4.2 Programma Opgroeien en Ontwikkelen

Portefeuillehouder(s): Jeroen Hatenboer, Ed Wallinga, Patrick Welman
Programmadirecteur: (waarnemend) Richard Kokhuis en René van Kuilenburg

Wat willen we bereiken?

Staat van het programma	Uitkomsten
Aantal Enschedese jeugdigen van 0 t/m 27 jaar percentage van de Enschedese bevolking	57.530 36%
Deelname aan de voorschoolse VVE-programma’s	813 kinderen
Deelname aan de Schakelklassen	195 leerlingen 40% voltijds en 60% in deeltijd
Percentage in 3e leerjaar op havo/vwo niveau	42%
Gebruik van leerlingenvervoer in het schooljaar 2012-2013	1.258 leerlingen
Percentage meldingen van verzuim in schooljaar 2012-2013	1.000 meldingen
Percentage meldingen van voortijdig schoolverlaten in schooljaar 2012-2013	600 meldingen
JGZ-bereik 1-jarigen	100%
Bezoekers uit Enschede op www.loes.nl	19.340
Percentage deelname van de 16-79 jarigen aan sport	81%
Percentage deelname van de 6-15 jarigen aan sport	92%

Hoofddoel

Elke Enschedeër is in staat om zijn talenten optimaal te ontwikkelen en te benutten en om met zo min mogelijk ondersteuning en zorg een goed perspectief op de arbeidsmarkt te verwerven.

Inleiding

Het programma Opgroeien & Ontwikkelen bestaat uit de beleidsvelden opvang 0-4 jarigen, opvoedingsondersteuning, onderwijs, jeugdbeleid, gezondheid en sport.

Talentontwikkeling

Het programma O&O gaat uit van talentontwikkeling en richt zich op alle inwoners van Enschede. Uitgangspunten hierbij zijn:

Focus op talentontwikkeling en kansen (in plaats van problemen en risico’s);
Versterken van eigen kracht van burgers: (jongeren, volwassenen en (mede)opvoeders);
In samenwerking en verbinding met anderen;
Het doel is leidend, niet de activiteiten of belangen van organisaties;
Nadruk op preventie (ter voorkoming dat (meer en zwaardere) ondersteuning nodig is).

Regierol

De rol van het programma O&O bij de uitvoering van dit beleid voor talentontwikkeling is die van regisseur. Talentontwikkeling kan de gemeente immers niet alleen. Dat doet ze samen met jongeren, ouders en opvoeders, het onderwijs, de kinderopvang, (sport)verenigingen, werkgevers en vele anderen.
Inzet is om meer gebruik te maken van de directe omgeving van de jongeren en hun ouders: thuis, in het onderwijs, op het werk, bij verenigingen en dergelijke. Daarin maken we telkens een scherpe afweging waar onze investeringen het hardst nodig zijn en het meeste effect hebben om samen met onze partners de doelstellingen te bereiken.
De regie en sturing zijn gericht op samenhang tussen de diverse speelvelden waarop het programma O&O actief is, tussen de diverse programma’s van de gemeente (met name samenhang met de programma's WZW en E&W) en tussen partners in de diverse speelvelden.
De sturing en regie vinden plaats via twee lijnen. Ten eerste door onze eigen middelen en activiteiten meer te richten op de sociaaleconomische opgave van de stad. Ten tweede door meer de verantwoordelijkheid van anderen te versterken en zelf gericht terug te treden: we willen alleen faciliteren daar waar het effectief is en de belangen en verantwoordelijkheden van anderen overstijgt. Daarbij zijn de burgers zelf (met name de jongeren en hun ouders) heel belangrijk: uiteindelijk moeten zij de juiste keuzes maken. Daarom betrekken we hen nadrukkelijk bij de uitvoering van het beleid, zodat ze hun verantwoordelijkheid kunnen pakken. Ten tweede door onze eigen middelen en activiteiten meer te richten op de sociaaleconomische opgave van de stad.

