer Lasten 1.658
Baten 22
Leerplicht / RMC / Onderwijskwaliteit Lasten 9.208
Baten 8.596

Wat hebben we bereikt?

Algemeen
De positieve dynamiek van 2016 heeft zich doorgezet in 2017. Het aantal banen groeide verder, de arbeidsmarkt is krapper geworden, er werd opnieuw veel geïnvesteerd door marktpartijen op de toplocaties en voor het eerst in vijf jaar daalde het aantal mensen met een bijstandsuitkering.

Toplocaties
Op het Kennispark gingen veel reserveringen voor kavels over in de voorbereiding van nieuwbouwplannen. Dit betroffen plannen van onder andere Demcon, Host en Ecare. Itom, Ansem en Switch vestigden zich op Kennispark. Het doorontwikkelen van het Kennispark naar een campuslocatie kreeg hiermee vorm. In september is de Flow of Innovation geopend. Ondernemers, UT, gemeente en provincie hebben grote stappen gezet in het formuleren van een nieuwe gebiedsstrategie. 

In maart is Twente Airport geopend als luchthaven. De start- en landingsbaan biedt mogelijkheden voor vliegen, testen en voor vestiging van luchthavengerelateerde bedrijvigheid. Het gebied kreeg een sterker profiel in 2017 als testlocatie voor drones/unmanned systems met Space 53 en samenwerking met bedrijven als Nokia en DJI. Het vliegtuigrecyclingbedrijf AELS vestigde zich permanent op Airport Twente en Space53 en Dyntech betrokken een shelter.

In de binnenstad zijn nieuwe winkelformules geopend onder andere in de herbouwde Hofpassage en de herontwikkelde Hemalocatie. De binnenstad is een gewilde locatie in Nederland voor investeerders en retailformules. De leegstand is tot onder de 10 procent gedaald in de binnenstad met een Decathlon en Hudson’s Bay in 2018 nog in het verschiet. De leegstand lag onder het landelijk gemiddelde voor binnensteden van gelijke omvang. Via wifitellingen meten we vanaf september het functioneren van de binnenstad. Het Ariënsplein begon vorm te krijgen als nieuwe stadscampus.

Vasthouden talent, bereikbaarheid van banen
Op basis van diverse onderzoeken zijn in (Eu)regionaal verband keuzes gemaakt op de richting voor het verkorten van reistijden naar aanliggende economische centra. Samen met de regio en in MONT verband (Münster, Osnabrück, Netwerkstad Twente) is de keuze gemaakt voor de as Zwolle/Münster en de Achterhoek. Dit thema was onderdeel van de Letter of Intent met Münster, de Letter of Intent met MONT, die Tolle Woche en de Duitslandagenda. In de Duitslandagenda is een start gemaakt met het versterken van de euregionale metropoolvorming. De nieuwe N18 is bijna klaar waardoor de Achterhoek  beter verbonden wordt met Enschede.

Met Dalian is een zusterstadovereenkomst gesloten. Met Palo Alto en Heidelberg is een smart City alliance gesloten.

Er is een samenwerkingsagenda getekend met de Universiteit Twente, Saxion en het ROC met als doel het vasthouden van talent. Ook op dit thema is onderzoek gedaan om meer grip te krijgen op het vraagstuk.

In regionaal verband is de herprogrammering bedrijventerreinen vastgesteld. Samen met de regio werd ook ingezet op acquisitie op het gebied van HTSM en logistiek. Op gemeentelijk niveau is acquisitie opgepakt richting retail, zakelijke dienstverlening/ICT, health and tech en drones: sectoren die specifiek voor Enschede van belang zijn.

Werk
Vanaf maart 2017 is het bijstandsbestand gaan dalen. Dit was echter niet genoeg om het financiële tekort naar nul te krijgen. Het bestand daalde harder dan het landelijke gemiddelde. De daling kwam vooral door de lagere instroom. Door de aantrekkende economie hadden mensen al een baan voordat ze ook maar een beroep hoefden te doen op een uitkering.  Voor de groep mensen die nog wel een uitkering had, gold dat er meer maatwerk nodig was. De bemiddelbare groep (met een korte afstand tot de arbeidsmarkt) werd steeds kleiner. Het aantal statushouders met een uitkering stabiliseerde in 2017 en enkelen van hen stroomden zelfs al uit naar een baan. In november 2017 is GrensWerk in Gronau geopend: een grensoverschrijdend samenwerkingsverband voor arbeidsbemiddeling in de Euregio.

Onderwijs
Meer scholen waren in 2017 actief met wetenschap&techniek, programmeren en met Duits. De vouchers voor onderwijsbegeleiding zijn onder de aandacht gebracht van de scholen. De Internationale School Twente (IST) heeft in 2017 de erkenning IB Worldschool gehaald. Hiermee voldoet het hele curriculum van de IST vanaf 2017 aan de mondiale kwaliteitsstandaard.  In 2017 zijn voor veel ouders de eigen bijdragen voor peuter- en VVE arrangementen opnieuw iets lager geworden. In het kader van een pilot met de GGD is bovendien extra inzet gepleegd om ouders te motiveren hun kind gebruik te laten maken van VVE. De ervaringen daarmee zijn positief en de pilot zal ook in 2018 worden voortgezet. De voorgenomen bezuiniging op het Onderwijsachterstandenbeleid is door het nieuwe kabinet ongedaan gemaakt. Daarentegen zal het verdeelmodel over steden en scholen naar verwachting wel veranderen.

