Inhoudsopgave
Begroting 2025-2028
Voor u ligt de begroting 2025-2028. Een begroting die moeilijk rond te krijgen was. Waar pijnlijke maatregelen inzitten als het verhogen van de belastingen voor onze inwoners. De boodschap van deze begroting voor de toekomst is nog pijnlijker. Er ligt een enorme opgave voor ons. Het is sinds de vaststelling van de begroting van de Rijksoverheid vrijwel zeker dat enorme kortingen op het gemeentefonds niet worden teruggedraaid. Dat gaat grote gevolgen hebben voor onze stad.
Voor de volgende zomernota zullen we voor 30 tot 40 miljoen euro aan bezuinigingsmaatregelen moeten vinden om de begroting rond te krijgen. Dat kan niet zonder gevolgen voor ons voorzieningenniveau en de aanpak van de grote maatschappelijke opgaven van de stad.
Uitdagingen en kansen voor Enschede
Enschede is een stad van kansen en van uitdagingen. Dat is altijd zo geweest. Kansen pakken zit in ons bloed. In Enschede verleggen we grenzen. We speelden hier de eerste voetbalwedstrijd en hebben de oudste marathon van Nederland. We legden als eerste een rondweg aan – de singel. Bluetooth en Wifi werden hier uitgevonden. Takeaway, Demcon en Booking.com begonnen in Enschede. En nog steeds leveren onze kennisinstellingen – Universiteit Twente, Saxion en ROC – de knappe koppen en gouden handen die nodig zijn om de uitdagingen van morgen aan te kunnen.
Maar er komen ook flinke uitdagingen aan. We hebben de laatste decennia samen met onze inwoners, ondernemers en partners hard gewerkt aan onze stad. Met resultaat. We zijn er trots op hoe Enschede zich heeft ontwikkeld tot aantrekkelijke, bruisende stad. De komende jaren gaat het moeilijker worden om te werken aan Enschede. Het Rijk maakt harde keuzes die grote gevolgen gaan hebben als er niets aan verandert. Harde en bijzonder pijnlijke bezuinigingen gaan onze ambities raken. Dit terwijl grote uitdagingen als het woningtekort, netcongestie en de energie- en warmtetransitie steeds meer aandacht vragen. Het Rijk vraagt steeds meer van ons, maar keert steeds minder uit. Dat rijmt niet met elkaar.
Samen de schouders eronder
In haar 700-jarige geschiedenis heeft Enschede de nodige tegenslagen gekend. Geen uitdaging was onze stad ooit te veel. Na iedere tegenslag, krabbelde ze weer op. En altijd voortbouwend op wat er was, omdat iedere tegenslag ook een kans is. Zo kon Enschede na de grote stadsbrand het industrieel centrum van Nederland te worden. En onze voetbalclub FC Twente klom na de flinke uitdaging van degradatie binnen vijf jaar op naar de derde plek en Europees voetbal. We zullen de komende jaren alle zeilen moeten bijzetten om de door het Rijk doorgevoerde keiharde bezuinigingen ook te boven te komen.
Investeren in onze stad blijft belangrijk. Uit de tijd van Enschede als de grootste industriestad van Nederland hebben we prachtige parken en mooie oude fabrieken en fabrikantenvilla's geërfd. De erfenis uit die tijd is echter niet alleen maar mooi. Enschede heeft hard moeten knokken om de ondergang van de textielindustrie te boven te komen. Nog altijd zijn de effecten voelbaar: bijna twee keer zoveel inwoners leven in armoede en ons werkloosheidscijfer ligt nog altijd hoger dan landelijk.
Investeren in onze inwoners
Het is juist in Enschede dan ook belangrijk te investeren in bestaanszekerheid en kansengelijkheid. We willen er alles aan doen om te voorkomen dat kinderen in armoede opgroeien. Ieder kind moet mee kunnen doen in Enschede. We zetten in op het renoveren van woningen, juist in wijken waar mensen vaak wat minder te besteden hebben. Daarmee dringen we onze CO2-uitstoot terug en helpen we onze inwoners financieel.
