4. Bijlagen, onderdeel jaarverslag

4.1. Ruimtelijke projecten

Bij de behandeling van de raadsenquête "Grip op grond" in 2012, is gevraagd om een integraal overzicht op te stellen van de financiële positie en risico's van ruimtelijke projecten van binnen en buiten het grondbedrijf. Dit zijn MSI-, mobiliteits- en MPG-projecten. Door middel van het opnemen van onderstaande bijlage (bij zowel de programmabegroting als bij de jaarrekening) geven we invulling aan het verzoek van de raad.

MSI projecten

INV /MSI projecten
(bedragen x 1.000 euro)
looptijd t/m boekwaarde 31-12-2016 Gerealiseerde kosten t/m 2016 Gerealiseerde opbrengsten t/m 2016 Prognose nog te realiseren kosten Prognose nog te realiseren opbrengsten Prognose eindresultaat risico      (bedrag obv risicoanalyse)
Wesselerbrink 2017 2 3.868 3.866 64 66                  -                     -  
Havengebied 2016                 -   21.230 21.230                         -                         -                    -                     -  
Kennispark hengelosestraat 2016                 -   14.855 14.855                         -                         -                    -                     -  
Auke Vleerstraat 3b 2017 266 3.356 3.089 250 835 319                   -  
Stadsweide Koningsplein e.o. 2016                 -   6.773 6.773                         -                         -                    -                     -  
Stadsweide Aanpassing Van Heek Garage 2016                 -   17.594 17.594                         -                         -                    -                     -  
Stadsweide Westelijke Entree 2016                 -   1.600 1.600                         -                         -                    -                     -  
Stadsweide Verbindingszone Stadscampus-Binnenstad 2017                 -   498 498 1.102 1.102                  -                     -  
Totaal   268 69.774 69.505 314 901 319                   -  
                 

Risico's MSI-projecten
De risico's van MSI-projecten worden opgevangen binnen het project. Hiervoor wordt per project risicomanagement gevoerd.

Mobiliteitsprojecten

Onderstaande projecten leveren een bijdrage aan het doel zoals opgenomen in de Programmabegroting: het ten minste op peil houden van de bereikbaarheid van de economische centra van de stad.

Investeringsprojecten projectfase einddatum Totaal Krediet / begroot Gerealiseerde kosten - opbrengsten (boekwaarde) Gerealiseerde kosten Gerealiseerde opbrengsten Nog te realiseren kosten Nog te realiseren opbrengsten eindresultaat (nominaal) risico      (bedrag obv risicoanalyse)
Mobiliteit  
Duurzame verkeersmaatregelen Programmatische aanpak 2016-2019 533 0 403 403 130 130 0  
                     
Fiets Realisatiefase 2016-2019 3.419 0 1.913 1.913 1.506 1.506 0  
Fietsenstalling de Graaf expl Realisatiefase 2016-2019 3.062 0 2.842 2.842 220 220 0  
Fietsenstalling en oversteek NZ station E'de Realisatiefase 2016-2019 1.212 0 859 772 353 440 0  
Euregio fietspad Realisatiefase 2016-2019 2.500   0 0 2.500 2.500 0  
Subtotaal fiets     10.193 0 5.614 5.527 4.579 4.666    
                     
HOV Realisatiefase 2016-2019 2.464 0 2.194 2.194 270 270 0  
                     
Subtotaal HOV     2.464 0 2.194 2.194 270 270    
                     
Incentive Zone Realisatiefase 2016-2019 2.589 0 3.330 3.330 -570 -570 0  
Studies Programmatische aanpak 2016-2019 2.268 0 2.140 1.830 128 438 0  
                     
