Inhoudsopgave
Op de kop af drie jaar geleden presenteerden wij ons coalitieakkoord voor de periode 2014-2018. Een akkoord dat realistisch en ambitieus wilde zijn met een duidelijke richting voor stad en bestuur. Toen we het akkoord schreven hadden we de verwachting dat er bezuinigingsmaatregelen zouden moeten komen, maar tegelijk wilden we ook investeren in de stad. In de afgelopen jaren hebben we telkens de balans gezocht tussen investeren en bezuinigen. Door het zware weer is en was het niet altijd eenvoudig om te doen wat goed is voor de stad. Maar desondanks is het ons gelukt om verder te werken aan duurzame financiële soliditeit en de economische versterking van onze gemeente en de regio voor de lange termijn.
Een stad als Enschede moet zich voortdurend blijven ontwikkelen. Dat hebben we al vaker geconstateerd. Het is aan ons om steeds nadrukkelijker posities te bepalen en evenwichtige keuzes te maken. Ook in deze Zomernota met daarin een nieuwe financiële opgave maar zeker ook de noodzaak om te blijven investeren in de stad. Ondanks het gevoel van trots over wat in deze coalitieperiode is bereikt, is realisme geboden als we een financieel gezonde gemeente willen blijven. De bezuinigingen die in de afgelopen jaren al zijn doorgevoerd en ook nu weer voor ons liggen hebben ons er niet van weerhouden te kiezen voor een gezonde samenhang tussen wat kan en wat moet; hogere arbeidsparticipatie, talent aantrekken, ontwikkelen en vasthouden, een goede bereikbaarheid en een duurzame samenleving, vergroten de kansen op economische – en sociale voorspoed voor Enschede en de regio. Daarbij tekenen we aan dat de dilemma’s waar we voor staan, voor een groot deel veroorzaakt worden door de manier waarop het Rijk ons voor financiële uitdagingen stelt.
Investeren in kansen
Investeren in talent, techniek en mobiliteit is belangrijk voor Enschede en Twente, daarom is het een belangrijk speerpunt in de nieuwe agenda voor de 14 Twentse gemeenten. Door te investeren in de middelen die onze doelen mogelijk maken, verleiden we anderen ook om te investeren in de aantrekkelijkheid van onze stad. Daarmee richten we ons geld op (nieuwe) kansen die Enschede biedt als grootste grensstad.
De verbinding en relatie met onze Duitse buren heeft de afgelopen periode op verschillende manieren een impuls gekregen. Zo krijgt het Duits een grotere rol in ons onderwijs via de Lokale Educatieve Agenda (LEA). Samen met de focus op Wetenschap en Techniek zorgt dit voor een maximale voorbereiding van leerlingen op hun toekomst. Er is inmiddels een groep van zowel landelijke en regionale ambassadeurs ontstaan. Met concrete acties zoals het project “Spreek je Buurtaal” waarin enkele Enschedese basisscholen participeren. Er wordt een Euregionale docenten pool Duits opgericht. De focus op de Duitse arbeidsmarkt heeft er toe geleid dat hiermee een nieuw, steeds beter toegankelijk en groeiend werkgebied voor Enschedese bijstandsgerechtigden is ontstaan. Mede hierdoor lijkt Enschede op basis van de meeste recente cijfers voor 2017 geen beroep meer te hoeven doen op de vangnetregeling van het Rijk, omdat het verwachte tekort voor het eerst sinds jaren onder het eigen risico zou kunnen komen.
Aantrekkelijke stad om te wonen en te werken
Het aantal bezoekers aan de binnenstad en de culturele voorzieningen stijgt, de winkelleegstand daalt en het aantal banen neemt toe. De nominatie voor beste binnenstad van Nederland vormt de bevestiging van de goede koers die Enschede heeft ingezet. Kennispark heeft zich de afgelopen periode goed ontwikkeld en heeft een goede positie kunnen verwerven in Twente en Overijssel. Ook voor de luchthaven geldt dat die zich goed ontwikkelt; het aantal hectares natuur is verder uitgebreid en sinds dit jaar wordt er weer gevlogen. Enschede blijft een aantrekkelijke stad om in te wonen, te werken en te leven, daarbij houden we voortdurend oog voor kwaliteit. Om die aantrekkelijkheid te ondersteunen en te kunnen blijven waarmaken, zetten we ons voortdurend in om meer inzicht te krijgen in onzichtbare problemen en ondermijning. Daarnaast is in maart een nieuw veiligheidsplan vastgesteld door de gemeenteraad, waarvan we op dit moment de prioriteiten uitvoeren.
Oog houden voor mensen die ondersteuning nodig hebben
We hebben de afgelopen jaren veel energie gestoken in de voorbereiding en invoering van de Participatiewet, de Jeugdwet en de Wet Maatschappelijke Ondersteuning in 2014 en 2015 (ook bekend als de decentralisaties). Daarnaast was er nog de omslag naar nieuwe systemen en werkwijzen met nieuwe partners in 2015 en 2016 én de hervorming van het sociaal domein vanaf 2016. Deze processen hebben al tot mooie resultaten geleid, maar geven ook uitdagende vraagstukken die nog voor ons liggen. Zo is in het kader van Beschermd Wonen door zorgaanbieders zelf een kwaliteitskader beschermd wonen opgesteld, dit is uniek in Nederland. Door dit kwaliteitskader is er nu betere zorg in de vorm van Zorg in natura. De ondersteuning bij het huishouden is opnieuw georganiseerd waarbij het resultaat voorop staat. Veel zorg wordt nu aangeboden via de wijkteams en er is meer ondersteuning voor mantelzorgers die dit nodig hebben. Voor alle nieuwe Enschedeërs hebben we een programma ‘thuis voelen en meedoen’ ontwikkeld.
Via de transformatieagenda sociaal domein zijn diverse innovatieve projecten gestart zoals de Inclusieve stad, Social Impact Bond Werken in Duitsland, Alles-in-1-school, Sportregisseurs, ondersteuning voor kinderen bij echtscheidingen en Twentse Zorgacademie. We handhaven strakker, zodat er minder sprake is van fraude of incidenten.
De aanpak van de Enschedese arbeidsmarkt (EAA) is de afgelopen jaren effectief gebleken. De persoonlijke en maatwerkgerichte benadering van bijstandsgerechtigden (RAP) heeft er onder andere toe geleid dat de toename van het bijstandsbestand in 2016 beperkt is gebleven tot één procent. Landelijk was deze stijging bijna vier procent.
Met deze Zomernota maken we evenwichtige keuzes als het om de financiële toekomst van Enschede en de volgende collegeperiode (2018-2022) gaat. Het college heeft geworsteld met het dilemma om een goed evenwicht te vinden tussen investeren en het maken van keuzes die die pijn doen. In de Zomernota worden verschillende scenario’s geschetst hoe daar mee om te gaan. De scenario’s worden in paragraaf 2.2 van deze Zomernota verder toegelicht.
Wij vertrouwen erop dat we met deze Zomernota een goede opmaat aanbieden om vol vertrouwen en samen met de gemeenteraad een begroting op te stellen die duurzaam, sterk en klaar is voor de volgende raadsperiode.