Organisatie

Het inhoudelijke programma zoals beschreven in deze programmabegroting wordt uitgevoerd door het Programma O&O.
Zoals in de Keuzenota aangegeven, stellen we voor deze organisatie-eenheid op te heffen en de producten van dit programma onder te brengen bij de programma’s E&W, BMO en WZW.

Doelstellingen

De hoofddoelstelling van dit programma hebben we uitgewerkt in de volgende drie subdoelstellingen:

Doelstelling A	Verhogen van het onderwijs- en opleidingsniveau van de beroepsbevolking
Doelstelling B	Versterken van de zelfredzaamheid van jongeren en ouders bij het opgroeien en opvoeden
Doelstelling C	Bevorderen van een gezonde leefstijl

Indicatoren

Om de effecten van onze inzet te meten, hebben we per doelstelling indicatoren samengesteld. In onderstaande tabel staan de huidige resultaten en het streven voor de komende jaren. Voor een totaaloverzicht van alle effectdoelstellingen zie bijlage 6.10 Effectdoelstellingen.

Effectindicatoren	Score 2012	Streven 2013	Streven 2014	Streven 2017
Doelstelling A: 1.De verdeling van leerlingen dat slaagt voor het eindexamen voortgezet onderwijs, uitgesplitst per niveau (VMBO – HAVO – VWO)	VMBO:57,4% HAVO:27,7% VWO: 14,9%	VMBO:54¾% HAVO:28¾% VWO:16½%	VMBO:54¾% HAVO:28¾% VWO:16½%	VMBO:54% HAVO:29% VWO:17%
Doelstelling B: 2. Aantal zorgaanspraken per inwoner onder de 18 jaar bij Bureau Jeugdzorg	1.080 zorgaanspraken verdeeld over 440 cliënttrajecten	1.050 zorgaanspraken verdeeld over 615 jeugdigen (2% minder dan 2011)	1.050 zorgaanspraken verdeeld over 440 cliënttrajecten	1.025 zorgaanspraken verdeeld over 440 cliënttrajecten
Doelstelling C: 3. Percentage bewoners (jeugd tot 21 jaar en groep 21 jaar en ouder) met overgewicht en ernstig overgewicht	<21 jaar: 17% >21 jaar: 52%	< 21 jaar: 13½% > 21 jaar: 49%	<21 jaar: 13½% >21 jaar: 49%	<21 jaar: 12% >21 jaar: 48%
Doelstelling C: 4. Percentage jeugd van 6 t/m 11 jaar dat sport beoefent	95%	90%	90%	90%

Wat gaan we er voor doen?

Politieke speerpunten

Elk programma heeft thema's die politiek/bestuurlijk als belangrijk worden aangemerkt. Dit zijn de politieke speerpunten. In de tabel hieronder zijn de politieke speerpunten onderverdeeld naar de programmadoelstellingen. Vervolgens wordt per programmadoelstelling aangegeven welke activiteiten we het komende jaar gaan uitvoeren en welke producten daarbij betrokken zijn.

Politiek speerpunt

Uitwerking begrotingsjaar

Betrokken producten

Doelstelling A: Verhogen van het onderwijs- en opleidingsniveau van de beroepsbevolking

Voorschoolse voorzieningen, onderwijs en talentontwikkeling, aansluiting arbeidsmarkt

Kindcentra 0-13: eerste volledige jaar van invoering van de kindcentra, implementatie van de kwaliteit van het kader en monitoring van effecten van de wijziging van het subsidiestelsel.
Dit alles conform de kaders in de nota “Samen op weg naar Kindcentra 0-13” (2013). Voorstel is de gemeentelijke subsidie te verlagen door aanpassing van de ouderbijdragetabel. Een en ander zal nader worden uitgewerkt aan de hand van de nieuwe kinderopvangtoeslagtabellen 2014 die eind 2013 bekend worden.
VVE: conform de Bestuursafspraken G4-G33 verhogen van de leeropbrengsten door aanstelling van Hbo’ers in de voorschoolse voorzieningen, verdere uitbouw van de doorgaande lijn en activering van ouders. Verhoging van het taalniveau van de pedagogische medewerkers. De effecten worden gemonitord.
Aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt: scholen, bedrijfsleven en leerlingen bij elkaar brengen met als doel leerlingen te interesseren voor de kansrijke sectoren op de arbeidsmarkt. Samen met partners concrete activiteiten initiëren om ondernemerscompetenties te versterken bij kinderen en jongeren.

