Ons huidige beleid is erop gericht om vastgoed af te stoten tenzij het gaat om een maatschappelijke functie waarin de markt niet voorziet of die duurder is en waarvoor een beleidsreden is. Het beleid en de bijbehorende spelregels zijn/worden in 2020-2021 door een extern bureau in nauwe samenspraak met de betrokken interne (beleids)afdelingen en de belangrijkste externe stakeholders geëvalueerd. Vaststelling van het nieuwe beleid, met ook aandacht voor verduurzaming, vindt naar verwachting eind 2021 door de raad plaats. Het beleid wordt dan in 2022 geïmplementeerd. Ook wordt bekeken of de kostprijsdekkende systematiek en de bijbehorende financiële systemen nog voldoende aansluiten op de praktijk en op toekomstige ontwikkelingen. Eventuele aanpassingen binnen het financiële systeem zullen in 2022 doorgevoerd worden.

Op basis van het coalitieakkoord moet  de gehele gemeentelijke vastgoedportefeuille, met respect voor onze monumentale panden, in 2040 energieneutraal zijn. Momenteel berekenen wij wat de verduurzaming van de gehele portefeuille ons gaat kosten. Een eerste berekening op basis van kengetallen wordt omgezet naar meer maatwerk berekeningen.  Voor 2022 bekijken we hoe we de begrote € 5 miljoen verantwoord in kunnen zetten voor de verduurzaming van onderstaande objecten. Deze objecten zijn geselecteerd op basis van het zogenaamde stoplichtmodel waarbij we rekening houden met de energieopwekking & -besparing, de contractperiode, huurderswensen en het meerjaren onderhoudsplan.

1. Noord esmarkerrondweg 405/407 (Ontvangs Oosterbegraafplaats)

2. J.J. van Deinselaan 22 (Sporthal Diekmanhal)

3. Schipholtstraat 45 (Sporthal De Brug)

4. Veilingstraat 20 (Sporthal Pathmoshal)

Los van bovenstaande objecten combineren we reguliere onderhouds- of vervangingswerkzaamheden zoveel mogelijk met duurzame maatregelen. Bijvoorbeeld door isolatie van daken en spouwmuren, enkelglas vervangen door isolatieglas, het plaatsen van ledverlichting en de installatie van gasloze of energiezuinigere verwarmingsinstallaties. Bij onderhoudswerkzaamheden zullen wij met de huurder(s) overleggen over de mogelijkheden voor vergroening van het terrein, gevels of dak. Ook zien wij, door technologische ontwikkelingen en lichtere constructies van zonnepanelen, meer mogelijkheden voor het plaatsen van zonnepanelen. Wij zullen de gehele vastgoedportefeuille onderzoeken op plaatsingsmogelijkheden en waar mogelijk zo snel mogelijk uitvoeren. Dit zal voornamelijk het geval zijn bij gymzalen.

Een andere ontwikkeling die kansen biedt voor de verduurzamingsopgave is de clustering van sportparken. Er wordt momenteel gewerkt aan het vrijspelen van het Wethouder Horstman sportpark. Dit biedt kansen voor de aanleg van een zonnepark en daarmee het duurzaam opwekken van energie voor onze vastgoedobjecten. De mogelijkheden hiervoor vergen echter nog wel het nodige technische, interne en financieel onderzoek.

We hebben nog drie gebouwen met een wijkfunctie in onze portefeuille: Dorpshuis Lonneker, aanhuur Helmerhoek en De Magneet. Deze worden bekostigd vanuit het product Exploitatiebedrijf Maatschappelijk Vastgoed (EMV). We bekijken hoe we de exploitatie van deze panden zo optimaal mogelijk kunnen maken of dat verkoop/verhuur aan een andere partij aan de orde is. Vanuit het Sociaal Domein wordt inmiddels gewerkt aan integraal accommodatiebeleid op het gebied van Sport, Cultuur, Welzijn, Wijkwijzers, etc. Hierin wordt de positie van de wijkcentra meegenomen. En wordt aangesloten bij de raadsopdracht te komen tot 10 wijkwijzers en de doorontwikkeling van 5 ervan tot wijkwijzers XL. De centrale vraag die beantwoordt moet worden is welke gebouwen nodig zijn om de gewenste resultaten op het gebied van sociale participatie te behalen en welke partijen en budgetten hier aan bij kunnen dragen.