Subtotaal studies     4.857 0 5.470 5.160 -442 -132    
                     
Openbaar Vervoer Realisatiefase 2016-2019 263 0 172 172 91 91 0  
                     
Hoofdwegensructuur Realisatiefase 2016-2019 4.735 0 3.356 3.089 1.379 1.646 0  
                     
Vereffeningsreserve Realisatiefase 2016-2019 1.065 0 222 222 843 843 0  
                     
Verkeersprojecten overig Programmatische aanpak 2016-2019 2.210 0 2.096 2.096 114 114 0  
                     
Verkeersveiligheid Programmatische aanpak 2016-2019 524 0 391 391 133 133 0  
                     
Mobiliteitsplan 2015 Realisatiefase 2016-2019 4.620 0 1.830 1.830 2.790 2.790 0  
                     
Mobiliteitsplan 2016 Realisatiefase 2016-2019 2.503 0 943 814 1.560 1.689 0  
                     
Totaal mobiliteit     33.967 0 22.691 21.898 11.447 12.240 0  
   
                     

Risico's Mobiliteitsprojecten
De risico’s bij mobiliteitsprojecten worden per project gemonitord. De risico’s zijn beperkt door strikte sturing op kosten en opbrengsten. Indien sprake is van afwijkende kosten/opbrengsten (ten opzichte van het door de raad gevoteerde krediet, dan wordt dit verrekend met een vereffeningsrekening conform het raadsbesluit van 30 januari 2006). Binnen de reserve mobiliteit is een bedrag van 500.000 euro aan risicobuffer gereserveerd.

MPG projecten

MPG projecten looptijd t/m boekwaarde 31-12-2016 Gerealiseerde kosten t/m 2016 Gerealiseerde opbrengsten t/m 2016 nog te realiseren kosten (incl. rente/uitgavenstijging) nog te realiseren opbrengsten (incl. inkomstenstijging) eindresultaat (ncw 1-1-2017) risico      (bedrag obv risicoanalyse) Toelichting afdekking risico's
Woningbouw:                  
De Eschmarke 2029 14.193 46.767 32.574 16.293 20.071 8.052 1.108 WSC GB
Het Brunink 2028 3.456 29.658 26.202 3.873 15.014 -6.060 125 idem
Vaneker 2029 29.679 35.633 5.954 18.020 24.455 17.969 -376 idem
Beekwoude 2022 264 4.558 4.294 2.389 32 2.328 -91 idem
Winkelcentrum Stokhorst 2020 -662 2.813 3.475 1.724 1.145 -76 -12 idem
Rosinkweg 2019 455 839 385 508 802 151 -13 idem
Laares 2019 4.981 34.645 29.664 1.455 231 5.847 57 idem
Geessinkweg-Bijvank 2019 455 1.369 914 382 490 327 11 idem
Kansrijke Stedelijke Locaties 2023 259 1.626 1.367 1.098 1.210 128 35 idem
de Bothoven 2020 -1.287 1.702 2.990 1.407 118 2 -13 idem
Roombeek Binnenstad 2032 -14.543 225.906 240.449 18.572 10.510 -4.721 -870 idem
Oost Boswinkel - deelplan Woonplaats 2020 -815 426 1.241 935 0 111 1 idem
Texoprint Bleekerij 2019 1.038 2.088 1.049 121 467 652 7 idem
Velve Lindenhof 2020 -7.686 14.537 22.224 4.116 350 -3.622 -86 idem
                   
Subtotaal Woningbouw   29.787 402.567 372.779 70.892 74.892 21.088 -118  
                   
Bedrijventerreinen:                  
Euregio Bedrijvenpark !! 2031 6.221 14.378 8.157 3.528 11.212 -1.087 268 idem
Josink Es 2027 10.017 26.901 16.884 3.788 9.105 3.780 166 idem
B&S Valley 2035 2.748 8.713 5.965 9.526 11.728 375 279 idem
Westerval 2023 1.856 8.677 6.821 978 2.451 333 87 idem
GEM Zuiderval Verwervingscomplex 2016 0 0 0 0 0 0 0 idem
Ossenboer 2022 3.253 7.713 4.461 735 3.526 409 303 idem
Hardick en Seckel 2023 7.822 12.094 4.272 2.811 3.103 6.556 145 idem
Zuiderval 2026 14.158 68.716 54.558 17.029 12.931 14.977 455 idem
Hornbach 2018 321 321 0 6.929 7.250 0 193 idem
    0 0 0 0 0 0 0  
Subtotaal Bedrijventerreinen   46.396 147.513 101.118 45.324 61.306 25.343 1.895  
                   
