Beleidsbrief

Vertrouwen in Enschede vasthouden

In het coalitieprogramma “Vertrouwen in Enschede” was voorzien dat de stad en haar inwoners het zwaar te verduren zouden krijgen. Maar de diepte van de recessie en de economisch moeilijke periode was niet voorzien. In 2013 bleef de economische groei opnieuw steken op een heel bescheiden niveau, de werkloosheid nam fors toe - in Enschede tot maar liefst 17% - vastgoed en gronden namen sterk in waarde af en er waren in Enschede forse bezuinigingen nodig. Dat is de achtergrond waartegen de resultaten van het bestuur in de periode 2010-2013 reliëf krijgen.

Het coalitieprogramma 2010-2014 was ambitieus. Op de arbeidsmarkt de werkgevers centraal stellen, een innovatief regionaal economisch beleid, investeren in herstructurering van Spoorzone en wijken als Velde-Lindenhof, Laares en Boswinkel en stedelijke voorzieningen op peil houden. Het sociale beleid bleef in stand; wel efficiëntere uitvoering, maar maatwerk en de zwakkeren in de samenleving beschermen. Bewoners en professionals kregen meer ruimte voor een eigen inbreng en die benadering gaat de komende jaren nog verder.

Een groot deel van vooraf bepaalde prestatieindicatoren staat aan het eind van 2013 op groen. Ondanks de financiële druk op stad en gemeente als gevolg van rijksbezuinigingen hebben we de belangrijkste bestuurlijke doelen weten te realiseren.

Met kracht zijn bezuinigingsmaatregelen doorgevoerd waardoor de gemeentelijke financiën op orde zijn en we 2013 met een positief resultaat van twee miljoen euro kunnen afsluiten.

Economie & innovatie

Het Kennispark timmerde in 2013 goed aan de weg en vormt inmiddels niet alleen voor Twente, maar ook voor Nederland als geheel, een onmisbare pijler voor innovatie en economische ontwikkeling. Een erkenning met de titel “Beste Bedrijventerrein 2013” is hiervan het beste bewijs. Goed voorbeeld van de stedelijke economische dynamiek en innovatie is Apollo-Vredestein, waar een nieuw Research & Development centrum is geopend. Dit draagt bij een de verdere uitbouw van Enschede en Twente als innovatieve regio. Een ander voorbeeld daarvan is de komst van Demcon naar Enschede en de opening van het bedrijvencentrum “The Gallery”. De eerste investeringen met het Enschedese innovatiefonds zijn gedaan en er zijn nog vele aanvragen in behandeling.

Daarnaast is met de ondertekening van de intentieovereenkomst met Reggeborgh de ontwikkeling van Twente Airport een belangrijke stap vooruit gezet. En door een sterke Twentse lobby heeft het rijk belangrijke besluiten genomen over de autoweg N18, de snelweg A1 en het Twentekanaal. De bereikbaarheid van Twente en Enschede zal hiermee sterk verbeteren, en dat ondersteunt onze toekomstige economische ontwikkeling.

Op het terrein van de internationale betrekkingen is de samenwerking met onze zustersteden Dalian en Palo Alto verder aangehaald door bezoeken over en weer.

Binnenstad-ontwikkeling en aantrekkingskracht

De bouw en herinrichting van de ruimte bij het nieuwe ziekenhuis MST en de nieuwbouw van Saxion op de stadscampus versterken de functie van het centrum. Bezoekers van onze binnenstad gaven dit jaar een score van maar liefst 7,6%. Dat is hoger dan in 2012 en ook hoger dan de geformuleerde ambitie. Nieuwe vestigingen zijn o.a. Zara en Extrablatt. De Bijenkorf sloot vanwege strategische overwegingen haar vestiging in Enschede. Op die plek zal in de tweede helft van 2014 de publiekstrekker Primark een vestiging openen. De zuidelijke entree van de Van Heek parkeergarage is opgeleverd. Citymarketing met de winkelcampagne in Duitsland werpt zijn vruchten af met veel oosterburen als bezoekers van onze stad.

In 2013 hadden we de eerste editie van de Twente Biënnale, en de tweede editie van Crossing Border. De ‘wederopstanding’ van het Rijksmuseum Twenthe is een mooi resultaat van onze lobby, en een belangrijke bijdrage aan het op peil houden van het voorzieningenniveau van Enschede. Dit ondersteunt de aantrekkelijkheid van Enschede voor kenniswerkers en zorgt voor economische ontwikkeling.

Werkgelegenheid

Door de economische recessie is, net als in de rest van Nederland, de werkeloosheid in Enschede opgelopen en de banengroei achter gebleven. Ook het achterblijven van de kavelverkoop is te wijten aan de voortdurende economische recessie. Met de eerste voorzichtige tekenen van economisch herstel in Nederland, is het des te belangrijker dat de gemeente klaar staat om de ontwikkeling van werkgelegenheid te ondersteunen waar mogelijk. Werkgevers hebben waardering voor de Enschedese Arbeidsmarkt Aanpak. Deze is vraaggericht; werkgevers actief benaderen, welke vraag hebben zij naar arbeid? De volgende stap is nu een regionalisering van deze aanpak. Het arbeidsmarktoffensief speelt verder in op de werkgeversbehoefte naar toekomstig personeel.

Talentontwikkeling

In Kindcentra zijn kinderopvang, peuterspeelzaal geharmoniseerd en samengebracht, zodat onze jongste inwoners zo goed mogelijk kunnen worden ondersteund in hun ontwikkeling. Hierbij past de werkwijze van één coördinator per wijk, waarin verschillende functies op het vlak van brede school, sport en natuur- en cultuureducatie zijn samengebracht.