Kind- en peuteropvang
Onderwijsopbrengsten
Onderwijsvoorzieningen

Doelstelling B: Versterken van de zelfredzaamheid van jongeren en ouders bij de opvoeding

Investeren in jeugd: opvoedondersteuning, preventief jeugdbeleid, opgroeien in een veilige omgeving

CJG/transitie jeugdzorg: het in 2014 e.v. voorbereiden op de nieuwe gemeentelijke inhoudelijke en financiële opgaven voor de jeugdzorg en het daarbij behorend transitieproces. Het huidige CJG, de daarbij behorende inzet, de zorgstructuur jeugd, het jongerenwerk en de jeugdgezondheidszorg (JGZ) worden onderdelen van het nieuwe gemeentelijke stelsel voor jeugdhulp.
Nulde en eerste lijn: in 2014 inventariseren van de basisvoorzieningen per wijk en analyseren van dit pakket met partners en bewoners om zo te komen tot een passend voorzieningenniveau per wijk.

Jeugd & Jongeren

Doelstelling C: Bevorderen van een gezonde leefstijl

Sportdeelname, gezond en duurzaam leven, respect voor elkaar, vitale sportverenigingen

Sport: Uitvoering Actieplan “Vitale sportverenigingen” en doorontwikkeling van het concept, o.a. via de pilot “Voetbal, veiligheid en vorming”.
Sportaccommodaties en zwembaden: onderzoek naar een sportbedrijf, waarbij een integrale exploitatie van de gemeentelijke sportaccommodaties en zwembaden wordt gerealiseerd en dat op afstand wordt gezet, al dan niet in regionaal verband. We werken de bezuinigingsopdracht tot besparing op de exploitatie van sportvoorzieningen door wijzigingen aan te brengen in het locatiebeleid nader uit.

Sport
Sportvoorzieningen

Duurzaamheid

Doelstelling:
Verminderen van de CO2-uitstoot op PO-scholen t.o.v. 1990 met 100%
Verminderen van de CO2-uitstoot op VO-scholen t.o.v. 1990 met 30% (PO + VO = 4.004 ton CO2)
Verminderen van de CO2-uitstoot op sportgebouwen (3.645 ton CO2)

In de volgende tabel zijn de relevante subdoelen voor het Programma Opgroeien en Ontwikkelen verder uitgewerkt.

Indicatoren	Voorziene maatregelen/activiteiten in 2014	Te verwachten resultaat
50% lagere CO2 uitstoot bij 12 PO-scholen	Acties gericht op informeren, stimuleren en faciliteren in Werkgroep Duurzame en Frisse scholen (i.s.m. schoolbesturen PO) Afronding onderzoek Financieringsmodel Duurzame en Frisse scholen en realisatie in 2014 (i.s.m. Provincie Overijssel) gevolgd door verduurzaming 12 basisscholen op natuurlijk moment 2012-2015. Gebouwbeheersysteem en slimme meters plaatsen op 55 basisscholen Bijdrage aan gemeentelijke doelstelling een icoonproject te realiseren door faciliteren van eerste Energie neutrale basisschool	CO2 reductie +/- 300 ton
10 % energiebesparing op basis van onderwijsprogramma Mijn Groene School	Ontwikkelen en pilot onderwijsprogramma Mijn Groene School gericht op bewustwording en bevorderen duurzaam gedrag (i.s.m. Regio Twente, Twente Milieu, PABO, Universiteit Twente, Twence en GGD). Pilot vindt plaats op Enschedese Schoolvereniging)	260 ton
Bewustwording en bevorderen duurzaam gedrag op basis van onderwijsprogramma Duurzame Scholen op VO-school Bonhoeffercollege	Betrekken middelbare scholieren bij energiebesparing en duurzaam gedrag op school	144 ton
Programma Energiebesparing bij sportverenigingen	Ontwikkeling bewustwordingstraject met sportverenigingen in samenwerking met NMO/SME.	179 ton

