9. Bijlagen, onderdeel jaarrekening

9.1. Staat van reserves

Soort reserve	Omschrijving Bedragen x 1.000 Euro's	Stand 31-12-2022	Dotaties	Onttrekkingen	Bestemming resultaat vorig boekjaar	Vermindering ter dekking van afschrijvingen	Stand per 31-12-2023
Alg	Weerstandsvermogen	83.958	5.524	27.777	0	0	61.706
Alg	Reserve grondbedrijf	25.713	4.763	3.474	0	0	27.002
Totaal - Algemene Reserves		109.671	10.287	31.250	0	0	88.708
BR Egal	Reserve parkeren	3.343	0	149	0	0	3.193
BR Egal	Egalisatiereserve Beschermd Wonen	6.802	14.549	14.549	0	0	6.802
Totaal - Bestemmingsreserve - Egalisatie		10.145	14.549	14.699	0	0	9.995
BR Kap	Reserve kapitaallasten	2.258	151	0	0	0	2.409
	IT - Gem.brede software	1.567	360	213	0	0	1.714
	Vervanging ICT	3.954	2.588	2.267	0	0	4.275
	H&S - Werkplekinrichting	2.872	544	0	0	555	2.861
	Onderwijshuisvesting	3.278	5.040	0	0	3.182	5.137
	Vervangingsinvestering sport	219	0	82	0	0	136
Totaal - Bestemmingsreserve - Kapitaallasten		14.148	8.683	2.562	0	3.737	16.532
BR Ov	Rekeningresultaat lopend jaar	6.429	800	2.847	-3.581	0	800
	Reserve duurzaamheid	1.319	22	401	0	0	940
	Nog uit te voeren werkzaamheden	6.385	3.415	841	0	0	8.959
	Flankerend beleid	4.097	0	860	0	0	3.237
	Integratie AZC in de wijk	102	0	0	0	0	102
	Raadsimpulsen	100	0	0	0	0	100
	Reserve Wederopbloei	29	0	8	0	0	21
	Implementatie wetgeving informatie	1.295	919	945	0	0	1.269
	Reserve Loon- en prijscompensatie	7.906	0	435	0	0	7.472
	BR Versterking gem dienstverlening	0	810	0	1.960	0	2.770
	Reserve Noodfonds	1.894	0	345	0	0	1.549
	Reserve Energietoeslag	0	4.280	0	0	0	4.280
	Reserve Vroegsignalering	0	1.111	0	0	0	1.111
	Investering externe activiteiten	2.488	0	1.382	0	0	1.106
	Vastgoed	7.187	1.366	2.767	0	0	5.786
	Res Gemeentelijkesociale huisvesting	197	0	16	0	0	180
	Res exploitatieresult bouwvergunning	87	226	0	0	0	313
	Herstel opgebroken bestrating	255	0	71	0	0	184
	Reserve mobiliteit	11.571	2.588	589	0	0	13.570
	Gebiedsontwikkeling	1.605	240	0	0	0	1.845
	Landinrichting	0	0	0	0	0	0
	RES Strategische investeringsagenda	10.593	16.600	830	0	0	26.363
	Reserve Implementatie Omgevingswet	0	153	250	1.049	0	952
	Reserve Impl Wet kwaliteitsborging	0	259	2	572	0	829
	Reserve Muziekfonds	21	0	0	0	0	21
	Reserve stadsverfraaiing	265	0	0	0	0	265
	Reserve Vrouwenopvang	4.322	636	38	0	0	4.919
	Res Maat. opvang en verslavingzorg	4.838	810	0	0	0	5.648
	Reserve wijkbudgetten	619	376	446	0	0	549
	Reserve Monumentenbeleid	69	0	1	0	0	67
	Gezond Meedoen convenant Menzis	1	0	0	0	0	1
	Investeringsreserve Sociaal Domein	2.538	0	1.060	0	0	1.478
	Reserve Maatschappelijk functieSport	27	0	18	0	0	9
	Reserve herv.agenda expl.ontw.jeugd	8.847	0	0	0	0	8.847
	Re-Integratie en Inburgering	500	0	100	0	0	400
	Reserve TOZO	533	0	113	0	0	420
	Dienstreserve DCW	405	0	68	0	0	338
Totaal - Bestemmingsreserve - Overige		86.526	34.609	14.434	0	0	106.702
Eigen vermogen		220.490	68.129	62.944	0	3.737	221.937

Toelichting
Hieronder wordt het doel waarvoor de reserves zijn ingesteld, per reserve toegelicht. De mutaties in de reserves worden alleen toegelicht, wanneer de mutaties 400.000 euro of hoger zijn geweest.

Algemene reserves

Reserve Weerstandsvermogen
Doel	De reserve wordt gebruikt om risico's op te kunnen vangen op basis van de geïnventariseerde risico's.
Toelichting op de mutaties	De mutaties op de reserve weerstandsvermogen betreffen vooral het middelenkader en zijn conform eerder vastgestelde begrotingen. In de onttrekking van 27,7 miljoen gaat het met name om de toevoeging aan de reserve Strategische investeringsagenda van 15 miljoen euro en de onttrekking ter dekking van de resultaatbestemming over 2022 van 7,3 miljoen euro.