In 2013 is gewerkt aan de onderwijsmonitor, in 2014 gaat deze online. Met deze monitor kunnen ouders gemakkelijk informatie vinden over scholen. De financiële problematiek van de huisvesting van de scholingsboulevard is door de gemeente en de scholen opgelost. Het is gelukt meer mensen te interesseren voor werk en opleiding in de techniek.

Enschede was van 22 tot 27 oktober 2013 gaststad van de 23e editie van het TAFISA World Congress (The Association For International Sport for All), een prestigieus internationaal sportcongres. Ongeveer 400 deelnemers vanuit 60 landen waren in Enschede bijeen om kennis, nieuws en ervaringen uit te wisselen. Belangrijke reden om dit congres in Enschede te houden, was dat het Enschedese sportklimaat en sportbeleid landelijk veel waardering oogst. Twee keer won Enschede immers al de titel Sportgemeente van het Jaar.

Maatschappelijke ondersteuning

Door burgerkracht en zelfredzaamheid is er in Enschede sprake van een daling van het beroep op individuele voorzieningen. De sturing en toegang tot de jeugdzorg en maatschappelijke ondersteuning (WMO) zijn in de steigers gezet. Met Menzis is een convenant afgesloten en er zijn samenwerkingsafspraken gemaakt met instellingen voor onze aanpak in de wijkteams. De Enschedese aanpak krijgt landelijke navolging en wordt verder ontwikkeld in onze Livinglab-aanpak. Enschede is een van de 5 plekken in het land met een living lab. Daarmee worden de decentralisaties van rijk naar gemeenten in goede banen geleid. De inspanningen in 2013 hebben er voor gezorgd dat de raad in 2014 goed geïnformeerd en overwogen besluiten kon nemen over de governance van een (regionaal) sturingsmodel.

Burgerinitiatieven en samenwerking met partners

Er is in 2013 een stijgend aantal initiatieven van burgers. Belangrijke instrumenten van de gemeente om deze initiatieven te versterken en ondersteunen zijn ‘jij maakt de buurt’, wijkbudgetten, wijkbeheerplannen (beheer en onderhoud van de openbare ruimte) en wijk-ontwikkelagenda’s. Samen met inwoners van Boswinkel is een plan gemaakt voor de herinrichting van de wijk. Dit past in de Visie 2030, waarin ruimte geven voor initiatieven en het geven van inspiratie de hoofdtaken zijn voor de gemeente.

Een succes vormde ook de voortgaande samenwerking met partners rondom de maatschappelijke opgaven (MIO’s) in wat is gaan heten Forum053. Met name op het terrein van verduurzaming van de woningvoorraad is een nieuwe mijlpaal behaald met oprichting van Reimarkt. Verder heeft Lysias een evaluatie uitgevoerd naar de vernieuwde wijze van samenwerken met partners en hebben we de lessen uit deze evaluatie ter bespreking voorgelegd aan onze partners. Deze zijn onderwerp van gesprek binnen de ambtelijke organisatie en bij de Raad en nemen we mee naar de noodzakelijke herinrichting van de stedelijke voorzieningen in het sociale domein.

De aanpak om via de vitale sportvereniging de maatschappelijke participatie van Enschedeërs te ondersteunen verloopt volgens plan. Op deze wijze slagen wij er in om ondanks de economische recessie een passend aanbod te handhaven voor maatschappelijke participatie.

Regio Twente

In de regionale samenwerking zijn in 2013 stappen gezet. Zo is de Ontwikkelagenda Netwerkstad Twente vastgesteld. De Twentse gemeenten en de provincie Overijssel hebben in deze agenda afspraken gemaakt over investeringen van circa 90 miljoen euro in Twente. Enschede krijgt hieruit budget voor huisvesting van de Nationale Reisopera in De Polaroid en ontwikkeling van de stadscampus bij Saxion. Op het gebied van bedrijfsvoering is het initiatief van de Intergemeentelijke Bedrijfsvoering Organisatie (IBO) uitgewerkt en gestart. Met dit IBO worden verschillende Twentse samenwerkingsvormen op het gebied van bedrijfsvoering samengebracht. Tevens zijn stappen gezet voor het nieuw inrichten van de regionale samenwerking waarin een prominente plaats bedacht is voor samenwerking van de gemeenteraden in een zogenaamde Twenteraad, voor de portefeuille-overleggen, zoals Samen14, en voor samenwerking op het terrein van uitvoering en ondersteuning in een nieuw op te richten Twentebedrijf.

Geen lastenverzwaring en dienstverlening op peil

Het is gelukt om de dienstverlening aan de inwoners op peil te houden. Ondanks de economische recessie en de daarmee samenhangende bezuinigingsmaatregelen bij de gemeente. Voorbeeld hiervan is de waardering van de openbare ruimte. Afgezien van de gebruikelijke indexering op inflatie, zijn de gemeentelijke lasten voor inwoners niet verhoogd.

Financieel solide en flexibel

De bezuinigingsmaatregelen waartoe de raad had besloten, zijn gerealiseerd in 2013. Hierdoor lukt het ons om de gemeentelijke financiën op orde te houden. Ook de aan de bezuinigingsmaatregelen verbonden krimp van de ambtelijke organisatie (250 fte tot nu toe) is gerealiseerd. Wij zijn trots op de door het personeel getoonde flexibiliteit en solidariteit.

Door het krachtig doorvoeren van bezuinigingsmaatregelen en goed bijsturen gedurende het jaar, is het gelukt om 2013 af te sluiten met een positief resultaat van 2,1 miljoen euro en tevens 5,4 miljoen te sparen. Door toevoeging van circa 10 miljoen euro is de algemene reserve gegroeid naar bijna 14 miljoen euro en komt de ratio uit op 0,9. Dit is het niveau zoals in de programmabegroting 2014 afgesproken.