Reguliere werkzaamheden

Naast de hiervoor genoemde politieke speerpunten, zijn er ook reguliere werkzaamheden. Onderstaande tabel geeft een overzicht van deze reguliere werkzaamheden binnen dit programma. De tabel laat per doelstelling zien welk product daar een bijdrage aan levert en welke ontwikkelingen of welke belangrijke zaken er komend jaar te verwachten zijn.
Voor sommige producten zijn relevante beleidsnota's geschreven. Hier verwijzen we dan naar.

Regulier werk	Uitwerking begrotingsjaar
Doelstelling A: Verhogen van het onderwijs- en opleidingsniveau van de beroepsbevolking
Kind- en Peuteropvang Kinderopvang/peuterspeelzaalwerk: uitvoeren van de wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie met als doel kinderen met een taalachterstand goed voor te bereiden op groep 3. Het toezicht is in handen van de Inspectie van het Onderwijs. Uitvoeren van de wettelijke plicht tot toezicht op de kwaliteit van de Kinderopvang en waar nodig handhavend optreden. De gemeente wordt gecontroleerd op de uitvoering van haar taak door de Onderwijsinspectie.
Onderwijsopbrengsten Leerplicht: uitvoering van Leerplichtwet en RMC-besluit. Bestrijden van schooluitval en daar waar uitval al heeft plaatsgevonden: het bevorderen dat jongeren alsnog een startkwalificatie behalen via terugleiden naar school of plaatsing op een leerwerktraject. Door het reduceren van de werkzaamheden bij leerplicht wordt de personele formatie van het Team Leerplicht teruggebracht, hetgeen een structurele bezuiniging oplevert. Passend onderwijs: het actief volgen van de schoolbesturen in hun opdracht om gezamenlijk een sluitend aanbod van thuisnabij passend onderwijs te realiseren. In het OOGO (Op Overeenstemming Gericht Overleg) met de samenwerkingsverbanden PO en VO komen tot een goede samenwerking tussen onderwijs en jeugdhulp. Monitoring van de effecten (leerling-stromen en uitval), rapportage en indien nodig aanspreken van het onderwijs. Onderwijskwaliteit: goede voorlichting over Enschedese PO- en VO-scholen aan leerlingen en ouders (o.a. via nieuwe website en bijeenkomsten) voor een betere schoolkeuze en de mogelijkheden op de arbeidsmarkt. Opzetten van een monitor, waarmee ouders en leerlingen beter zicht krijgen op wat het onderwijs in Enschede te bieden heeft. Andere inzet onderwijsbegeleidinggelden voor gemeentelijke investeringen in de kwaliteit van het onderwijs en invulling van de bezuinigingsopdracht vanaf 2015.
Onderwijsvoorzieningen Leerlingenvervoer: uitvoeren van de wettelijke plicht om op grond van de Wet op het primair onderwijs (WPO), de Wet op de expertise centra (WEC) en de Wet op het voortgezet onderwijs (WVO). In 2014 wordt een nadere invulling gegeven aan het terugbrengen van de kilometergrens naar de wettelijke norm van 6 km, hetgeen een structurele besparing van 100.000 euro vanaf 2015 moet opleveren. Onderwijshuisvesting: uitvoeren van het onderwijshuisvestingsplan 2011-2015, met aandacht voor duurzaamheid. In 2014 wordt een bezuinigingsopdracht uitgewerkt. Gedacht wordt aan een tijdelijke verlaging van het investeringsplafond gedurende de periode 2015-2018. Deze uitwerking hangt samen met de rijksmaatregel om het primair onderwijs met ingang van 2015 verantwoordelijk te maken voor het (groot) onderhoud en de motie Haersma-Buma. De bezuiniging en rijksmaatregelen hebben consequenties voor het onderwijshuisvestingsprogramma.