Indicatoren

Doelstelling A: Economische groei in Enschede en Twente (meer bedrijven en groei van bedrijven)

1. Aantal banen

 
 

 

Een foutmarge is bij deze indicator niet van toepassing.

Toelichting
Deze grafieken tonen de ontwikkeling van het aantal banen in Enschede en Twente. Het aantal banen is het aantal werkelijk ingevulde arbeidsplaatsen in Enschede en Twente. Het aantal arbeidsplaatsen zegt iets over de vitaliteit van de economie.

De streefwaarde is gebaseerd op de landelijke prognose van de banengroei door het UWV in 2015 (het moment dat de Programmabegroting 2016 werd gemaakt).

Realisatie: de banen in Enschede zijn met 2,4% gegroeid tot 86.000 banen. Deze groei is hoger dan de landelijke banengroei (1,5%). De banengroei deed zich voor in alle sectoren (met uitzondering van de overheid). In absolute aantallen stegen de banen het meest in de sectoren zakelijke dienstverlening, zorg, groot- en detailhandel, horeca en informatie.

Het aantal banen in Twente is hoger dan in 2016 door een trendbreuk in de meting van de Provincie (BIRO). De trendbreuk is ontstaan door een uitgebreidere manier van meten. Deze manier pasten wij trouwens in Enschede al toe (vandaar dat er geen trendbreuk in de Enschedese banencijfers zichtbaar is). De Provincie heeft de nieuwe manier van meten nog niet doorgevoerd naar voorliggende jaren. Op deze indicator kan daarom geen analyse worden gegeven. 

De indicator sluit aan bij thema 1, 2 en 4 in de volgende paragraaf. 

 

2. Bruto Regionaal Product Twente per inwoner

 
 

Een foutmarge is bij deze indicator niet van toepassing. 

Toelichting
Het Bruto Regionaal Product (BRP Twente) is de totale - toegevoegde - waarde van alles wat in Twente aan goederen en diensten wordt geproduceerd. Het zegt iets over de concurrentiekracht van een regio. In Twents verband zetten we in op toename van het BRP Twente. De streefwaarde is gebaseerd op de landelijke prognose van groei BRP.

Realisatie: het bruto regionaal product per inwoner is gestegen in 2016 (het meest recente meetjaar voor deze indicator). In 2016 werd ruim 2,9% van de toegevoegde waarde in Nederland in Twente gerealiseerd. Dat was 0,04% meer dan een jaar eerder.

De indicator sluit aan bij thema 1 in de volgende paragraaf. 

 

3. Waardering dienstverlening Ondernemersloket

 
 

Een foutmarge is bij deze indicator niet van toepassing. 

Toelichting

We vragen de ondernemers hoe zij de dienstverlening door de accountmanagers van het Ondernemersloket hebben ervaren. Ook vragen we naar de tevredenheid over de informatieverstrekking door het Ondernemersloket. Het cijfer is een gemiddelde van vier metingen in een jaar.

Realisatie: de dienstverlening van het Ondernemersloket wordt heel stabiel rond een 8,5 gewaardeerd. Een erg mooi cijfer.

De indicator sluit aan bij thema 1 en 2 in de volgende paragraaf. 

 

4. Bereikbaarheid Enschede West en centrum (lager dan 100 betekent beter bereikbaar)

 
 

Een foutmarge is bij deze indicator niet van toepassing. 

Toelichting
De bereikbaarheidsindicator is in 2011 gestart als een indexcijfer van de reistijden over een aantal invalswegen naar het centrum van Enschede. Een lagere waarde betekent dat de reistijd ten opzichte van 2011 verbeterd is.

In 2017 bedroeg de waarde 87,3. Ten opzichte van 2016 (85,3) is deze waarde iets gestegen. Doelstelling is deze waarde te behouden of te verbeteren. De toename van reistijd komt met name door de hogere reistijd die is gemeten op het Oost traject (Oostweg – Gronausestraat – Van Heek garage Oost ingang). De reistijd neemt hier met name toe op zaterdagen (circa 8%). Op de deeltrajecten West (westerval – Parkweg) en Zuid (Zuiderval – Van Heekgarage) is de reistijd nagenoeg constant gebleven.

De meerjarige trend is dat na een aantal jaren van dalende reistijden, waarschijnlijk samenhangend met de economische crisis, sinds 2014 de reistijden gemiddeld gezien stabiel blijven.

De indicator sluit aan bij thema 5 in de volgende paragraaf. 

 

5. Energiebesparing bedrijfsleven (mutatie emissie CO2)
Gas:

 
 

Een foutmarge is bij deze indicator niet van toepassing. 

Elektra:

 
 

Een foutmarge is bij deze indicator niet van toepassing. 

Toelichting
In deze twee grafieken wordt het energieverbruik van de Enschedese bedrijven in kaart gebracht. Het streven is om het energieverbruik in 10 jaar tijd met 12% naar beneden te krijgen. Dit streven is vastgelegd in het actieplan Duurzaamheid van juni 2015. Dit betekent een afname van het verbruik van gas en elektriciteit van 1,2% per jaar (de streefwaarde in de grafieken). De streefwaarde gaat in vanaf 2016 (afname met 1,2% ten opzichte van het jaar ervoor).

Het gasverbruik is bij bedrijven in Enschede toegenomen. Dit komt mogelijk door de groeiende economie (meer bedrijvigheid, meer mensen aan het werk, meer uren, meer omzet). Het streven met betrekking tot het verbruik van gas is dus niet gehaald in 2017. Het elektriciteitsverbruik is gedaald, maar niet zoveel als gehoopt om de doelstelling vanuit het actieplan duurzaamheid te halen.