Reserve Grondbedrijf

Doel

Buffer ten behoeve van het egaliseren van zowel positieve als negatieve resultaten op de exploitatie van gronden. Het verloop van deze reserve wijzigt als gevolg van de actualisatie van de grondcomplexen in het Meerjaren Perspectief Grondbedrijf (MPG). Zie paragraaf grondbeleid.

Toelichting op de mutaties

De storting van 4,8 miljoen euro wordt voor 1,6 miljoen euro veroorzaakt door de geboekte winst op grondexploitaties, voor 0,9 miljoen euro door positieve effecten op het erfpachtscomplex door de jaarlijkse exploitatie en door verkopen, voor 2,0 miljoen euro door de ontvangst van dekking voor de versnelling van de woningbouwopgave en voor 0,3 miljoen euro door overige stortingen. De onttrekking van 3,5 miljoen euro wordt voor 2,4 miljoen euro veroorzaakt door de geboekte verliezen op de grondexploitaties en voor 1,1 miljoen euro door de afgeboekte beheerslasten en plankosten op de overige gronden.

Bestemmingsreserves - egalisatie

Reserve Parkeren

Doel

Deze reserve van het parkeerbedrijf bestaat uit een aantal deelreserves, die bij besluit van de Raad (PB2011-2014) zijn samengevoegd:

de reserve Egalisatie Risico's Parkeergarage ingesteld ten behoeve van het opvangen van de aanloopverliezen van de H.J. van Heekgarage. De exploitatieresultaten worden afgewikkeld via deze egalisatiereserve;
de reserve Parkeergarage, ingesteld ten behoeve van het afdekken van de reserve egalisatie risico's parkeergarage;
de bestemmingsreserve Parkeren Roombeek. Hierin is de afkoopsom, voor een periode van 15 jaren, gestort voor de jaarlijkse kosten voor invoering, beheer, exploitatie en parkeerregulering in Roombeek door PBE en het beheer, de exploitatie en het onderhoud van de parkeergarage de Brouwerij.

Toelichting op de mutaties

In 2023 geen mutaties groter of gelijk aan 400.000 euro.

Egalisatiereserve Beschermd wonen
Doel	Reserve is bedoeld om jaarlijkse fluctuaties in de baten en lasten van Beschermd wonen te egaliseren. De beschikbare middelen worden regionaal ingezet.
Toelichting op de mutaties	Het saldo van het product Beschermd wonen 2023 van 14,5 miljoen euro is aan deze reserve gedoteerd. De reserve kent een plafond waardoor de 14,5 miljoen via een onttrekking is verdeeld onder de regiogemeenten. Hiervan is 9,0 miljoen euro binnen gemeente Enschede toegevoegd aan het jaarrekening resultaat en 5,5 miljoen euro vloeit naar de overige regiogemeenten.

Bestemmingsreserves - kapitaallasten

Reserve kapitaalslasten
Doel	De reserve is ingesteld om vrijvallende kapitaallasten te reserveren en om schommelingen in werkelijke kapitaallasten op te vangen.
Toelichting op de mutaties	In 2023 geen mutaties groter of gelijk aan 400.000 euro.

Reserve IT - Gemeentebrede software
Doel	Reserve is een structurele reserve die bestemd is voor de dekking van de kapitaallasten die voortkomen uit de vervanging en upgraden van software voor applicaties. Er worden jaarlijks structureel dotaties en onttrekkingen aan deze reserve gedaan.
Toelichting op de mutaties	In geen mutaties groter of gelijk aan 400.000 euro.

Reserve vervanging ICT

Doel

Reserve is een structurele reserve die bestemd is voor de dekking van kapitaallasten die voortkomen uit de vervangingsinvesteringen voor ICT werkplekmiddelen, hardware en de kosten voor licenties van besturingssoftware.

Toelichting op de mutaties

Er wordt 60.000 euro meer gedoteerd dan begroot. Dit wordt veroorzaakt door aanvullend verstrekte werkplekken en toename in gebruikname van onder andere server- en opslagcapaciteit is aan de reserve gedoteerd voor het opvangen van toekomstige hogere kapitaallasten.

Er wordt 600.000 euro minder onttrokken dan begroot. Dit is toe te schrijven aan vertraging op de digitale transitie (hybrid cloud beweging en applicatielandschap). Daarnaast is er actief gestuurd op minder snel vervangen van hardware en scherp inkopen van licenties. Dit heeft geleid tot een lagere onttrekking uit de betreffende reserve.

Reserve H&S werkplekinrichting
Doel	Reserve is een structurele reserve bestemd voor de dekking van kapitaallasten die voortkomen uit de investeringen voor de werkplekinrichting.
Toelichting op de mutaties	Er is gestort conform begroting, en 40.000 euro minder onttrokken dan begroot vanwege lager uitvallende kapitaalslasten.

