8. Toelichting op het overzicht van baten en lasten

8.1. Toelichting op algemene dekkingsmiddelen

In de begroting 2019 was geen bedrag voor onvoorzien opgenomen.

De toelichting op de afwijkingen van de belastingopbrengsten is terug te lezen in de paragraaf Lokale heffingen.

De toelichting op de afwijking op de Algemene uitkering is opgenomen in hoofdstuk 8.2, bij het programma Financiën en organisatie bij het product Algemene uitkering.

De toelichting op de afwijking op de dividendopbrengsten is terug te vinden in de paragraaf Verbonden partijen.

Voor de toelichting op de afwijking op het saldo financieringsfunctie wordt verwezen naar de paragraaf Financiering en de toelichting op het product Treasury, opgenomen in Hoofdstuk 8.2 onder het programma Financiën en organisatie.

De begroting na wijziging is niet alleen gewijzigd a.g.v. een begrotingswijziging maar ook n.a.v. een herrubricering: toeristenbelasting stond in de primaire begroting gerubriceerd onder het programma Financiën en organisatie. Hetzelfde geldt voor Dividend als algemeen dekkingsmiddel.

8.2. Analyse op afwijkingen tussen begroting en overzicht baten en lasten

In deze paragraaf wordt per programma een analyse van de afwijkingen tussen de begroting na wijziging en realisatie weergegeven. Deze analyse volgt de productopbouw van de begroting.

Samenleving en bestuur

Het programma Samenleving en bestuur houdt zich bezig met Goed bestuur, Versterking samenwerking bestuur/samenleving, Versterking samenwerking bestuur/(regionale) partners, Professionele dienstverlening aan de samenleving en Openbare orde en veiligheid.

Toelichting/analyse

Resultaat
Het resultaat van het product 'Bezwaar en beroep' is 24.000 euro negatief.

Lasten
De hogere lasten van 24.000 euro worden voornamelijk veroorzaakt door hogere proceskosten.

Toelichting/analyse

Resultaat
Het resultaat van het product 'College van B&W' is 1.421.000 euro negatief.

Lasten
De hogere lasten van 1.421.000 euro worden voornamelijk veroorzaakt door: 

• Een nadeel van 1.472.000 euro door een hogere dotatie aan de pensioenverplichting wethouders. Door een daling van de rekenrente van 1,577% naar 0,29% leidt dit tot een hogere dotatie;
  
• Hogere lasten van 100.000 euro, doordat voormalige wethouders gebruik maken van de wachtgeldregeling;
• Een voordeel van 151.000 door lagere diverse kosten.

Toelichting/analyse

Toelichting/analyse

Resultaat
Het resultaat van het product 'Ondersteuning College van B&W' is 82.000 euro negatief.

Lasten

De hogere lasten van 97.000 euro worden voornamelijk veroorzaakt door hogere kosten op diverse materiele budgetten en daarnaast is er meer inzet van personeel geweest.

Baten
De hogere baten van 15.000 euro betreft een niet begrote subsidie.  

Toelichting/analyse

Resultaat
Het resultaat van het product 'Openbare orde en veiligheid' is 273.000 euro positief.

Lasten
De lagere lasten van 1.729.000 euro worden voornamelijk veroorzaakt door: 

• Een voordeel van 1.508.000 euro door lagere uitgaven voor de ondermijningsprojecten, daarentegen presenteren we ook een nadeel van 1.508.000 euro op de baten. De niet uitgegeven incidentele subsidie worden doorgeschoven naar 2020. Deze afwijking heeft betrekking op het Riec waarvoor de gemeente Enschede de beheersorganisatietaak verricht. De beschikkingsmacht van deze ondermijningsmiddelen ligt bij de netwerkorganisatie het Riec en hiervoor zal in 2020 verdere invulling worden gegeven;
  
• Een voordeel van 100.000 euro door lagere uitgaven ten aanzien van de intensivering veiligheid en handhaving;
  
• Een voordeel van 121.000 euro lagere uitgaven van diverse werkbudgetten en posten.

Baten
De lagere baten van 1.456.000 euro worden voornamelijk veroorzaakt door: 

• Een gedeelte van de beschikbare incidentele middelen voor de versterking van de aanpak ondermijning zijn doorgeschoven en meegenomen naar 2020, dit resulteert in een tekort van 1.496.000 euro op de baten;
  
• De hogere baten van 40.000 euro betreft een niet begrote subsidie. 