Begin 2019 is besloten in te zetten op toekomstbestendige gemeentelijke huisvesting; investeren in Stadskantoor en Stadhuis en afstoten en herhuisvesten Servicecentra conform het nieuwe concept “werken in de wijk”. Servicecentrum Zuid, Oost en West zijn inmiddels afgestoten. Voor onze ambtelijke collega’s is andere huisvesting in de wijk gevonden. Voor het servicecentrum Noord loopt het proces nog. Er wordt ingezet op herhuisvesting van onze ambtelijke collega's en daarmee het afstoten van het servicecentrum Noord in 2022. We gaan Hybride werken: we doen het werk op de plek waar dat het beste kan. De Noordmolen wordt afgeschaald als ambtelijke huisvesting en wordt betrokken bij de herontwikkeling van Centrum Kwadraat.

Vanaf 2021 is er gestart met de uitvoering van het integraal huisvestingsplan (IHP). De komende 30 jaar zullen we het hele gebouwenbestand voor primair- speciaal en voortgezet onderwijs en het bewegingsonderwijs (ver)nieuwbouwen dan wel renoveren. De gebouwen worden energieneutraal en flexibel ingericht, zodat fluctuaties in leerlingenaantallen goed opgevangen kunnen worden. Bij de bouw/renovatie hebben we oog voor de verbinding met de wijk en de aansluiting met de Dynamische Investeringsagenda (DIA). Concreet wordt er in 2022 gewerkt aan verdere planvorming voor (ver)nieuwbouw van het BonhoefferCollege, locatie van der Waalslaan en de basisscholen in Twekkelerveld. Voor de uitvoering van de plannen is het IHP en de door de raad vastgestelde verordening leidend. De verwachting is dat er eind 2021 nieuwe wet- en regelgeving komt die daarna verwerkt wordt in deze verordening. Er wordt ingezet om vanaf 2022 te komen tot een Twentse modelverordening voor alle veertien Twentse gemeenten.

Met strategisch personeelsmanagement (SPM) brengen we centraal en per organisatieonderdeel de interne en externe ontwikkelingen in kaart, vertalen dit in de gevolgen voor de afdelingen, teams en functies en bepalen welke formatie en kwaliteiten nodig zijn. Dit past bij de flexibele, wendbare en hoogwaardige organisatie die we willen zijn. Daarvoor is het nodig dat we goed zicht hebben op onze toekomstige personele behoefte (hoeveel medewerkers en met welke kwaliteiten), op onze in- door- en uitstroom en op de kwaliteiten en het ontwikkelpotentieel van onze huidige medewerkers. In 2022 voeren we de talentontwikkelings- en en wervingsactiviteiten uit op basis van de in 2021 geactualiseerde SPM-inzichten. We evalueren het SPM-instrument met als doel het structureel in de jaarcyclus op te nemen.

Een wendbare, flexibele organisatie vraagt om medewerkers die vanuit eigenaarschap werken, in staat zijn opgavegericht te werken en gericht zijn op blijvend leren en continu verbeteren. Om onze medewerkers hiervoor goed toe te rusten, investeren we in het neerzetten van een goed leerklimaat, voldoende ondersteuning in individuele ontwikkeling en een cultuur van continu verbeteren. Dat doen we – naast met het structurele leiderschapsprogramma en het programma van de Enschedese en Twentse School – met de al ingezette Talentmanagementaanpak. Hiermee blijven we investeren in een aantrekkelijke werkomgeving om talentvolle (jonge) medewerkers te behouden en aan te trekken.