Reserve Onderwijshuisvesting
Doel	Deze reserve is bedoeld om schommelingen van de kapitaalslasten in de exploitatie op te vangen. Indien de kapitaallasten lager dan wel hoger zijn dan het daarvoor beschikbare budget wordt gedoteerd dan wel onttrokken aan deze egalisatiereserves.
Toelichting op de mutaties	Conform begroting worden de afwijkingen in mutaties van de kapitaallasten verrekend met deze reserve. De stortingen zijn exact gelijk met de begroting. Er is minder onttrokken vanwege het later activeren van een aantal kredieten dan gepland, en de lagere kapitaallasten vanwege de verlaging van de rente.

Reserve vervangingsinvestering sport
Doel	Deze reserve is bedoeld om schommelingen in de exploitatie op te vangen. Indien de kapitaallasten lager dan wel hoger zijn dan het daarvoor beschikbare budget wordt gedoteerd dan wel onttrokken aan deze egalisatiereserves.
Toelichting op de mutaties	In 2023 geen mutaties van 400.000 euro en groter.

Bestemmingsreserves - overige

Reserve Rekeningresultaat lopend jaar
Doel	De reserve betreft het nog te verdelen rekeningresultaat van het afgesloten jaar.
Toelichting op de mutaties	Het rekeningresultaat 2022 is verwerkt conform het raadsbesluit. Daarnaast is, op basis van het raadsbesluit bij de Gemeentebegroting 2024-2027 800.000 euro toegevoegd aan deze reserve vanuit het resultaat op de opvang van Oekraïners. Deze 800.000 euro wordt in 2024 weer onttrokken ten gunste van het algemene middelenkader.

Reserve duurzaamheid
Doel	De middelen in deze reserve zijn beschikbaar gesteld voor duurzaamheid.
Toelichting op de mutaties	Conform het raadsbesluit Versneling woonprojecten Enschede is er een bedrag van 0,4 miljoen euro onttrokken aan de reserve.

Reserve nog uit te voeren werkzaamheden

Doel

Betreft nog uit te voeren werkzaamheden i.h.k.v. beheer wegen, monumenten, bodem uitvoeringsprogramma, etc.

Toelichting op de mutaties

De dotatie van 3,4 miljoen euro betreft:

2,6 miljoen euro conform raadsbesluit "Versnelling woonprojecten in Enschede";
154.000 euro inzake subsidies SBE;
333.000 euro door vertraging in de uitvoering van groot onderhoud aan de Braakweg in 2023. Dit gaat in 2024 plaatsvinden;
170.000 euro betreft meevaller bij rijksmiddelen apparaatskosten Bodem;
130.000 euro door het later realiseren van de accommodatie van ERC69.

Onttrekking van 841.000 euro betreft:

373.000 euro in verband met Coronagelden Cultuur;
278.000 euro inzake werkprogramma Bodem;
190.000 euro onttrekking inzake Omgevingswet.

Reserve Flankerend beleid

Doel

De reserve is bedoeld voor flankerend beleid personeel, Informatie Investerings Programma (IIP) versnelling IT, remweg en IZA.

Toelichting op de mutaties

De onttrekking aan de reserve bedraagt 860.000 euro.

* 515.000 euro voor Generatiepact ter compensatie van daling productieve uren die vanwege lagere inzet niet kunnen worden gecompenseerd voor gesloten systemen;

* 345.000 euro ten behoeve van cofinanciering in informatie-investeringsprojecten (IIP), versnelling digitalisering en informatiebeheer.

Reserve Integratie AZC in de wijk
Doel	Reserve is bij de jaarrekening 2015 gevormd en dient ter bevordering van de sociaal-maatschappelijke inbedding van vluchtelingen.
Toelichting op de mutaties	In 2023 geen mutaties van 400.000 euro en groter.

Reserve Raadsimpulsen
Doel	Een bestemmingsreserve voor incidentele raadsimpulsen waarmee het presidium snel en adequaat kan handelen.
Toelichting op de mutaties	In 2023 zijn er geen mutaties groter dan 400.000 euro

Reserve Wederopbloei
Doel	De reserve is voor financiele ondersteuning van initiatieven uit de stad om een bijdrage te leveren aan een spoedig herstel van de stad uit de coronacrisis.
Toelichting op de mutaties	In 2023 zijn er geen mutaties groter dan 400.000 euro

Reserve Implementatie wetgeving informatie
Doel	De bestemmingsreserve ‘Implementatie wetgeving informatievoorziening’ heeft een egalisatiefunctie. Doel is om de werkelijke uitgaven synchroon te laten lopen met de daartoe ontvangen middelen voor de nieuwe wetgeving ten aanzien van informatievoorziening. Door de beschikbare (ontvangen) middelen in een reserve te doteren wordt gegarandeerd dat de middelen beschikbaar blijven voor het desbetreffende implementatiejaar.
Toelichting op de mutaties	De beschikbaargestelde en ontvangen rijksmiddelen ten behoeve van wetgevingsprojecten waaronder het programma wet open overheid en het programma Bridge zijn in 2023 uitgegeven. Het niet uitgegeven deel is aan de reserve toegevoegd ten behoeve van de uitgaven in 2024 en verder.