Doelstelling B: Versterken van de zelfredzaamheid van jongeren en ouders bij opgroeien en opvoeden
Jeugd en Jongeren Opvoedondersteuning: de digitale mogelijkheden van Loes voor ouders en professionals versterken. Maatwerk leveren op vragen van onderwijs en voorschoolse voorzieningen. Het aanbod aan pedagogische ondersteuning in de stad stroomlijnen; alle ouders informeren vanuit de Public Health-benadering over opvoed- en opgroeivragen. Door een verschuiving van de lokale en regionale coördinatie naar de GGD onderdeel JGZ wordt een besparing gerealiseerd. Bij het project Talentontwikkeling wordt een bezuiniging doorgevoerd. Beide bezuinigingen zijn in het kader van de motie Welzijn van de raad. Jeugd & veiligheid: afstemming met Veiligheidshuis en zorgstructuren, gericht op het beperken van overlast en het ontstaan van criminele carrières. Speelvoorzieningen: subsidiëring van de SES en ondersteuning van de organisatie van de Jeugdviva en de Nationale Straatspeeldag. Andere inzet Brede School-middelen ter invulling van de bezuinigingsopdracht vanaf 2015.
Doelstelling C: Bevorderen van een gezonde leefstijl
Maatschappelijke educatie Diversiteit: terugbrengen van de werkzaamheden, conform de besluitvorming over de bezuinigingen 2014. Vrijwilligerswerk: subsidiëren van de VUE en enkele natuurorganisaties. Natuur- en milieueducatie: verzorgen van een aanbod voor ervaringsgericht leren gericht op duurzaam gedrag en beheren van het Ledeboerpark. Kinderboerderij: beheren van een kinderboerderij en subsidiëren van de andere twee kinderboerderijen
Sport Uitvoering van de sportnota 2008-2015 “Enschede beweegt!”. Eerste jaar van herziening subsidiestelsel sport. Project “Leefstijl & overgewicht” bij tien PO-scholen in de buurten Glanerbrug-Zuid, Wesselerbrink en Pathmos / Stadsveld, in het kader van het convenant met Menzis. In 2014 vervalt het schoolzwemmen, conform de besluitvorming over de bezuinigingen 2014.
Sportvoorzieningen Recreatievoorzieningen: subsidiëren van de NV Enschedese Zwembaden en adviseren IJsbaan Twente BV. Binnen- en buitensportvoorzieningen: beheer en exploitatie van gemeentelijke sportparken, sporthallen, sportzalen en gymnastieklokalen. Er worden maatregelen uitgevoerd om de kosten van de exploitatie te verminderen, conform de besluitvorming over de bezuinigingen 2014. Wijkaccommodaties: beheer en exploitatie van negen wijkaccommodaties, met ingang van 2014 kostenneutraal. In 2014 wordt een bezuinigingsopdracht uitgewerkt.
Gezondheidszorg Jeugdgezondheidszorg: uitvoering van de Wet Publieke gezondheid ten aanzien van jeugd. Per 2014 vervalt de vroegsignalering op taalontwikkeling en logopedie, conform de besluitvorming over de bezuinigingen 2014. Preventie gezondheid: uitvoeren van de Wet Publieke gezondheid, de Nota lokaal gezondheidsbeleid, het convenant met Menzis en verbeteren preventie via eerste lijnszorg en welzijnswerk als onderdeel van het nieuwe gemeentelijk stelsel jeugdhulp.