We implementeren onze arbeidsmarktcommunicatiestrategie. Deze is gericht op het neerzetten van een onderscheidend werkgeversmerk, vergroten van de bekendheid van de gemeente Enschede als werkgever en het optimaal gebruikmaken van moderne wervingskanalen. We zien ons geconfronteerd met moeilijk in te vullen vacatures, forse uitstroom door pensionering en een steeds krappere arbeidsmarkt. Als overheidswerkgever moeten we extra investeren om in de sterk concurrerende arbeidsmarkt aantrekkingskracht op nieuw talent uit te oefenen. We blijven dus investeren in de uitvoering en doorontwikkeling van onze gekozen arbeidsmarktcommunicatiestrategie. In 2022 bouwen de inzet van externe bureaus af als gevolg van de in 2021 op sterkte gebrachte recruitmenteenheid. We bouwen ons werkgeversmerk in 2022 verder uit op relevante platforms en onze nieuwe werken-bij-Enschede-webomgeving. Als onderdeel van de recruitmenteenheid richten we een actieve loketfunctie in voor stagiairs, afstudeerders, alumni, zij-instromers en andere in onze organisatie geïnteresseerde talenten.

Het werken aan en sturen op de opgaven van de stad kan niet zonder betrouwbare data-informatie-kennis. Door data meer en meer te gebruiken als basis voor ons handelen, maar zonder gevoel uit te sluiten, krijgen we meer richting over de mogelijke effecten van onze acties op de middellange en lange termijn. We combineren eigen data met publiek toegankelijke (open) data en data van andere instanties voor strategische sturing en besluitvorming. Daarnaast zetten we data in voor het verbeteren van onze processen waardoor onze dienstverlening verbetert, zoals open- en bereikbaar zijn met voldoende bezetting o.b.v. gedrag van inwoners. We houden ons hierbij aan geldende wet- en regelgeving en voor de ethische afweging bij inzet van data en nieuwe technologie hebben we een ethische commissie die gevraagd en ongevraagd kan reflecteren. We vormen ons steeds meer als kennisorganisatie en vormen daarbij gaande weg een ethische afwegingsmethode. Voorbeelden van projecten waarin we op innovatieve wijze processen en diensten anders vormgeven: i4 Sociaal en Strategische Investerings Afwegingskader (SIA).

Het verplichte audit regiem onder de noemer ENSIA zorgt voor controle op de uitvoering. Het (audit) regime op de informatiehuishouding wordt strenger met de komst van de wet open overheid (Woo). Deze wet richt zich op het actief en passief openbaar maken van alle overheidsinformatie. We hebben activiteiten -waaronder het programma BRIDGE- opgestart die er voor gaan zorgen dat bij het ontstaan van gegevens deze direct toegankelijk zijn volgens de bepalingen vanuit de Woo. Voor de Woo is een speciaal adviescollege gevormd dat zal toezien op de informatiehuishouding van het rijk en decentrale overheden. Er wordt verwacht dat dit toezicht vorm gaat krijgen binnen het ENSIA regime.

Tijdens de coronaperiode is onze manier van werken sterk veranderd, we werken veel meer thuis en mobiel. Dit vergt een andere wijze van beschikbaar stellen van applicaties en inrichting van digitale weerbaarheid van de medewerkers. Naast de BIO maatregelen en de bewustwordingscampagnes implementeren wij momenteel een nieuw beveiligingskader (programmatuur en richtlijnen) dat behalve de centrale beveiliging vooral is gericht op het beveiligen van mobiele hardware zoals laptops en smartphones. Voor de uitvoering hiervan zijn structurele middelen nodig die in deze gemeentebegroting zijn opgenomen als nieuw knelpunt, zie hiervoor hoofdstuk 2 Middelenkader.

Het implementeren van het systeem ter ondersteuning van de P2P processen loopt achter door personele krapte en technische problemen. Om te kunnen bepalen hoe er wordt doorgestart met het faciliteren en digitaliseren van de processen inkopen tot en met betalen, wachten we het externe advies af.