Reserve Loon- en prijscompensatie
Doel	Doel van de reserve is om knelpunten en overschotten met betrekking tot de compensatie van lonen en prijzen te voorkomen. Dit om schommelingen in het begrotingsresultaat te voorkomen.
Toelichting op de mutaties	De onttrekking op de reserve loon- en prijscompensatie is conform de bijgestelde begroting 2023.

Reserve Versterking gemeentelijke dienstverlening
Doel	Het kabinet heeft middelen beschikbaar gesteld om de dienstverlening vanuit de overheid fundamenteel te verbeteren. Met als doel extra ondersteuning van mensen in kwetsbare posities en het voorkomen dat mensen in zo’n positie terecht komen. In het bestedingsplan “POK-middelen actielijn 2 tot en met 5” (mei 2023 in college B&W) is het kader van de besteding van de POK-middelen en gewenste acties aangegeven.Met de reserve blijven deze middelen gedurende de loop van het programma beschikbaar, om de doelen -zoals deze in het bestedingsplan beschreven staan- te kunnen behalen en te kunnen bekostigen
Toelichting op de mutaties	Conform raadsvoorstel zijn de middelen uit de decembercirculaire 2021 en rijksmiddelen uit 2022 ad 1,96 miljoen euro voortvloeiend uit het onderzoek naar de Toeslagenaffaire aan de reserve toegevoegd. De dotatie van 0,8 miljoen euro betreffen de niet bestede POK-middelen uit 2023 welke conform het bestedingsplan aan de reserve kunnen worden toegevoegd. Het bestedingsplan POK-middelen is in november 2023 vastgesteld, derhalve geen kosten in 2023.

Reserve Noodfonds
Doel	Reserve bedoeld voor bijdragen aan inwoners van Enschede die in noodsituaties verkeren als gevolg van (energie-)armoede ter voorkoming dat zij worden afgesloten van gas, water en/of elektra en/of uit huis worden geplaatst;
Toelichting op de mutaties	In 2023 geen mutaties groter of gelijk aan 400.000 euro.

Reserve Energietoeslag
Doel	Doel is om de overgebleven middelen van de energietoeslag mee te nemen naar het jaar 2024. De aanvraag voor de energietoeslag 2023 kan door inwoners tot 1 maart 2024 worden ingediend. Gemeenten hebben tot en met 31 augustus 2024 om de energietoeslag 2023 uit te keren.
Toelichting op de mutaties	De dotatie betreft de eind 2023 overgebleven rijksmiddelen van de energietoeslag.

Reserve Vroegsignalering
Doel	Doel is om met de door het rijk beschikbaar gestelde incidentele middelen gedurende de periode 2024 – 2030 dekking te geven aan de uitbreiding van het team dat betrokken is bij de schuldenproblematiek.
Toelichting op de mutaties	De dotatie betreft de door het rijk beschikbaar gestelde middelen voor Vroegsignalering (jaren 2022 tot en met 2024).

Reserve investering externe activiteiten
Doel	Doel van deze reserve is tweeërlei, aan de ene kant het mogelijk maken om te blijven investeren in het product om het op de markt te houden. Aan de andere kant dient de reserve als egalisatie als gevolg van schommelende inkomsten en uitgaven.
Toelichting op de mutaties	Er zijn volgens besluit in 2022 incidenteel middelen beschikbaar gesteld ten behoeve van het meerjarige cloudtranisiteprogramma. In 2023 is er 1,4 miljoen euro onttrokken ten behoeve hiervan.

Reserve Vastgoed
Doel	De reserve Vastgoed is bedoeld als buffer om de vermogensrisico’s en (tijdelijke) exploitatietekorten van het gemeentelijk vastgoed op te vangen.
Toelichting op de mutaties	De dotaties van 1.366.000 euro zijn voor Wettelijke en Duurzame maatregelen, bijdrage aan egalisatiereserve en storting in reserve Kostprijsdekkende huur voor dekking van kapitaalslasten. De onttrekking van 2.767.000 euro voor dekking voor kapitaallasten en ter egalisatie van de exploitatie VBE.

Reserve Gemeentelijke sociale huisvesting
Doel	Reserve is gevormd uit een schenking en is bedoeld voor financiële hulp bij huisvestingsproblemen.
Toelichting op de mutaties	In 2023 zijn geen mutaties van 400.000 euro en groter.

Reserve Exploitatieresultaat bouwvergunningen
Doel	Reserve ter egalisatie van de opbrengsten en kosten betreffende bouwvergunningen ten einde fluctuaties in de tarieven aan de burger te reduceren.
Toelichting op de mutaties	In 2023 zijn er geen mutaties van 400.000 euro en groter.

Reserve Herstel opgebroken bestrating
Doel	Reserve om de verschillen in de kosten en opbrengsten van partijen die toestemming krijgen om in gemeentelijke straten en wegen werkzaamheden te verrichten (bijvoorbeeld bekabelaars) op te vangen.
Toelichting op de mutaties	In 2023 zijn er geen mutaties van 400.000 euro en groter.