We zetten ons in voor voldoende banen. Werken is belangrijk om gezond en gelukkig te zijn. Wanneer mensen het niet zelf redden, bieden we hulp. Onze inwoners moeten daarop kunnen rekenen. We organiseren hiervoor sterke algemene voorzieningen in de wijken waar inwoners binnen kunnen lopen voor hulp en ondersteuning. Kinderen, jongeren en volwassenen die een steuntje in de rug nodig hebben krijgen dat van ons, zodat ze later (weer) op eigen benen kunnen staan. We vertrouwen op de kracht van ouders waarbij zij niet alleen hoeven te staan in de opvoeding. We ondersteunen hen op diverse manieren, We gaan het gesprek aan met ouders, jongeren, scholen en professionals over wat normaal is. Onze jeugd is onze gezamenlijke zorg. We proberen de manier waarop we deze hulp organiseren te verbeteren zodat het minder kost en meer oplevert. We versterken daarvoor onze wijkteams door specialisten toe te voegen. Dat leidt tot snellere hulp en minder doorverwijzingen.
Ieder jaar vraagt dit van ons een flinke investering, omdat we structureel te weinig geld krijgen om de hulp aan inwoners goed te houden.
Investeren in onze wijken
In onze wijken is het fijn wonen. Dat willen we zo houden. We voegen groen toe in onze straten via de GroenBlauw-projecten. Zo pakken we hittestress aan en maken we plekken in de wijk waar mensen een wandeling kunnen maken of elkaar kunnen ontmoeten. Tegelijkertijd zorgen we er voor dat water bij flinke regenbuien snel kan worden afgevoerd. Dat dit hard nodig is werd deze zomer nog maar weer eens pijnlijk duidelijk bij de overstromingen in onze stad, die voor veel gezinnen een dramatische uitwerking hadden.
Ontmoeten gebeurt niet alleen op straat. Onze verenigingen zijn enorm belangrijk voor de stad. We helpen onze sportverenigingen door te investeren in multifunctionele sportaccommodaties die een centrale functie in de wijk krijgen. We werken als gemeente gebiedsgericht om nog dichter bij onze inwoners te staan. We richten onze wijken zo in dat ook zonder clublidmaatschap mensen makkelijk kunnen bewegen en sporten.
Investeren in onze toekomst
Enschede is nooit af. We willen talent aantrekken en vasthouden. Naast uitdagende banen zijn daarvoor ook geschikte woningen nodig. We bouwen aan fijne en diverse nieuwe woningen die aansluiten bij de behoeften van onze huidige inwoners en ook aantrekkelijk zijn voor de inwoners van de toekomst. Daarbij kijken we naar het toevoegen van woningen in de bestaande stad, bijvoorbeeld in het stationsgebied, maar bouwen we tegelijk ook aan nieuwe woonwijken als het Eschmarkerveld. In de regio werken we samen met andere gemeenten en de Twenteboard aan een strategie om meer woningen te kunnen bouwen. Het in samenwerking met inwoners, ontwikkelaars en onderling op integrale en samenhangende wijze werken met de instrumenten en bevoegdheden in de Omgevingswet is daarbij randvoorwaardelijk. De Omgevingsvisie is daarvoor ons centrale sturend kader.
We willen graag blijven investeren in onze economie als motor van de stad. Bijvoorbeeld door samen met partners te investeren in het Kennispark als één van de toonaangevende kennishubs van Nederland. Ook blijven we via het stimuleringsfonds bouwen aan onze bruisende binnenstad, die nooit af is. Onze culturele instellingen als het theater, de bibliotheek en het Muziekcentrum brengen leven in de stad. We ondersteunen onze instellingen in hun zoektocht naar passende en toekomstbestendige huisvesting zodat ze dit ook de komende jaren kunnen doen. Ambities hebben we genoeg.
Een onzekere begroting
We gaan, zoals eerder aangegeven, financieel moeilijke tijden tegemoet. Het Rijk kort het gemeentefonds, bezuinigd op specifieke uitkeringen en compenseert ons niet volledig voor inflatie. We hebben dit geld nodig om te blijven werken aan onze stad. Dat is belangrijk. Nederland heeft Enschede nodig. Enschede wil en kan een belangrijke bijdrage leveren aan de oplossing voor allerlei grote uitdagingen, maar dan moeten we dat wel kunnen. We doen dan ook een laatste, dringend beroep op de landelijke overheid: zet niet de bijl in de wortel van de ontwikkeling van onze stad. Eenmaal afgebroken voorzieningen kunnen niet zomaar weer worden opgebouwd.
Het ziet er echter steeds meer naar uit dat het Rijk de voorgenomen kortingen niet gaat terugdraaien. Samen met onze inwoners en partners zullen we er de komende periode alles aan doen om te kunnen blijven investeren in onze inwoners, onze wijken en onze toekomst. Om dat te blijven doen met minder geld moeten we hard aan de slag om de begroting en organisatie in balans te krijgen. We willen er alles aan doen om onze ambities daarbij vast te kunnen houden. De komende periode zullen we zien of dat lukt.