De indicator sluit aan bij thema 3 in de volgende paragraaf. 

 

6. Groene groei: aantal bedrijven dat deelneemt in een maatwerkconvenant op het thema groene groei

 

Een foutmarge is bij deze indicator niet van toepassing.

Toelichting
Deze grafiek laat zien hoeveel bedrijven deelnemen in een convenant 'groene groei' op basis van het Actieplan Duurzaamheid.

Realisatie: in 2017 is gebleken dat de vorm van een "convenant" niet het juiste middel is om duurzaamheid te bevorderen. Zie verder thema 3 bij punt 11 wat er is gebeurd in 2017.

De indicator sluit aan bij thema 3 in de volgende paragraaf. 

 

7. De netto participatiegraad

 
 

Een foutmarge is bij deze indicator niet van toepassing. 

Toelichting
De netto participatiegraad geeft aan welk deel van de mensen in de leeftijdsgroep van 15 tot 75 jaar (de potentiële beroepsbevolking) daadwerkelijk aan het werk is. Hoe hoger dit percentage, hoe kleiner het deel niet-werkenden wordt. Niet-werkenden zijn aan de ene kant scholieren, studenten, renteniers en aan de andere kant de werkloze beroepsbevolking. Vooral die laatste groep zien we graag kleiner worden.

Het streven in deze grafiek is gebaseerd op een eigen inschatting.

Realisatie: de netto participatiegraad is licht gedaald in 2017. Tegelijkertijd is de werkloosheid gedaald (van 8,6% in 2016 naar 7,1% in 2017) en is het aantal banen toegenomen. Reden voor de daling van de participatiegraad lag in de verdere daling van de beroepsbevolking. Verder zagen we in 2017 dat mensen zich terugtrokken uit de arbeidsmarkt. Dit waren vooral vrouwen, mensen tussen de 25 en 45 jaar en laagopgeleiden.  We vermoeden dat dit komt door een ruimtelijke (regio) en kwalitatieve (hogere opleiding) verdringing op de Enschedese arbeidsmarkt.

De indicator sluit aan bij thema 6 in de volgende paragraaf. 

 

8. Aantal niet-werkende werkzoekenden (NWW) en aantal mensen met een uitkering in het kader van de Wet Werk en Bijstand/Participatiewet (WWB/PW)

 
 

Een foutmarge is bij deze indicator niet van toepassing. 

 

Toelichting
Met deze indicator zien we hoeveel inwoners als niet werkende werkzoekende staan geregistreerd bij het UWV (mensen met een WW uitkering of een bijstandsuitkering, of mensen zonder een uitkering die weer aan de slag willen) en hoeveel huishoudens een bijstandsuitkering op basis van de Participatiewet hebben. Dit laatste gegeven beïnvloedt in hoge mate de gemeentelijke financiële positie.

Het streven in de grafiek is gebaseerd op de landelijke ontwikkeling in het jaar van realisatie.

Realisatie: in 2017 is het aantal Niet werkende werkzoekenden gedaald in Enschede, maar niet zo hard als de landelijke daling. De realisatie bleef achter bij het streven om de landelijke lijn te volgen.

Het aantal mensen in de bijstand is in 2017 veel harder gedaald dan landelijk werd voorzien. Dit kwam vooral door de aantrekkende economie die zorgde voor een afnemende instroom van mensen in de bijstand (mensen gingen eerder aan het werk). 

De indicator sluit aan bij thema 6 in de volgende paragraaf.

 

9. Onderwijsindex, bestaat uit: 
9A. Verdeling van leerlingen over niveaus voortgezet onderwijs (VO), volgens advies primair onderwijs (PO)

Havo/VWO

 
 

 Een foutmarge is bij deze indicator niet van toepassing.

Vmbo

 

Een foutmarge is bij deze indicator niet van toepassing.

Praktijk onderwijs (PrO)

 

Een foutmarge is bij deze indicator niet van toepassing.

Toelichting
Deze indicatoren geven een beeld met welk onderwijsadvies kinderen de basisschool verlaten. Dit zegt iets over het succes van het voortraject (VVE en basisschool) en over het percentage leerlingen voor wie MBO-niveau 3 haalbaar zou zijn. 

In 2017 zagen we een minimale toename van de adviezen praktijkonderwijs (PrO). Dit werd mogelijk veroorzaakt doordat meer leerlingen die voorheen op het speciaal onderwijs zaten, nu via het speciaal basisonderwijs doorverwezen worden naar het (reguliere) voortgezet onderwijs (VO). Het praktijkonderwijs maakt onderdeel uit van het reguliere voortgezet onderwijs. Deze kinderen komen niet in het voortgezet speciaal onderwijs (VSO) terecht. In het voortgezet speciaal onderwijs zien we de laatste jaren ook een kleine afname van het leerlingenaantal. Deze verschuiving van (V)SO naar regulier primair onderwijs (PO) en VO houdt verband met de stelselwijziging Passend Onderwijs.

9B. Beroepsbevolking met opleidingsniveau MBO 2 en hoger

 
 

Een foutmarge is bij deze indicator niet van toepassing. 

Toelichting
MBO 2 en hoger biedt een zogenaamde 'startkwalificatie' voor de arbeidsmarkt. Jongeren met opleidingsniveau MBO 2 en lager zijn nu oververtegenwoordigd in ons bijstandsbestand. Het streven is om het aandeel MBO 2 en hoger in de beroepsbevolking te vergroten.

realisatie: het aandeel mensen met een startkwalificatie in de beroepsbevolking is gelijk gebleven in 2017. Het aandeel hoogopgeleiden was net als in 2016 34%. 