Reserve Mobiliteit

Doel

Reserve bedoeld voor de egalisatie van baten en lasten van mobiliteitsprojecten

Toelichting op de mutaties

De dotaties en onttrekkingen zijn opgenomen in de gemeentebegroting 2023-2026 en daarna bijgesteld na het vaststellen door de gemeenteraad van de jaarschijf mobiliteit 2023.

De totaal gerealiseerde dotatie bedraagt 2,6 miljoen euro en wijkt 0,3 miljoen euro af van de begrote dotatie ad 2,3 miljoen euro. Dit wordt veroorzaakt door hogere subsidieontvangsten, hogere inkomsten parkeerfonds en lagere inkomsten van overige posten.

De onttrekkingen volgen uit raadsbesluiten jaarschijf mobiliteit van verschillende jaren en waren in 2023 begroot op 1,2 miljoen euro. Gerealiseerd is een onttrekking van 0,6 miljoen euro en wijkt daarmee 0,6 miljoen euro af van de begroting. Dit wordt veroorzaakt door langere doorlooptijden van mobiliteitsprojecten.dan begroot.

Reserve Gebiedsontwikkeling
Doel	In diverse grondexploitaties die we afsluiten zitten RO bijdrages, bedoeld om bij toekomstige verlieslatende gebiedsontwikkelingen deze bijdrages in te zetten, mits deze ontwikkelingen voldoen aan de in de structuurvisie gestelde doelen. Jaarlijks worden de ontvangen RO bijdrages gedoteerd aan de Reserve Gebiedsontwikkeling.
Toelichting op de mutaties	Geen mutaties groter dan 400.000 euro.

Reserve Strategische investeringsagenda
Doel	Reserve is bedoeld om financieel bij te dragen aan strategische gebiedsontwikkelingsprojecten. Het betreffen eenmalige bijdragen om belangrijke strategische gebiedsontwikkelingen, die bijdragen aan de doelen van de stad en die zijn opgenomen in de investeringsagenda die jaarlijks wordt geactualiseerd, tot stand te laten komen.
Toelichting op de mutaties	De storting van 16,6 miljoen euro wordt voor 16,5 miljoen euro veroorzaakt door de begrote dotatie en voor 0,1 miljoen euro door de begrote, maar niet bestede kapitaalslasten. De onttrekking van 830.000 euro wordt voor 630.000 euro veroorzaakt door dekking van de afgeboekte strategisch aangekochte gronden, voor 100.000 euro door de dekking van de gemaakte plankosten inzake het mobiliteitsknooppunt en voor 100.000 euro door de dekking van gemaakte kosten inzake de MFSA's.

Reserve Implementatie Omgevingswet
Doel	De reserve is ingesteld om de schommelingen vanwege implementatie Omgevingswet en de doeluitkeringen vanuit het Rijk doelmatig in te zetten door de jaren heen.
Toelichting op de mutaties	In de Gemeenterekening 2022 is met deze reserve ingestemd en is er een bedrag van 1.049.000 euro gestort middels een bestemmingsvoorstel Gemeenterekening 2022. Daarnaast is in 2023 het saldo van de omgevingswet 153.000 euro gestort in de reserve en 250.000 euro onttrokken aan de reserve voor het deel dat ook betrekking heeft op de omgevingswet in de omgevingsvisie.

Reserve Implementatie Wet kwaliteitsborging
Doel	De reserve is ingesteld om de schommelingen vanwege implementatie Wet Kwaliteitsborging en de doeluitkeringen vanuit het Rijk doelmatig en in te zetten door de jaren heen.
Toelichting op de mutaties	In de Gemeenterekening 2022 is met deze reserve ingestemd en is er een bedrag van 570.000 euro gestort middels een bestemmingsvoorstel Gemeenterekening 2022. Daarnaast is in 2023 het saldo van de WKB 259.000 euro gestort in de reserve.

Reserve Muziekfonds
Doel	Uit de reserve - die voortkomt uit een particuliere gift - kunnen bijdragen worden gedaan in de kosten van opvoeringen op muzikaal gebied. Bijvoorbeeld bijzondere orkest- of operavoorstellingen.
Toelichting op de mutaties	In 2023 geen mutaties groter of gelijk aan 400.000 euro.

Reserve Stadsverfraaiïng
Doel	Uit de reserve kunnen bijdragen worden geput voor het realiseren van kunstopdrachten al dan niet geïntegreerd in of op een gebouw of bouwwerk. Het gaat in deze periode nog om twee kunstwerken op het Wilminkplein en op het Koningsplein. Daarnaast is de reserve een achtervang voor grootschalig onderhoud van bestaande kunstwerken (calamiteiten).
Toelichting op de mutaties	In 2023 geen mutaties groter of gelijk aan 400.000 euro.

Reserve Vrouwenopvang
Doel	Reserve is bedoeld om jaarlijkse fluctuaties in de baten en lasten van de vrouwenopvang te egaliseren. De beschikbare middelen worden regionaal ingezet.
Toelichting op de mutaties	De dotatie aan de reserve is 636.000 euro en betreft het saldo op het product Vrouwenopvang.