Toelichting/analyse

Resultaat
Het resultaat van het product 'Publieksdienstverlening' is 275.000 euro negatief.

Lasten
De hogere lasten van 565.000 euro worden voornamelijk veroorzaakt door:

• Een hogere afdracht aan het rijk en rdw van 192.000 euro vanwege met name meer verkochte reisdocumenten en naturalisatie (zie de extra baten); 
• Een bedrag van 328.000 euro aan kosten welke voornamelijk bestaat uit hogere personeelskosten. Deze toename wordt veroorzaakt door extra inhuur als gevolg van een hogere legesopbrengst en het forse ziekteverzuim;
• Een nadeel van 45.000 euro op de uitvoering Wet lijkbezorging

Baten
De legesopbrengsten van publieksdienstverlening zijn 290.000 euro (inclusief rijksleges van 192.000 euro) hoger dan begroot. Het voordeel betreft voornamelijk de reisdocumenten. De leges met betrekking tot verklaring omtrent gedrag blijven ten opzichte van de begroting achter.

Voor verdere toelichtingen van de baten op het product publieksdienstverlening verwijzen wij u naar de paragraaf Lokale Heffingen.

Toelichting/analyse

Resultaat
Het resultaat van het product 'Raad en Commissies' is 339.000 euro positief.

Lasten
De afwijking van 339.000 euro wordt veroorzaakt door:  

• Een voordeel van 144.000 euro vanwege lagere personeelskosten en diverse lagere uitgaven op kleine posten bij Raad en Raadsgriffie;
• Een voordeel van 195.000 euro op het incidentele budget voor Enschede Akkoord vanwege lagere uitgaven.
  

Toelichting/analyse

Resultaat
Het resultaat van het product 'Regionale samenwerking' is 98.000 euro positief.

Lasten

• Een nadeel van 68.000 euro als gevolg van een bijdrage in het jaarrekeningresultaat 2018 van Regio Twente;
• Een voordeel van 157.000 euro in verband met het opheffen van de reserve Netwerkstad bij de verbonden partij Regio Twente. Naar rato van het aantal inwoners is deze verdeeld aan de 5 deelnemende gemeenten;
• Een nadeel van 9.000 euro als gevolg van een bijstelling in de primitieve begroting van de Regio Twente met betrekking tot de rentebaten.

Toelichting/analyse 

Resultaat

 Het resultaat van het product 'Stadsdeelsgewijs werken' bedraagt 359.000 euro positief.

Onder stadsdeelgewijs werken worden ook de wijkbudgetten verantwoord. Deze worden in eerste instantie onder de kosten geboekt. De verschillen tussen begroting en werkelijkheid muteren vervolgens in de reserve waardoor per saldo het in de begroting beschikbaar gestelde bedrag beschikbaar blijft voor de wijken. De technische verwerking daarvan loopt zowel via de lasten, de baten, de stortingen en de onttrekkingen.

Daarom is voor dit onderdeel gekozen om een toelichting te geven op het uiteindelijke voordelige saldo van 359.000 euro.

De belangrijkste afwijkingen kunnen als volgt worden weergegeven:

• Een voordeel van 205.000 euro op loonkosten doordat het aantal stadsdeelmanagers verminderd is naar 3 fte. In de begroting werd uitgegaan 5 fte;
• Op de werk- en veiligheidsbudgetten is 110.000 euro minder uitgegeven;
• Aan kosten voor derden is 64.000 euro minder besteed dan geraamd;
• Op kinderboerderijen is 20.000 euro meer uitgegeven.

Toelichting/analyse

Duurzaam wonen, leven en werken

Het programma Duurzaam wonen, leven en werken houdt zich bezig met De bereikbaarheid van banen wordt vergroot, Talent wordt aangetrokken en vastgehouden, Enschede is een duurzame en klimaatbestendige stad.

Toelichting/analyse

Resultaat

Op het product afvalstoffen is per saldo een overschot van 20.000 euro ontstaan. Dit is veroorzaakt door het lagere aantal acties in 2019 voor calamiteiten.

Lasten

De afwijking bedraagt 5.241.000 euro nadelig. Dit wordt m.n. veroorzaakt als gevolg van een hogere besteding door de communale samenwerking tussen aandeelhoudende gemeenten Twence en Stadt Munster (4,6 miljoen euro nadeel), een dotatie aan de voorziening (104.000 euro nadeel) een lagere besteding op calamiteiten (20.000 euro voordeel) en een hogere besteding op overige afvalstromen (557.000 euro nadeel).