De indicator sluit aan bij thema 8 in de volgende paragraaf. 

 

9C. Percentage VO-leerlingen met een technisch profiel (derde en vierde leerjaar)

Vwo

 
 

Een foutmarge is bij deze indicator niet van toepassing.

Havo

 

Een foutmarge is bij deze indicator niet van toepassing.

Vmbo 

 

Een foutmarge is bij deze indicator niet van toepassing.

 

De indicator sluit aan bij thema 8 in de volgende paragraaf. 

9D. Percentage afgestudeerden MBO, HBO, UT met een technische studie

UT

 

Een foutmarge is bij deze indicator niet van toepassing.

HBO

 
 

Een foutmarge is bij deze indicator niet van toepassing.

 MBO

 

Een foutmarge is bij deze indicator niet van toepassing.

Toelichting
De twee technische indicatoren 9C en 9D zijn gekozen, omdat voor de toekomst grote tekorten worden verwacht in technisch geschoold personeel. Daarom hebben jongeren met een technische opleiding meer kans om een baan te vinden.

Deze indicator is door de jaren heen constant. Effecten van interventies in het PO en VO (zoals TechniekPact, TwenteGoesTechno, etc) laten zich pas na zo’n 5 tot 10 jaar zien in de keuze voor een studierichting. Daarna volgen nog vier à vijf jaar voordat een jongere afstudeert in een bepaalde richting. Daarnaast is de studiekeuze een proces waar de invloed van de gemeente Enschede niet extreem groot is.

De indicator sluit aan bij thema 8 in de volgende paragraaf. 

Wettelijk verplichte indicatoren

Op grond van het gewijzigde Besluit begroting en verantwoording is de opname van de onderstaande indicatoren vanaf 2017 verplicht voorgeschreven. De indicatoren gelden voor iedere gemeente en zijn bedoeld om gemeenten met elkaar te kunnen vergelijken. Dit is mogelijk via www.waarstaatjegemeente.nl.

Beleidsveld Naam indicator Eenheid Score Bron
2. Verkeer en vervoer Ziekenhuisopname na verkeersongeval met een motorvoertuig % 13  VeiligheidNL
2. Verkeer en vervoer Overige vervoersongevallen met een gewonde fietser % 12  VeiligheidNL
3. Economie Functiemenging % 51,8  LISA
3. Economie Vestigingen (van bedrijven) Aantal per 1.000 inwoners in de leeftijd 15 t/m 64 jaar 98,1  LISA
4. Onderwijs Absoluut verzuim Aantal per 1.000 leerlingen 0,81  DUO
4. Onderwijs Relatief verzuim Aantal per 1.000 leerlingen 60,81  DUO
4. Onderwijs Vroegtijdige schoolverlaters zonder startkwalificatie % deelnemers aan het VO- en MBO-onderwijs 2,2  DUO
6. Sociaal domein Banen Aantal per 1.000 inwoners in de leeftijd 15-64 jaar 757,4  LISA
6. Sociaal domein Netto participatiegraad % mensen tussen 15 en 67 jaar dat een baan heeft 61,5  CBS
6. Sociaal domein Werkloze jongeren % 16- tot en met 24-jarigen 2,27  Verwey Jonker Instituut-kinderen in tel
6. Sociaal domein Personen met een lopend re-integratietraject Aantal per 10.000 inwoners 2,59  CBS
6. Sociaal domein Personen met een bijstandsuitkering Aantal per 10.000 inwoners 7,35  CBS

Wat hebben we ervoor gedaan?

Doelstelling A: Economische groei in Enschede en Twente (meer bedrijven en groei van bedrijven)