Reserve Maatschappelijke opvang en verslavingszorg
Doel	Reserve is bedoeld om jaarlijkse fluctuaties in de baten en lasten van de maatschappelijke opvang te egaliseren. De beschikbare middelen worden regionaal ingezet.
Toelichting op de mutaties	De dotatie aan de reserve is 810.000 euro en betreft het saldo op het product Maatschappelijke opvang.

Reserve Wijkbudgetten

Doel

Reserve is bedoeld om “sparen voor toekomstige uitgaven” door wijk- en dorpsraden te faciliteren en middelen beschikbaar te houden voor wijk- en dorpsinitiatieven.

Toelichting op de mutaties

Licht mutaties groter of gelijk aan 400.000 euro toe.

De dotatie aan de reserve is 376.000 euro.

Dotatie aan de reserve betreft de onderbesteding van de wijkbudgetten in 2023, die conform besluit, ad. 232.000 euro is gedoteerd;
Restant betreft de samenhangende posten ten aanzien van de wijkbudgetten inzake de spaarverzoeken.

De onttrekking aan de reserve is 446.000 euro.

Onttrekking aan de reserve betreft van 322.000 euro (conform begroting) betreft het beschikbare saldo dat vanuit 2022 inzake (ophoging) wijkbudgetten 2023;
Restant betreft de samenhangende posten ten aanzien van de wijkbudgetten inzake de spaarverzoeken.

Reserve Landinrichting
Doel	Reserve bedoeld voor de financiering van het project Landinrichting.
Toelichting op de mutaties	In 2023 zijn er geen mutaties van 400.000 euro en groter.

Reserve Gebiedsontwikkeling
Doel	In diverse grondexploitaties die we afsluiten zitten RO bijdrages, bedoeld om bij toekomstige verlieslatende gebiedsontwikkelingen deze bijdrages in te zetten, mits deze ontwikkelingen voldoen aan de in de structuurvisie gestelde doelen. Jaarlijks worden de ontvangen RO bijdrages gedoteerd aan de Reserve Gebiedsontwikkeling.
Toelichting op de mutaties	In 2023 zijn er geen mutaties van 400.000 euro en groter.

Reserve Muziekfonds
Doel	Uit de reserve - die voortkomt uit een particuliere gift - kunnen bijdragen worden gedaan in de kosten van opvoeringen op muzikaal gebied. Bijvoorbeeld bijzondere orkest- of operavoorstellingen.
Toelichting op de mutaties	In 2023 geen mutaties van 400.000 euro en groter.

Reserve Monumentenbeleid
Doel	Reserve is bedoeld om jaarlijkse fluctuaties in de baten en lasten van de middelen van het monumentenbeleid te egaliseren.
Toelichting op de mutaties	In 2023 zijn er geen mutaties van 400.000 euro en groter.

Reserve Gezond meedoen convenant Menzis
Doel	Deze reserve is ingesteld om de kosten die voortvloeien uit de uitvoering van het convenant tussen de gemeente Enschede en Menzis op te vangen.
Toelichting op de mutaties	In 2023 geen mutaties groter of gelijk aan 400.000 euro.

Investeringsreserve Sociaal Domein
Doel	Deze reserve wordt ingezet ter dekking van de lasten van het investeringsprogramma voor de transformatieagenda Sociaal Domein.
Toelichting op de mutaties	De onttrekking is 1,1 miljoen euro betreft besteding van projecten in het kader van het Investeringsbudget Sociaal Domein.

Reserve Maatschappelijke functie Sport
Doel	Deze reserve wordt ingezet ter dekking van lasten die samenhangen met de pilot arbeidsreïntegratie via sport en het actieplan voor de vitale sportverenigingen.
Toelichting op de mutaties	In 2023 geen mutaties groter of gelijk aan 400.000 euro.

Reserve Hervormingsagenda en exploitatieontwikkeling jeugd
Doel	Reserve bedoeld voor het uitvoeren van de “hervormingsagenda Jeugd” en het egaliseren van exploitatienadelen Jeugd binnen het totaal aan verkregen rijksmiddelen
Toelichting op de mutaties	In 2023 geen mutaties groter of gelijk aan 400.000 euro

Reserve Reïntegratie en inburgering
Doel	Het financieren van uitgaven reïntegratieactiviteiten en inburgering
Toelichting op de mutaties	In 2023 geen mutaties groter of gelijk aan 400.000 euro.

Reserve TOZO
Doel	Reserve wordt ingezet ter dekking van (uitvoerings-)kosten van afwikkeling van de regeling 'Tijdelijke Ondersteuning Zelfstandige Ondernemers' (TOZO).
Toelichting op de mutaties	In 2023 geen mutaties van 400.000 euro en groter.

Dienst reserve DCW
Doel	Reserve bestemd om de kosten voortvloeiend uit de investeringen in het pand Spoordijkstraat te egaliseren.
Toelichting op de mutaties	In 2023 geen mutaties van 400.000 euro en groter.