Baten

De afwijking bedraagt 5.261.000 euro voordelig. Dit wordt m.n. veroorzaakt door een hogere ontvangst door de communale samenwerking tussen aandeelhoudende gemeenten Twence en Stadt Munster (4,6 miljoen euro voordeel) , een lagere prijs voor oud papier (300.000 euro nadeel), een hoger in rekening te brengen afvalstoffenheffing (400.000 euro voordeel) en hogere opbrengsten op overige afvalstromen (561.000 euro voordeel).

Toelichting/analyse

Resultaat

Het product Begraafplaatsen sluit af met een nadeligsaldo van 11.000 euro.

Lasten

De lasten zijn 117.000 euro lager dan begroot. Dit wordt grotendeels veroorzaakt door minder uitgaven voor het groenonderhoud van de begraafparken. Door de gunstige weersomstandigheden van de zomermaanden  is veel minder inzet nodig geweest van materieel en medewerkers op het groenonderhoud van de begraafparken zoals bijv. onkruidbestrijding. Er is ook geen gebruik gemaakt van extra inhuur van personeel in de zomermaanden. Tevens is de  aanschaf en vervanging van beplanting uitgesteld tot 2020.

Baten
De baten zijn 127.000 euro lager dan begroot. Dit wordt veroorzaakt doordat in 2019 minder aanvragen van begrafenissen en ook minder verlengingen van de grafrechten zijn uitgegeven dan de jaren daarvoor. Dit komt o.a. door een forse tariefsverhoging van de begraafrechten in 2018 en daardoor een verslechtering van de concurrentiepositie ten opzichte van de crematoria in de directe omgeving van Enschede.   

Toelichting/analyse

Resultaat

Het resultaat op het product Beheer en Onderhoud Openbare ruimte is 216.000 euro nadelig.

Lasten

De afwijking bedraagt 697.000 euro nadelig. Dit wordt vooral veroorzaakt door:

• hogere lasten door het project “Verkoop reststroken openbaar groen” (166.000 euro nadelig);
• hogere lasten van aanleg van uitwegen (41.000 euro nadelig);
• hogere lasten voor herstel aan wegen als gevolg van meer aanvragen door nutsbedrijven voor werkzaamheden aan kabels en leidingen op gemeente grond (185.000 euro nadelig);
• hogere lasten door werk met werk te maken waar we ook subisidie Duurzaam Veilig Verkeer voor hebben ontvangen (250.000 euro nadelig);
• hogere lasten voor diverse projecten vanuit onder andere wijkbudgetten (50.000 euro nadelig);

• hogere lasten door een bijdrage aan het Volkspark vanwege teruglopende kermisinkomsten (150.000 euro nadelig);

• hogere lasten voor gladheidsbestrijding (71.000 euro nadelig);
• hogere lasten door een noodzakelijke incidentele technische wijziging aan de dynamisch energie zuinige verlichting (62.000 euro nadelig);
• lagere lasten door minder vaste lasten i.v.m. de verzelfstandigde markten en de gedereguleerde standplaatsen en minimarkten die zijn vervallen (280.000 euro voordelig).

Baten

De afwijking bedraagt 488.000 euro voordelig. Dit wordt vooral veroorzaakt door:

• hogere baten dan begroot van het project “Verkoop reststroken openbaar groen” (166.000 euro voordelig);
• door hogere baten van aanleg van uitwegen (41.000 euro voordelig);
• hogere baten als gevolg van meer aanvragen door nutsbedrijven voor werkzaamheden aan kabels en leidingen op gemeente grond (185.000 euro voordelig);
• hogere baten door ontvangen subisidie Duurzaam Veilig Verkeer Haaksbergestraat (250.000 euro voordelig);
• hogere baten door bijdrages vanuit onder andere de wijkbudgetten en andere projecten die gerealiseerd zijn (50.000 euro voordelig);
• hogere baten op het onderdeel Reclame op openbare terreinen (40.000 euro voordelig);
• hogere baten als gevolg van de correctie belastingaanslag zuiveringsheffing voor het Roombeek grondwatersanering (19.000 euro voordelig);
• hogere baten door subsidie voor reguliere bodemwerkzaamheden (17.000 euro voordelig);
• lagere batedoor marktgelden die we niet meer ontvangen i.v.m. de verzelfstandigde markten en i.v.m., gedereguleerde standplaatsen en minimarkten (280.000 euro nadelig).