Stedelijke voorzieningen:                  
Moskee Wethouder Beversstraat 2022 6 6 0 608 653 -39 28 idem
                   
Subtotaal Stedelijke voorzieningen   6 6 0 608 653 -35 28  
                   
Totaal lopende grondexploitaties   76.188 550.086 473.897 116.824 136.851 46.396 1.806  
    0 0 0 0 0 0 0  
Af te sluiten complexen (totaal) 2020 -5.113 182.329 187.442 684 1.712 -5.833 -74 idem
                   
Gronden VHG (Voorraad Handelsgoederen) 2020 5.126 0 0 170 1.195 4.102 0 idem
                   
ACO (totaal) 2016 0 0 0 0 0 0 0 idem
                   
Totaal MPG   76.202 0 0 117.678 139.758 44.665 1.732  
                   

 

Toelichting op het model en de cijfers

Algemeen
De cijfers voor de grondexploitaties zijn afkomstig van het MPG 2017, stand 1-1-2017.                                                                                                                                                                                                                                                

Boekwaarde                                                                                                                       
min(-)bedragen betekenen dat de inkomsten hoger zijn dan de uitgaven; m.a.w. het project heeft een voordelig saldo.

Eindresultaat (ncw 1-1-2017)
Positieve bedragen betekenen voordelige resultaten die ten gunste komen van de Reserve Grondbedrijf, zodra deze gerealiseerd zijn. Negatieve(-)bedragen betekenen nadelige resultaten ; deze nadelen zijn afgedekt door middel van een voorziening.              

Risicobedragen
De vereiste weerstandscapaciteit van het GB/MPG gaat uit van 15,5 miljoen euro aan risico's. Dit betreft 90% van het maximaal negatieve resultaat wanneer alle risico's zich te gelijk voordoen. Bij grondexploitaties wordt de omvang van de risico's bepaald aan de hand van een bandbreedte tussen 10% en 90%. In  bovenstaande tabel is uitgegaan van het gemiddeld risicobedrag, zoals ook vermeld in deel 2 van het MPG 2017. Het gemiddelde risico is 3,3 miljoen euro negatief, dit is inclusief het risico op de Usseleres, welke nu onder de Materiële Vaste Activa is opgenomen. Dit is de afwijking ten opzichte van het begrote resultaat. Het eindresultaat (NCW 44.665.103 euro negatief) neemt met dit bedrag (en komt dan op 48.041.863 euro) toe als we van het huidige risicoprofiel naar een neutraal risicoprofiel gaan. De risico's worden opgevangen door het weerstandsvermogen grondbedrijf. De individuele projectrisico's zijn de in de grondexploitaties geanalyseerd. De beheersing van de risico's vindt plaats in het kader van het projectmatig werken.