9.2. Staat van voorzieningen

Bedragen x 1.000 Euro's		Stand 31-12-2022	Toevoegingen	Vrijval	Aanwendingen	Stand per 31-12-2023
Voorziening voor verplichtingen, verliezen en risico s	Verliesvoorziening Particulier GREX	774	0	114	0	660
	Verliesvrz GREX negatieve balanswrde	8.197	810	0	0	9.007
	Voorz DCW	400	0	0	0	400
	Voorz Grondwatermonitoring	524	0	0	5	519
	Voorziening ADT	9.267	692	0	0	9.958
	Voorziening Claims	800	0	0	0	800
	Vrz. oud wethouders (pensioen)	5.407	520	279	395	5.254
	Vrz. personeel	740	952	3	261	1.428
Voorziening ter egalisatie van de kosten	H&S vrz. onderhoud	2.086	242	0	78	2.250
	Onderhoud havens	1.344	200	0	10	1.534
	Onderhoud parkeergarages	3.462	663	0	384	3.741
	Vastgoed	4.841	6.121	0	4.717	6.248
	Voorziening Riolering	1.472	502	0	0	1.974
	Vz gr onderh infrastruct kunstwerken	403	213	0	198	417
Voorziening voor bijdragen aan toekomstige vervangingsinvesteringen	Voorziening Afvalstoffen	4.573	314	0	0	4.887
	Voorziening vervanging Riolering	0	7.500	0	7.500	0
Voorziening voor middelen van derden waarvan de bestemming gebonden is	Voorziening MST	931	0	931	0	0
	Voorziening vv Zuid-Eschmarke	55	0	0	55	0
		45.275	18.729	1.327	13.599	49.078

Toelichting voorzieningen
Hieronder wordt het doel waarvoor de voorzieningen zijn ingesteld, per voorziening toegelicht. De mutaties in de voorzieningen worden alleen toegelicht wanneer de mutaties 400.000 euro of hoger zijn geweest.

Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico's

Voorziening particulier GREX
Doel	Voorziening om de verwachte toekomstige verliezen op de reeds afgesloten anterieure overeenkomsten (particuliere grexen) af te dekken.
Toelichting op de mutaties	In 2023 zijn er geen mutaties van 400.000 euro of groter.

Verliesvoorziening GREX negatieve boekwaarde
Doel	Voorziening om verwachte toekomstige verliezen van grondexploitaties af te dekken, voor die projecten waarvan de balanswaarde negatief is als gevolg van deze getroffen verliesvoorziening.
Toelichting op de mutaties	Het saldo van de grondexploitatie projecten met een negatieve balanswaarde als gevolg van de te treffen verliesvoorziening, is met 810.000 euro toegenomen tot 9.007.000 euro

Voorziening DCW
Doel	Deze voorziening is bestemd voor de verplichting spaarverlof van de WSW werknemers.
Toelichting op de mutaties	In 2023 zijn er geen mutaties van 400.000 euro of groter.

Voorziening Grondwatermonitoring
Doel	Voorziening om monitorings- en nazorgkosten te dekken van reeds uitgevoerde saneringen.
Toelichting op de mutaties	In 2023 zijn er geen mutaties van 400.000 euro of groter.

Voorziening ADT
Doel	Voorziening om de tekorten volgens de grondexploitatie gebiedsontwikkeling luchthaven Twente af te dekken.
Toelichting op de mutaties	De actualisatie van de (verliesgevende) grondexploitatie van deze gemeenschappelijke regeling waarvan wij 50% aandeelhouder zijn, heeft uitgewezen dat de getroffen voorziening ter dekking van het gemeentelijk aandeel van het verlies met 700.000 euro moet worden verhoogd.

Voorziening Claims
Doel	Voorziening als dekking voor toekomstige claims.
Toelichting op de mutaties	In 2023 zijn er geen mutaties van 400.000 euro of groter.

Voorziening oud wethouders (pensioen)
Doel	Op basis van de wet APPA (Algemene Pensioenwet Politieke Ambtsdragers) hebben politieke ambtsdragers recht op verschillende pensioenregelingen. De hieruit op termijn voortvloeiende financiële verplichtingen voor de gemeente wordt in deze voorziening tot uitdrukking gebracht. Jaarlijks worden de toekomstige verplichtingen herrekend en eventuele toevoegingen of onttrekkingen die hiervan het resultaat zijn, worden bij de jaarrekening inzichtelijk gemaakt.
Toelichting op de mutaties	Jaarlijks wordt 520.000 euro begroot als dotatie aan de voorziening. De kosten voor reeds gepensioneerde wethouders (395.000 euro) worden onttrokken uit de voorziening. Op basis van de jaarlijkse actuariële berekeningen wordt bepaald wat de actuele stand van de voorziening moet zijn. In 2023 bleek, na dotatie en onttrekking, de voorziening voor 279.000 euro te hoog te zijn. Dit bedrag is vrijgevallen in 2023.