We gaan op basis van geactualiseerde sturingsprincipes en concernkaders onze planning & controlprocessen verder professionaliseren en inrichten. We hebben in 2021 onze financieel administratieve processen geïnventariseerd en doorgelicht op de verdere mogelijkheden voor vereenvoudiging, uniformering en digitalisering. Op basis van deze doorlichting zijn de eerste processen aangepast. Daar gaan we verder mee door in 2022. Bij deze doorontwikkeling zal ook ingezet worden op verdere digitalisering, het gebruik van data van onze keten- en samenwerkingspartners en onze eigen data voor de verdere ontwikkeling van databedreven werken.

In 2021 is een start gemaakt met het inrichten van het vakgebied ‘applicatieportfoliomanagement’ om met elkaar nog meer op tijd te kunnen sturen in het applicatielandschap. Dit applicatielandschap zal in de komende 8-10 jaar sterk veranderen door de komst van Cloud-oplossing en Common Ground (initiatief en richting voor nieuw gegevenslandschap van de VNG). In 2022 gaan we hier mee verder en wordt ook de combinatie gelegd met (applicatie)contractmanagement. In deze combinatie zijn we nog beter in staat om ons applicatieportfolio te beheersen.

Gemeenten werken samen aan een nieuwe moderne, veilige en flexibele informatievoorziening voor het uitwisselen van gegevens (common ground). In 2021 is een transitiestrategie op hoofdlijnen geformuleerd hoe we hier in onze processen en diensten in de komende 8-10 jaar in willen bewegen. In 2022 sturen we in de projecten (waar mogelijk en relevant) op het hergebruik van landelijke ontwikkelde componenten en standaarden die zijn ontwikkeld en beschikbaar zijn gesteld door andere gemeenten ter opschaling onder de vlag 'common ground'. Denk dan aan standaarden voor ophalen basisregistraties rechtstreeks uit de landelijke registratiebron, of aan componenten die worden ingezet voor de moderne en toegankelijke persoonlijke dienstverlening als een Mijn Gemeente (hergebruik van Mijn Amsterdam resulteert uiteindelijk in een Mijn Enschede omgeving). Enschede werkt landelijk nauw samen met de VNG-Realisatie en andere gemeenten om op landelijke schaal de common ground te realiseren als onderdeel van het programma Gemeenschappelijk Gemeentelijke Uitvoering (GGU).

Wij zetten bij herontwerp van processen waar dat kan in op volledige slimme automatisering van taken. Het analyseren van data om continu te kunnen monitoren en bijsturen, krijgt steeds meer vorm zoals blijkt uit het project digitaal luisteren en de digitale rekenhulp voor inwoners bij uitkeringen. We houden ons hierbij aan geldende wet- en regelgeving. Voor de ethische afweging bij inzet van data en nieuwe technologie is de ethische commissie beschikbaar die gevraagd en ongevraagd kan reflecteren en dit ook samen met inwoners doet. Het ondersteunen en mogelijk maken van deze nieuwe manieren van werken loopt via projectenportfolio om vorm te geven aan de doelen en opgaven voor de stad. De samenleving verandert snel en de wijzigingen die nodig zijn in ons handelen zijn ingrijpend en volgen elkaar in hoog tempo op. Het vraagt van onze organisatie continue allert zijn en aanpassingsvermogen aan te wenden. De druk op de systemen en medewerkers neem toe en dat vraagt in 2022 om het maken van keuzes in wanneer we wat op kunnen en willen pakken.

In 2022 bereiden we ons verder voor op het naar de Cloud brengen van applicaties, inclusief de bedrijfsvoeringsapplicaties. Daarbij wordt de in 2021 geoogste vereenvoudiging van de inrichting van de financiële applicaties verder doorgevoerd in reductie van het aantal koppelingen, sterke uniformering en het opleveren van managementdashboards. In het uitwerken van de Cloudstrategie in een uitvoeringsprogramma wordt bepaald welke applicaties wanneer aan de beurt gaan zijn. Dit programma is omvangrijk en complex voor ons als gehele organisatie. Voor de uitvoering van deze Cloud-strategie is een incidenteel budget van 1 miljoen euro benodigd. Dit is als nieuw knelpunt opgenomen, zie hiervoor hoofdstuk 2 Middelenkader. Daarnaast zijn ook structurele middelen benodigd. Deze worden de komende periode in beeld gebracht en worden al knelpunt betrokken bij de zomernota/coalitieakkoord van volgend jaar.