Wat mag het kosten?

Onderstaande tabel geeft inzicht in de verdeling van de baten (inkomsten) en de lasten (uitgaven) van het programma voor de jaren 2013 t/m 2017. De stortingen in (toename van) en onttrekkingen aan (afname van) de reserves spelen hierbij een belangrijke rol en zijn daarom ook inzichtelijk gemaakt in de tabel. Waar de baten en de lasten binnen één product niet aan elkaar gelijk zijn, ontstaat een resultaat. Dit resultaat kan positief en negatief zijn. Dit resultaat komt uiteindelijk ten laste of ten gunste van de algemene middelen van de gemeente Enschede.

Voor uitgebreidere financiële informatie zie hoofdstuk 6 Financiële begroting en hoofdstuk 7 Bijlagen.

Bedragen x 1.000 euro	Begroting 2013	Begr 2013 excl fac kst	Begroting 2014	Raming 2015	Raming 2016	Raming 2017
Kind en peuter opvang	3.223	3.038	2.853	2.843	2.843	2.843
Onderwijsopbrengsten	8.521	8.178	8.198	3.893	1.883	1.883
Onderwijsvoorzieningen	22.784	22.470	22.054	19.608	19.251	18.827
Jeugd en Jongeren	4.874	4.845	3.833	3.051	3.051	3.051
Maatschappelijke educatie	2.233	1.936	1.759	1.649	1.645	1.645
Sport	2.276	2.053	1.567	1.567	1.567	1.567
Sportvoorzieningen	11.221	10.161	10.487	10.439	10.090	9.928
Gezondheidszorg	7.364	7.323	7.247	7.242	7.242	7.242
Resultaat Bedrijfsvoering	0	0	0	0	0	0
Totaal Lasten	62.496	60.004	57.997	50.291	47.571	46.985
Kind en peuter opvang	0	0	0	0	0	0
Onderwijsopbrengsten	7.188	7.188	7.188	3.062	1.052	1.052
Onderwijsvoorzieningen	1.947	1.947	962	962	962	962
Jeugd en Jongeren	484	484	0	0	0	0
Maatschappelijke educatie	50	50	51	51	51	51
Sport	183	183	137	137	137	137
Sportvoorzieningen	3.445	3.445	3.664	3.664	3.664	3.664
Gezondheidszorg	54	54	55	55	55	55
Totaal Baten	13.352	13.351	12.057	7.931	5.921	5.921
Saldo van baten en lasten	49.143	46.653	45.940	42.360	41.650	41.064

Storting Reserves	2.990	2.990	1.192	1.325	1.822	2.599
Onttrekking reserves	2.092	2.092	2.651	2.972	2.946	2.924

Resultaat

50.042

47.551

44.481

40.713

40.526

40.738

Toelichting

De verschillen tussen de jaren van deze programmabegroting worden per product toegelicht. Hierin worden zowel de mutaties in de lasten, de baten als de reserves toegelicht.

Kind en peuter opvang
In opdracht van het Rijk is in de loop van 2013 het peuterspeelzaalwerk opgegaan in zogenaamde Kindcentra. In afwachting van verdere ontwikkelingen op dit gebied wordt het budget 2014 incidenteel met 200.000 euro gekort. Met ingang van 2015 wordt structureel 200.000 euro bespaard op de gemeentelijke subsidie door een aanpassing van de ouderbijdragetabel. Een en ander zal nader worden uitgewerkt aan de hand van de nieuwe kinderopvangtoeslagtabellen 2014 die eind 2013 bekend worden.

Onderwijsopbrengsten
Vanaf 2015 is de doeluitkering Onderwijsachterstandenbeleid van 4,1 miljoen euro niet meer in de begroting opgenomen aangezien deze is toegekend voor de periode 2011-2014. Daarnaast is vanaf 2016 de doeluitkering Bestuursafspraken VVE (Voor- en Vroegschoolse Educatie) van 2 miljoen euro niet meer in de begroting opgenomen aangezien deze is toegekend voor de periode 2011-2015. Voorgesteld wordt om met ingang van 2015 structureel 200.000 euro te bezuinigen op Onderwijsbegeleidingsmiddelen. Daarnaast wordt structureel 100.000 euro bezuinigd op leerplicht door een reductie van de werkzaamheden.

Onderwijsvoorzieningen
Zowel de lasten als de storting / onttrekking reserves worden jaarlijks beïnvloed door actualisering van de prognoses van kapitaallasten.
Door een tijdelijke verlaging van het investeringsplafond in de jaren 2015-2018 wordt een structurele besparing van kapitaallasten gerealiseerd, die oploopt tot circa 400.000 euro in 2018.
In lijn met de motie ‘Van Haersma Buma’ wordt 256 miljoen euro met ingang van 2015 uit het gemeentefonds genomen en rechtstreeks uitgekeerd aan de onderwijsinstellingen. Voor Enschede gaat het om een verlaging van 2,5 miljoen euro.
In 2014 wordt een nadere invulling gegeven aan het terugbrengen van de kilometergrens naar de wettelijke norm van 6 km, hetgeen een structurele besparing van 100.000 euro vanaf 2015 moet opleveren.