Voorziening personeel
Doel	Deze voorziening is ter dekking van de (Bovenwettelijke) WW-kosten en aanverwante kosten (AAOP/OPNP) en de kosten die voortvloeien uit (overige) personele regelingen en het spaarverlof (nieuwe CAO regeling m.i.v. 1-1-2022) en overmatige bovenwettelijke verlofsaldi.
Toelichting op de mutaties	De mutaties betreffen o.a. de actualisatie van de verplichtingen van de (bovenwettelijke) WW verplichtingen, spaarverlof, vaststellingsovereenkomsten en de ontrokken kosten inzake de afwikkelingen/afrekeningen in 2023.

Voorzieningen ter egalisatie van kosten

Voorziening H&S onderhoud
Doel	Voorziening ter dekking van de kosten voor het uitvoeren van regulier binnenonderhoud van de gebouwen waar gemeentelijk personeel is gehuisvest. Onttrekkingen uit deze voorziening geschiedt op basis van werkelijk gemaakte kosten, toevoeging van middelen op basis van een berekening voor toekomstig verwacht onderhoud.
Toelichting op de mutaties	Er zijn in 2023 geen mutaties geweest gelijk aan of groter dan 400.000 euro.

Voorziening Onderhoud Havens
Doel	Voorziening bedoeld ter dekking van de kosten voor groot onderhoud aan de Haven.
Toelichting op de mutaties	In 2023 zijn er geen mutaties van 400.000 euro of groter.

Voorziening Onderhoud Parkeergarages
Doel	Voorziening bedoeld ter egalisatie van de kosten voor (groot) onderhoud aan de parkeergarages.
Toelichting op de mutaties	De dotatie betreft het vanuit het mpp (meerjaren prognose parkeren) 2023 gestorte bedrag. De bestedingen hebben betrekking op onderhoud parkeergarages, fietsstallingen en technische installaties.

Voorziening Vastgoed (VBE)
Doel	De kosten van planmatig onderhoud worden bekostigd uit deze voorziening. De mutaties in de onderhoudsvoorziening zijn gebaseerd op een meerjaren onderhoudsplanning.
Toelichting op de mutaties	De mutaties op de onderhoudsvoorziening zijn doorgaans conform de meerjaren-onderhoudsplanning van het VBE. In 2023 zijn er lagere onttrekkingen geweest in verband met verschuivingen in de verduurzaming en het IHP om zo voor de huurder zo minmogelijk overlast te veroorzaken. Voor een nadere toelichting zie de paragraaf kapitaalgoederen bij het onderdeel Vastgoed.

Voorziening Riolering
Doel	Voorziening ter egalisatie van de opbrengsten en kosten betreffende rioolheffing om fluctuaties in de tarieven te reduceren.
Toelichting op de mutaties	De baten waren hoger dan begroot in 2023 en doordat de kwijtschelding euro lager was dan begroot en er meer opbrengsten waren door minder verwachte leegstanden dan begroot. Het totale verschil van 502.000 euro is gestort in de voorziening.

Voorziening Infrastructurele kunstwerken
Doel	De voorziening is ingesteld om fluctuaties in het onderhoud van infrastructurele kunstwerken door de jaren heen binnen de financiële kaders op te kunnen vangen.
Toelichting op de mutaties	In 2023 zijn er geen mutaties van 400.000 euro of groter.

Voorziening voor middelen van derden waarvan de bestemming gebonden is

Voorziening MST
Doel	Deze Voorziening is bestemd voor risico-opslagen op de achtergestelde leningen aan het MST ter voorkoming van staatssteun.
Toelichting op de mutaties	De lening aan het MST is in 2023 door het MST afgelost. Deze voorziening is daarmee ook niet meer nodig. Het restant saldo in deze voorziening is daarom in 2023 vrijgevallen. De aflossing door het MST wordt ook toegelicht in H3.4 'Financiering' en H7.2 'Analyse op afwijkingen tussen begroting en overzicht baten en lasten', onder het product 'Rente & treasury'.

Voorziening vv Zuid-Eschmarke
Doel	Deze Voorziening is bestemd voor de verplichtingen die voortvloeien uit de verkoop en levering t.a.v. de kantine vv Zuid-Eschmarke.
Toelichting op de mutaties	In 2023 zijn er geen mutaties van 400.00 euro of groter.

Voorziening voor bijdragen aan toekomstige vervangingsinvesteringen

Voorziening Afvalstoffen
Doel	Voorziening ter egalisatie van de opbrengsten en kosten betreffende afvalstoffenheffing om fluctuaties in de tarieven te reduceren.
Toelichting op de mutaties	In 2023 zijn er geen mutaties van 400.000 euro of groter.

Voorziening vervanging Riolering
Doel	Voorziening vervanging Riolering voor bijdragen aan toekomstige vervangingsinvesteringen, waarvoor een heffing wordt geheven.
Toelichting op de mutaties	Conform het vastgestelde Water en KlimaatadaptiePlan is er een dotatie gedaan van 7,5 miljoen euro in 2023 en heeft er daarnaast een besteding plaatsgevonden conform besluit van investeringen van rioolvervanging en verbetermaatregelen riolering voor 7,5 miljoen euro in 2023.