Maatschappelijk rendement:

Wij zijn lid van de coöperatieve vereniging Dimpact om samen met andere gemeenten ICT oplossingen te ontwikkelen.  Dit verlaagt de kwetsbaarheid en versterkt lobby- en inkoopkracht van onze bedrijfsvoering. Gemeentelijke uitgaven voor Dimpact zijn tot medio 2023 deels inkomsten voor de IT afdeling omdat de gemeente Enschede ook betaalde werkzaamheden verricht voor het Dimpact – verband. In 2023 lopen 2 contracten af voor belangrijke bedrijfsvoeringsapplicaties. Dimpact heeft hiertoe een vervangingsstrategie ontwikkeld voor de jaren 2021 t/m 2023 die ook van Enschede inspanning vraagt om te komen tot een nieuw applicatielandschap.

Vanaf 2021 moeten overheidsorganisaties zelf een rechtmatigheidsverklaring overleggen. In 2022 wordt de rechtmatigheidscontrole zo uitgevoerd, zodat het college over het begrotingsjaar 2022 een rechtmatigheidsverklaring kan afgeven.

De verwachte wijziging heeft in 2021 vertraging opgelopen, mede als gevolg van Corona en landelijke verkiezingen. De verwachting is dat deze wijziging eind 2021 door het Rijk is vastgesteld. Implementatie vindt plaats in 2022 in onze begroting 2023-2026.

In opmaat naar de verkiezingen en de nieuwe bestuursperiode worden de indeling en de indicatoren van de gemeentebegroting geëvalueerd. De nieuwe gemeenteraad krijgt voor het zomerreces een herijkte indeling van de gemeentebegroting ter besluitvorming voorgelegd, waarin de uitkomst van de evaluatie is verwerkt. Hierbij wordt ook rekening gehouden met de opbrengst van de herijking van en gewenste sturing op de strategische opgaven, zoals genoemd onder het programma Samenleving en Bestuur.

Begin 2022 maken we een financiële foto van de financiële positie van de gemeente Enschede. Deze financiële foto is bruikbaar bij de formatie van een nieuw bestuur.

Maatschappelijk rendement:

De BNG Bank is de huisbankier van de gemeente. Daarnaast is de gemeente aandeelhouder van de BNG Bank. Door de lage kosten voor het gemeentelijke betalingsverkeer en de jaarlijkse dividenduitkering draagt zij bij aan een houdbare financiële huishouding. Daarnaast draagt de bank door het verstrekken van laagrentende leningen bij aan het realiseren van investeringen in de stad die de inwoner ten goede komen tegen aanvaardbare kosten.

Maatschappelijk rendement:

Enexis is de eigenaar van het netwerk voor gas en elektra in de stad. Het streven is om het netwerk betaalbaar, betrouwbaar en veilig te houden. Hiermee draagt Enexis ook bij aan het Energieakkoord en daardoor ook tegelijkertijd aan de gemeentelijke doelstellingen op het gebied van duurzaamheid. De gemeente is aandeelhouder van Enexis. De jaarlijkse dividenduitkering draagt bij aan een houdbare financiële huishouding.

Maatschappelijk rendement:

Door de wettelijke taak belastinginning en heffingen te laten verzorgen door het GBT wordt op een effectieve en efficiënte manier uitvoering gegeven aan deze taak. Op deze manier wordt de gemeente Enschede in de gelegenheid gesteld om zich te richten op de ontwikkelingen van de Twentse samenleving.

Maatschappelijk rendement:

Hierbij gaat het om diverse Bv's die zijn ontstaan uit het verkoopproces van de aandelen die gemeente had in Essent NV. Deze Bv's worden binnen enkele jaren opgeheven. De destijds niet uitgekeerde delen van de verkoopopbrengst zijn grotendeels uitgekeerd. Er zijn slechts nog kleine uitkeringen te verwachten in de komende jaren.