Actiepunten 2017 Status Zomernota Status
31-12-2017
Thema 1 en 2: Versterken (internationaal) ondernemersklimaat & branche-aanpak en acquisitie    
 1. Het in 2016 opgezette acquisitieproces krijgt zowel intern als extern een steviger fundament.
 2. De doelgroepen voor acquisitie zijn benoemd en we beschikken over concrete aanvalsplannen en bijbehorende marketinginstrumenten per speerpunt.
 3. Er staat een compacte programma-organisatie die stuurt op het behalen van de afgesproken targets.  
 4. Er zijn afspraken gemaakt met regionale acquisitiepartners over de onderlinge rol- en taakverdeling met het gezamenlijke doel om meer bedrijven te laten vestigen in Twente.  
 5. We stellen het bestemmingsplan binnenstad vast.  
 6. Voor ondernemers met bouw- en verbouwplannen organiseren wij een eenduidig en warm ontvangst en een vlotte gemeentelijke besluitvorming.  
 7. De subsidieverlening uit het actieprogramma Binnenstad wordt in 2017 nog beter toegesneden op de ondernemers.  
 8. Vaststellen Twentebrede Visie Werklocaties. Na vaststelling van de visie start de implementatie.  
 9. Werken met het beleidsplan internationaal, door het inzetten van de (bestuurlijke) netwerken van Enschede en het ontwikkelen van projecten die de internationale uitstraling van de stad versterken.
10. Voor de ontwikkeling van Twente de internationalisering bij voortduring op de politieke en economische agenda plaatsen.  
Thema 3: Versterken groene groei    
11. De convenanten die met bedrijven zijn gesloten op basis van het Actieplan Duurzaamheid op de Josink Es en de Marssteden, om hun voorbeeldrol op het gebied van duurzame energie en energiebesparing te benadrukken, worden verder uitgerold naar meer bedrijven.  
12. Op basis van het tweede spoor uit het Actieplan Duurzaamheid werken we waardeketens uit voor de langere termijn (biobased economy en circulaire economie).   
13. Er wordt voor 2 jaar invulling gegeven aan de personele inzet voor de actielijn duurzaamheid binnen Strategie en Beleid EWO.  
Thema 4: Faciliteren kansrijke economische projecten    
14. De interesse voor vestiging of groei op Kennispark neemt flink toe. Dit leidt tot meerdere kavelreserveringen, waarvan eind 2016/begin 2017 zal blijken of dit leidt tot nieuwbouw op diverse plekken op Kennispark.  
15. De founders van Kennispark Twente hebben een nieuw convenant gesloten, waarbij meer focus is aangebracht in de werkzaamheden van de stichting Kennispark Twente. Het gevolg hiervan is dat de regie voor de gebiedsontwikkeling van de innovatiecampus Kennispark in Enschede is overgegaan naar de gemeente Enschede. In 2017 gaan we werken vanuit een herijkt masterplan Kennispark.  
16. In 2017 wordt het Innovatiepad (flow of innovation) aangelegd. Het Innovatiepad wordt een living lab voor technische innovaties.  
17. Op initiatief van Demcon, een sterk groeiend bedrijf op Kennispark, wordt gewerkt aan de gebiedsontwikkeling op de hoek Auke Vleerstraat/Hengelosestraat. De uitvoering van de plannen start in 2017.  
18. Ten behoeve van de ontwikkeling van het XL Businesspark wordt in 2017 vooral ingezet op het aantrekken van logistieke partijen.  
19. De bestemmingsplannen voor Technology Base Twente worden ter vaststelling aan de Raad voorgelegd.  
20. De adviezen voor Technology Base Twente van het kwaliteitsteam worden verankerd in beleidsregels ruimtelijke kwaliteit en de werkzaamheden van het kwaliteitsteam worden beëindigd.  
21. Technology Base wordt neergezet als een gebied voor test- en ontwikkelcentrum voor drones, Safety & Security en AMM-proeffabrieken.  
22. Met het Topteam worden in 2017 nieuwe afspraken gemaakt over de inbedding van hun opdracht voor het concreet invullen van Technology Base Twente en het versterken van HTSM voor heel Twente.  
23. Een aantal bedrijven in de sectoren Safety & Security, AMM en ‘drones’ vestigt zich in het gebied van Technology Base Twente.  
24. Er komt een stappenplan voor de ontvlechting van de woongebieden in Technology Base Twente.  
Thema 5: Bereikbaarheid (fysiek en digitaal)    
25. Versterken van (eu)regionale en nationale bereikbaarheid van Enschede over de weg en per spoor.
26. Implementatie van bereikbaarheidsstrategie.  
27. Meer aandacht voor lobby in 2017.  
28. Uitvoering nieuwe N18 (rijkswaterstaat) en optimalisatie aansluiting A1 (provincie).  
29. Verder investeren in optimalisatie lokaal wegennet, aandacht voor doorstroming bij verkeerslichten.  
30. Verder investeren in fietsinfrastructuur en campagnes om fietsen te bevorderen.  
31. Digitale bereikbaarheid faciliteren door totstandkoming breedband in buitengebied, waarbij realisatie afhankelijk is van het samenspel tussen aanbieders en deelnamebereidheid bij inwoners en bedrijven.  
Verbonden partij: Regio Twente

Bijdrage aan beleid (maatschappelijk belang):

Versterken van de economische ontwikkeling van Twente door lobby op bereikbaarheid en logistieke sector.
   

 Legenda: = niet, of slechts gedeeltelijk uitgevoerd; = loopt achter, bijsturing mogelijk;  = conform verwachting; = boven verwachting;  = neutrale wijziging.

Toelichting

Punt 11 convenant duurzaamheid
De convenanten met Josink Es en Marssteden zijn in 2017 niet ondertekend. De gesprekken over de convenanten zijn stil komen te liggen en zijn nog niet tot uitvoering gekomen. Los hiervan zijn individuele bedrijven op de betreffende terreinen wel gestart met verduurzaming en is er een project opgestart in het Havengebied. Met het oprichten van een kernteam duurzaamheid voor alle bedrijventerreinen en grotere projecten, hopen we een inhaalslag te maken.

Punt 12 circulaire economie
Op dit dossier vindt een heroriëntatie plaats.

Punt 15 Masterplan Kennispark
De omvang van de gemeentelijke regie op de gebiedsontwikkeling Kennispark is in 2017 intensiever geweest dan voorzien. Gemeente, UT, provincie en ondernemers hebben gekozen voor het ontwikkelen van een nieuwe gebiedsstrategie. Deze was eind 2017 in concept gereed.

Punt 17 gebiedsontwikkeling Kennispark/Demcon
De voorbereiding heeft meer tijd gekost dan voorzien omdat de onderlinge taakverdeling tussen gemeente en provincie (Herstructureringsmaatschappij Overijssel) gedurende lange tijd niet scherp genoeg was.

Uiteindelijk heeft de gemeente de regie naar zich toe getrokken. Daarmee kwam het proces weer op gang, is een door alle partijen gedragen ontwikkelstrategie eind 2017 op een haar na geveld en worden de eerste resultaten daarvan in 2018 zichtbaar.

Punt 18 Businesspark XL
In 2017 zijn erfpachtovereenkomsten getekend voor in totaal circa 14 ha. Begroot was 9 ha. De hogere uitgifte is vooral te danken aan een overeenkomst met Groep Heylen (7,5 ha ten opzichte van 3 ha begroot).