Jeugd en Jongeren
Aansluiting school-werk
De wettelijke verplichte maatschappelijke stage in het voortgezet onderwijs wordt met ingang van 2015 afgeschaft. Het gaat om een korting op het gemeentefonds die voor Enschede een verlaging van 90.000 euro tot gevolg heeft.

Zorgstructuur Jeugd
Aanpassingen van de begroting zijn het gevolg van:

Het vanaf 2015 wegvallen van 415.000 euro van voormalige GSB-middelen;
Toekenning van middelen voor invoeringskosten transitie jeugdzorg in 2014 voor een bedrag van 52.000 euro

BASIS, Brede Scholen
De afgelopen jaren is veel geïnvesteerd in Brede School-activiteiten, zonder goed zicht te hebben op resultaten. Voorgesteld wordt de BS-bijdrage met ingang van 2015 structureel te verlagen met 400.000 euro.

Speelvoorzieningen
De subsidie voor de Jeugdviva wordt verlaagd met 15.000 euro.

Opvoedondersteuning
Door een verschuiving van de lokale en regionale coördinatie naar de GGD onderdeel JGZ wordt een besparing van 150.000 euro gerealiseerd. Bij het project Talentontwikkeling wordt een bezuiniging van 50.000 euro doorgevoerd. Beide bezuinigingen zijn in het kader van de motie Welzijn van de raad.

Maatschappelijke educatie
Vrijwilligerswerk
De wettelijke verplichte maatschappelijke stage in het voortgezet onderwijs wordt met ingang van 2015 afgeschaft. Het gaat om een korting op het gemeentefonds die voor Enschede een verlaging van 90.000 euro tot gevolg heeft.

Integratie
De middelen voor het beleid voor gelijke rechten voor homoseksuele mannen, lesbische vrouwen, biseksuelen en transgenders (LHBT) uit de septembercirculaire 2012 zijn voor een bedrag van 20.000 euro tot en met 2014 in de begroting opgenomen. Bij emancipatie en integratie worden de werkzaamheden teruggebracht naar het niveau van de wettelijke taken, conform de besluitvorming over de bezuinigingen 2014, hetgeen een besparing oplevert van 225.000 euro.

Sportvoorzieningen
Zowel de lasten als de storting/onttrekking reserves worden jaarlijks beïnvloed door de actualisering van de prognoses van kapitaallasten. In 2014 wordt incidenteel 1 miljoen euro uit de reserve Sport onttrokken. Gevolg is een (waar mogelijke) verlenging van de economische levensduur en een afname van het aantal vervangingsinvesteringen.

Sportaccommodaties
Vanuit bezuinigingsmaatregelen wordt het budget vanaf 2014 structureel verlaagd met 250.000 euro, vanaf 2015 en verder met 550.000 euro. Daarnaast wordt er in 2014 eenmalig 400.000 euro op onderhoud bezuinigd. De bezuinigingsrichting wordt gezocht in aanbrengen van wijzigingen in het locatiebeleid, die bestaan uit het overdragen van toezichtstaken aan gebruikers (binnensport), het verhogen van tarieven en het samen met het werkveld onderzoeken van mogelijkheden tot een verdere verhoging van de bezetting van voorzieningen. Hierdoor wordt het mogelijk om (op termijn) voorzieningen te sluiten. Daarbij wordt de basisstructuur met multifunctionele voorzieningen door de gemeente geborgd. Kleinschalige, solitaire voorzieningen worden zoveel mogelijk overgedragen aan burger-/verenigingsinitiatieven.

Wijkaccommodaties
Voorgesteld wordt om vanaf 2016 structureel 275.000 euro te bezuinigen.