4.2. Overzicht indicatoren financiële positie

Samenvatting

Indicatorgroep Indicator Voldoende Neutraal Onvoldoende
1. Lokale lasten 1.1 Lokale lastendruk > 5% lagere lastendruk dan gemiddeld Gemiddelde lastendruk in Nederland > 5% hogere lastendruk dan gemiddeld
  1.2 Onbenutte belastingcapaciteit OZB Onbenutte belastingcapaciteit > 0,25% exploitatie voor mutaties reserves Onbenutte belastingcapaciteit bedraagt 0,05% van exploitatietotaal in Enschede. Geen onbenutte belastingdruk beschikbaar
  1.3 Derving OZB i.v.m. leegstand Derving OZB < 1% OZB-opbrengst niet woningen 1% <= derving OZB <= 5% OZB-opbrengst niet woningen Derving OZB > 5% OZB-opbrengst niet woningen
  1.4 Kostendekkendheid leges Extra ruimte > 1% van exploitatietotaal voor mutaties reserves Extra ruimte 0% tot 1% van exploitatietotaal voor mutaties reserves. Voor Enschede 0,48%. Geen ruimte in tarieven.
2. Schuldpositie, vreemd vermogen 2.1 Schuldratio < 50% 50% tot 80% 80%
  2.2 Netto schuld / exploitatie (netto schuldquote) 67% 90% tot 130% > 130%
  2.4 Schuldevolutie > 15% afname min 15% tot plus 15% > 15% toename
  2.5 Netto rentelasten / exploitatie < 1% van totale exploitatie 1% tot 3% > 3% van totale exploitatie
  2.6 Rentereserve Reserve voldoende om 2 jaren schommelingen op te vangen. Reserve voldoende om 1 jaar schommelingen op te vangen. Geen rentereserve.
  2.7 Omslagrente - werkelijke rente Werkelijke rente < omslagrente. Werkelijke rente = omslagrente. Werkelijke rente > omslagrente
3. Reservepositie, eigen vermogen 3.1 Ratio weerstandsvermogen > 1,4 1,0 tot 1,4 < 1,0
  3.2 Mogelijkheden om beschikbare weerstandscapaciteit te verbeteren Mogelijkheden om ratio te verbeteren tot > 1,4 Mogelijkheden om ratio te verbeteren tot 1,0 - 1,4 Geen verbetermogelijkheden
  3.3 Aandeel stille reserve in weerstandsvermogen <25% 25-50% >50%
4. Leningen, garantstellingen en waarborgen 4.1 Zekerheden leningen, garantstellingen en waarborgen > 95% zekerheden 90% tot 95% zekerheden (91,9%) < 90% zekerheden
5. Meerjarig onderhoud kapitaalgoederen 5.1 Toereikendheid onderhoudsbudgetten, incl. vervangingsinvesteringen Geen extra budget nodig  0% <= extra benodigd budget <= 1% exploitatie voor mutatie reserves (lasten) Extra benodigd budget > 1% exploitatie voor mutaties reserves (lasten)
6. Grondexploitaties 6.1 Afhankelijkheid grondexpl. voor sluitende begroting Niet afhankelijk van grondexploitaties voor sluitende begroting   Afhankelijk van grondexploitaties voor sluitende begroting.
  6.2 Winstverwachting grondexploitaties Positieve winstverwachting   Geen positieve winstverwachting
  6.3 Algemene reserve grondbedrijf en risicoreserve grondbedrijf versus risico's Reserve grondbedrijf > omvang risico's grondbedrijf Reserves grondbedrijf 98% tot 100% risico's grondbedrijf. Reserve grondbedrijf < 98% risico's grondbedrijf
  6.4 Toekomstig nog te realiseren baten en lasten in relatie tot de BIE (Bouwgrond In Exploitatie) toekomstige baten en lasten/ actuele boekwaarde BIE < 2 waarde tussen 2 en 3 > 3
7. Financieel evenwicht 7.1 Ombuigingen, taakstellingen < 1% van begrotingstotaal nog in te vullen 1% tot 2% begrotingstotaal nog in te vullen Nog > 2% begrotingstotaal in te vullen
  7.2 Verhouding Structureel / Incidenteel > 98% structurele lasten afgedekt met structurele baten 96% tot 98% structurele lasten afgedekt met structurele baten < 96% structurele lasten afgedekt met structurele baten
  7.3 Meerjarig sluitende begroting Alle jaren sluitend 1e of 4e jaar sluitend 1e of 4e jaar niet sluitend, preventief toezicht