Punt 19 bestemmingsplan Technology Base
Het college zal de bestemmingsplannen voormalige vliegbasis Twente in het eerste kwartaal van 2018 ter behandeling en vaststelling aan de raad aanbieden. Reden hiervoor is de grote hoeveelheid rapporten en bijlagen waarvan een deel pas recent beschikbaar is gekomen. Gekozen is voor een zorgvuldig proces, waarbij de juiste balans is gevonden in de economische ontwikkeling en de natuurwaarden in en om het gebied. 

Doelstelling B: Een groter deel van de potentiële beroepsbevolking is aan het werk

Actiepunten 2017 Status Zomernota Status
31-12-2017
Thema 6: Vergroten zelfredzaamheid bij het vinden van werk binnen en buiten Enschede    
32. Het belangrijkste actiepunt voor 2017 is het terugbrengen van het tekort op de BUIG. Daarbij blijven we inzetten op de drie actielijnen: meer banen, aan het werk en rechtmatigheid/participatie.  
33. We gaan onderzoeken op welke wijze we structureel uit kunnen komen met het rijksbudget voor de bijstandsuitgaven.  
34. De actielijn Meer banen is gericht op het binnenhalen van voor de doelgroep geschikte arbeidsplaatsen. Hier wordt invulling aan gegeven via acquisitie en de rode loper voor ondernemers.  
35. We onderzoeken in 2017 hoe we optimale resultaten kunnen halen uit de periodieke herbeoordelingen, zowel op het gebied van rechtmatigheid als op het gebied van het stimuleren van de maatschappelijke participatie.  
36. De actielijn Aan het werk is gericht op het bevorderen van uitstroom. Naast het continueren van de activiteiten gericht op uitstroom naar banen in Duitsland, wordt in 2017 ingezet op het organiseren van banenmarkten en het nog intensiever begeleiden van kansrijke werkzoekenden.  
37. De samenwerkingsverbanden met diverse uitzendbureaus worden voortgezet. Ook doen we onderzoek naar het outsourcen van werkzaamheden van de afdeling Werk. Op basis van de bevindingen van het onderzoek naar outsourcing worden de eventuele acties voor 2017 bepaald.  
38. Het programma Digitale Innovatie Arbeidsmarkt loopt tot eind 2016 (tweede fase). In het eerste kwartaal van 2017 worden de resultaten van deze tweede fase en de verdieping van een aantal onderwerpen bekend gemaakt.
39. Samen met externe partners wordt onderzocht of de digitale dienstverlening richting ondernemers verder kan worden verbeterd. Hierbij wordt nadrukkelijk de samenwerking met het UWV gezocht.  
40. De criteria voor het Werkpact keurmerk worden geactualiseerd. Er wordt onderzocht of we hiervoor een instrument kunnen aanschaffen analoog aan het SROI-instrument (Social return on investment).  
41. Met ingang van 1-1-2017 heeft het kabinet een aantal fundamentele wetswijzigingen doorgevoerd voor mensen met een arbeidshandicap (voorheen Sociale werkvoorziening). Met deze wijziging wordt per gemeente een taakstelling opgelegd voor het invullen van (beschutte) werkplekken voor mensen met een arbeidshandicap. Hiervoor kunnen mensen zich zelf aanmelden. Omdat de gemeente met deze wijziging verplicht worden tot het aangaan van dienstbetrekkingen voor mensen met een arbeidshandicap, zullen er zowel op financieel als arbeidsrechtelijk een solide basis ingeregeld worden. Inmiddels hebben de eerste medewerkers met een arbeidshandicap in Enschede een indicatie nieuw Beschut gekregen.  
42. Voor 2017 gaan wij verder met het optimaliseren van de loonwaarde van alle medewerkers bij werkgevers. Door de organisatorische samenvoeging van de afdelingen die mensen met loonkostensubsidie plaatsen en mensen die gedetacheerd zijn begeleiden, verwachten we in 2017 de werkgevers nog beter te kunnen bedienen. Dit doordat we daar waar plekken niet meer door de SW kunnen worden opgevuld, we direct mensen met loonkostensubsidie kunnen plaatsen.  
43. De verhuizing van de DCW aan de Kuipersdijk naar een nieuwe locatie.  
44.  De regionale werkgeversbenadering vanuit het Werkplein Twente staat. Er is sprake van een gezamenlijk, regionaal aanbod van werkgerichte arbeidsmarktinstrumenten. Daarnaast zorgen gemeenten en UWV dat werkzoekenden die niet in staat zijn het wettelijk minimumloon te verdienen, bemiddeld worden naar banen in het kader van 'de baanafspraak' met het Regionale Werkbedrijf.  
45. Met de sociale partners zijn binnen het Werkbedrijf Twente doelen en acties geformuleerd om garantiebanen in Twente te blijven realiseren. Het Werkbedrijf Twente draagt daarmee bij aan de realisatie van garantiebanen zoals die in het sociaal akkoord is afgesproken tussen sociale partners en de Rijksoverheid.
Thema 7: Investeren in werkgelegenheid.    
46. In samenwerking met de Regio Twente zetten we meer in op acquisitie voor de periode 2016-2018.  
47. We onderzoeken in hoeverre we een start-upvriendelijke stad zijn en wat nodig is om dat verder uit te bouwen.  
48. In 2017 hebben we een 'Duitslandagenda' met actiepunten om te komen tot een euregionale metropoolregio.
49. Het houden van het evenement 'Duitslandweek'. Met dit evenement willen we Enschede op de kaart zetten als meest Duitse stad van Nederland.
50. Voortzetting acquisitie van Duitse ondernemingen voor zowel de binnenstad als voor onder andere Kennispark.  
51. Het project: 8ting wordt uitgebreid met oriëntatie op de Duitse arbeidsmarkt, vacatures, cursussen en motivering.  
52. Werken in de Zorg: pilot waarin 20 Nederlandse werkzoekenden een opleiding krijgen om vervolgens bij een Duitse zorginstelling aan de slag te kunnen.  
53. Aanzet tot een Euregionaal Jobcenter. De huidige bemiddelingsactiviteiten vanuit het Werkplein willen we omzetten naar een samenwerkingsverband, waarin Duitse en Nederlandse bemiddelaars samen de euregionale arbeidsmarkt 'bedienen'. Met locatie in Gronau.  
54. Twee projecten in samenwerking met de Wirtschaftsförderungen in de Euregio.  
55. Social Impact Bond (SIB) Werken in Duitsland: de gemeente Enschede heeft zich gecommitteerd aan een samenwerking met ABN AMRO, Start Foundation (investeerders) en BOAS Werkt en de Kreishandwerkerschaft Steinfurt-Warendorf (uitvoerders) om in 2016-2019 (2,5 jaar) circa 138 werkzoekenden naar werk in Duitsland te begeleiden. In 2017 gaan de eerste groepen werkzoekenden van start.  
Verbonden partij: Regio Twente
Bijdrage aan beleid (maatschappelijk belang):
Versterken van de economische ontwikkeling in de regio door onder andere financiering en ondersteuning van een Twents acquisitieteam op High Tech Systems and Materials (HTSM), maakindustrie en logistiek.
   
Verbonden Partij: XL Businesspark Twente/Regionaal Bedrijventerrein RBT 

Bijdrage aan beleid (maatschappelijk belang):
- Verbreding van de Twentse economie en groei van werkgelegenheid. 
- Het terrein moet voldoende ruimte geven aan uitbreiding van bestaande bedrijvigheid danwel nieuwe vestigingen, waarbij het zich met name richt op grote ruimtevragers uit de sectoren industrie, transport en distributie.
   
Verbonden Partij: Area Development Twente (ADT)
Bijdrage aan beleid (maatschappelijk belang):

De gemeente Enschede en provincie Overijssel zetten zich in om met de transformatie van de voormalige vliegbasis Twenthe de economie in Twente duurzaam te versterken. Dit doen we door:
- de balans te vinden tussen mensen, natuur en vooruitgang;
- het samenwerken en coördineren met partners in de innovatiedriehoek;
- te zoeken naar samenwerking met passende initiatieven uit de markt.
   

Legenda: = niet, of slechts gedeeltelijk uitgevoerd; = loopt achter, bijsturing mogelijk;  = conform verwachting; = boven verwachting;  = neutrale wijziging.

Toelichting

Punt 32 terugbrengen tekort op de BUIG
Ondanks de gunstige ontwikkeling van de omvang van het bijstandsbestand in 2017 in Enschede ten opzichte van de landelijke ontwikkeling, is het begrote tekort overschreden. Dit komt omdat enerzijds de afname van het bestand kleiner was dan geraamd. Anderzijds leidde een wijziging van de waarderingssystematiek van bijstandsvorderingen tot een aanvullende afwaardering van 0,9 miljoen euro van vorderingen die dateren van voor 2017. 

Punt 36 Actielijn "aan het werk"
Het hele werkpleinbestand is inmiddels opnieuw beoordeeld en toebedeeld aan contactpersonen. De kansrijke werkzoekenden krijgen intensieve aandacht. Zij zijn ondergebracht bij Direct Werk of bij de Adviseurs Werk.

Punt 40 Werkpact
Criteria zijn geactualiseerd en ingevoerd. Het aanvraagformulier is doorontwikkeld en vereenvoudigd. Onderzoek naar analoog systeem om de SROI te meten, loopt nog. De berekening en methodiek van de telling is complex en daarom is er nog geen zekerheid of dit bij WIZZR ondergebracht kan worden en of dit het aanvraagproces versimpelt. De leverancier en onze keurmerkspecialist onderzoeken momenteel de mogelijkheden. Dit onderwerp loopt in 2018 nog door en het is niet gelukt om dit in 2017 af te ronden.

Punt 42 Loonwaarde
Het realiseren van loonwaarde op bestaande SW-contracten kost meer tijd dan verwacht. Bij nieuwe SW-plaatsingen wordt wel tegen loonwaarde geplaatst. Het inzetten van loonkostensubsidie wanneer een SW-detachering niet (meer) mogelijk is, loopt ook.

Punt 45 Garantiebanen
Werkplein Twente levert in opdracht van het Regionaal Werkbedrijf Twente een bijdrage in de realisatie van de Banenafspraak. De campagne Doorzetters met Dromen richt zich specifiek op de realisatie van baanafspraken. In Twente ligt het aantal gerealiseerde banen voor de banenafspraak op koers. In het derde kwartaal van 2017 is al voldaan aan de taakstelling voor 2017. Het behalen van deze taakstelling komt echter vooral voor rekening van de markt. De publieke sector (inclusief de gemeente Enschede) blijft achter bij de taakstelling.

Punt 51 inzet 8Ting voor werken in Duitsland
Dit project is niet tot uitvoering gekomen. Binnen het Werkplein is gekozen voor een ander systeem.

Punt 52 Werken in de zorg in Duitsland
In 2017 is een lobby gevoerd bij de Duitse autoriteiten voor een diploma-erkenning voor verzorgende 3 IG. Dit is ondanks positieve signalen van onder andere het ministerie OCW niet gelukt. Hierdoor moest het project worden afgebroken.

Punt 55 Social Impact Bond
De Social Impact Bond is voortijdig beëindigd doordat het aantal afgesproken kandidaten niet aangeleverd kon worden. Oorzaak hiervoor is de aantrekkende economie in Twente waardoor mensen eenvoudiger een baan in de directe omgeving kunnen krijgen en dus hiervoor kiezen.

Doelstelling C: Meer jongeren met een opleiding die aansluit bij de arbeidsmarkt

Actiepunten 2017 Status Zomernota Status 
31-12-2017
Thema 8: Onderwijs en talentontwikkeling.    
56. De Lokale Educatieve Agenda (LEA) 2015–2018 bevat de belangrijkste gezamenlijke doelen met de onderwijspartners voor de komende twee jaren. Daartoe gaan we in 2017 de LEA-middelen nog intensiever inzetten op: wetenschap & technologie met programmeren, euregionale focus met Duits in het onderwijs, inzet van vouchers voor onderwijsbegeleiding, verder uitwerken van Alles-in-één-school, intensivering van de ondersteuningsstructuur, een taalintensief programma voor peuters onder nieuwkomers en de aanpak van het non-bereik van voor- en vroegschoolse educatie (VVE).
57. Samen met de partners Saxion en UT en opnieuw ROC werken we aan een internationale onderwijsagenda en aan het versoepelen van de overgangen tussen de onderwijsinstellingen onderling en met (startende) bedrijven.
58. Als centrumgemeente trekken we regionaal de inrichting van de nieuwe wettelijke taken van de Regionale Meld en Coördinatie (RMC) voortijdig schoolverlaten: voor alle jongeren die kwetsbaar zijn op de arbeidsmarkt.
59. De stichting Consent en het Stedelijk Lyceum vormen samen de International School Twente (IST) In 2017 werken zij aan een doorlopende leerlijn van basisonderwijs naar voortgezet onderwijs voor de Internationale School Twente. Speerpunt in 2017 is de communicatiestrategie richting internationale bedrijven. Het Stedelijk Lyceum werkt daarbij aan het International Baccalaureate Diploma Program. IST wordt hiermee een toonaangevende voorziening voor kinderen uit de internationale gemeenschap in de regio Twente
60. Wij spannen ons in om nog meer peuters te laten deelnemen aan de voorschoolse voorzieningen. in 2016 zijn de peuter- en VVE-arrangementen goedkoper gemaakt voor vrijwel alle ouders, waardoor de toegankelijkheid opnieuw verbetert. Wij verwachten dat daarmee meer peuters een betere start krijgen in het basisonderwijs.
61. Als gevolg van een verwachte daling van de middelen van het onderwijsachterstandenbeleid na 2017, gaan wij in 2017, samen met de IKC-partners, scherpe keuzen voorbereiden in het onderwijsachterstandenbeleid voor 2018 en latere jaren.  

 Legenda: = niet, of slechts gedeeltelijk uitgevoerd; = loopt achter, bijsturing mogelijk;  = conform verwachting; = boven verwachting;  = neutrale wijziging.

Wat heeft het gekost?

In onderstaande taartdiagram zijn de uitgaven per thema weergegeven.

 

Versterken economieBedragen x 1.000 eurosBegroting (primair)Begroting(na wijziging)RealisatieSaldo (- = nadeel)
Lasten188.517200.947202.351-1.404
Baten114.480125.244130.6705.425
Gerealiseerde saldo van baten en lasten74.03775.70371.6824.021
Storting reserves1.7581.5692.605-1.036
Onttrekking reserves5.1825.8821.388-4.494
Gerealiseerde saldo van mutaties reserves-3.424-4.3141.217-5.530
Resultaat70.61371.38972.898-1.509

Toelichting

Het resultaat van het programma Versterken Economie is uitgekomen op een nadelig saldo van 1,5 miljoen euro. De belangrijkste onderdelen van dit resultaat zijn als volgt.

Bij het product Algemene Bijstand Levensonderhoud is sprake van een nadeel van 1,8 miljoen euro. Ondanks een gunstigere bijstandsontwikkeling in Enschede ten opzichte van het landelijke beeld is er nog steeds sprake van een aanzienlijk tekort op het rijksbudget voor de bijstand van 5,4 miljoen euro. Daarvan is 2,9 miljoen euro gedekt in de begroting. Daarnaast gaan we er vanuit dat er via een vangnetuitkering 0,4 miljoen euro gecompenseerd gaat worden. Meevallers zijn de lagere bijstandverlening aan zelfstandigen van ruim 0,2 miljoen euro en lagere personele en materiële uitvoeringskosten van bijna 0,1 miljoen euro.

Het product arbeidsmarktparticipatie realiseert voornamelijk door een gunstiger bedrijfsvoering resultaat bij de SW een voordeel van 0,2 miljoen euro.

Op het product Kinderopvang is als gevolg van een lager beroep op deze regeling en op die van het peuterspeelzaalwerk een voordeel van 0,3 miljoen euro gerealiseerd.

Het product Projecten economische ontwikkelingen komt uit op een tekort van 0,3 miljoen euro als gevolg van een bijdrage aan het Domein Fysiek ten behoeve van de AD gefinancierde organisatie en hogere uitgaven ten behoeve van de Technology Base Twente.

Bij het product Versterken economische structuur is sprake van een nadelig saldo van 0,2 miljoen met name door een hogere bijdrage aan de Regio voor recreatie & toerisme en economie en hogere kosten van de Duitsland Agenda.

Diverse overige producten leiden per saldo tot een voordeel van afgerond 0,2 miljoen euro.