Toelichting/analyse

Resultaat

Het resultaat op Bestemmen, Vergunnen, Toezicht en Handhaving is 796.000 euro nadelig.

Lasten

De afwijking bedraagt 617.000 euro nadelig. Dit wordt vooral veroorzaakt door:

• het cluster O&R heeft een tekort op het budget ODT incidenteel voor 2019 zelf opgevangen (147.000 euro nadelig);
• na vaststelling van het lastenbudget 2019 zijn gedurende het jaar aanvullende technische afspraken gemaakt. Hierdoor zijn de bijdragen voor desintegratiekosten en wijzigingen als gevolg van het overhevelen van medewerkers naar het ODT niet opgenomen in het lastenbudget 2019 (527.000 euro nadelig). Deze bijdragen zijn zichtbaar onder de baten;
• de doorbelaste uren voor de Grex-projecten van bestemmen (210.000 euro nadelig). De inkomsten vanuit de Grex worden verantwoord onder de baten;
• het niet benutte budget voor de planschade en overig niet benut materieel budget (165.000 euro voordelig);
• het niet benutte budget voor het opstellen van de kerkenvisie (75.000 euro voordelig). Dit budget zal worden overgeheveld naar 2020;
• het niet benutte materiele budget monumenten (24.000 euro voordelig) en diverse andere lasten (3.000 euro voordelig).

Baten

De afwijking bedraagt 395.000 euro nadelig. Dit wordt vooral veroorzaakt door:

• een hogere bijdrage voor de Omgevingsdienst Twente (530.000 euro voordelig). Dit bestaat o.a. uit de interne doorbelastingen voor de personeelslasten en de desintegratiekosten die niet opgenomen waren in het lastenbudget (technische wijzigingen, zie ook verklaring bij lasten);
• de ontvangen dwangsommen voor handhaving (208.000 euro voordelig);
• lagere legesinkomsten voor vergunningen in 2019 (1.206.000 euro nadelig) a.g.v. o.a. de stikstof- en PFAS-crisis. Dit is inclusief een besparing op inhuurkrachten (100.000 euro);
• de ontvangsten voor doorbelaste uren Grex projecten (46.000 euro voordelig) en diverse andere baten (27.000 euro voordelig).

Onttrekking reserve

Conform voorwaarde van de reserve egalisatieresultaat bouwvergunning is door het nadelige resultaat van de leges bouwvergunningen 200.000 euro uit deze reserve onttrokken. Daarnaast is door de definitieve afhandeling van de groene leges nog 17.000 euro onttrokken.

Toelichting/analyse
 

Resultaat

Het resultaat van het product cultuur is 4.000 euro nadelig.

Lasten

De lasten zijn 201.000 euro hoger dan begroot. Dit komt vooral door de kosten voor Maakplaatsen en Generators (195.000 euro nadelig), waar een subsidie tegenover staat.

De overige 6.000 euro wordt veroorzaakt door kleine tegenvallers.

Baten

De baten zijn 196.000 euro hoger dan begroot. Dit komt met name door de hierboven genoemde incidentele bijdrage uit de septembercirculaire voor Maakplaatsen en Generators (195.000 euro voordelig).

Toelichting/analyse

Resultaat

Het resultaat van het product duurzaamheid is nihil.

Lasten

De lagere lasten van 198.000 euro worden onder andere veroorzaakt door vertraging in het vaststellen van de energievisie.

Baten

De hogere baten van 292.000 euro betreffen via de decembercirculaire beschikbaar gestelde klimaatmiddelen voor de transitievisies warmte, wijkaanpak en energieloketten (286.000 euro voordelig) en een opbrengst vanuit het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting (SvN) (6.000 euro voordelig).

Reserve

In 2019 was een onttrekking uit de reserve duurzaamheid geraamd van 250.000 euro, o.a. i.v.m. de start van de uitvoering na vaststelling van de energievisie. Door vertraging hierin waren de lasten lager en is 52.000 euro onttrokken uit de reserve, wat leidt tot een afwijking van 198.000 euro nadelig.

Daarnaast zijn de klimaatmiddelen voor de warmtetransitie (286.000 euro) en de opbrengst vanuit de SVn (6.000 euro) aan de reserve duurzaamheid toegevoegd.

Resultaat

Het product Grondbedrijf sluit af met een resultaat van nihil euro.

Mutaties in het eindproduct Grondbedrijf hebben betrekking op alle mutaties die gedurende het jaar plaatsvinden in het Meerjaren Perspectief Grondbedrijf (MPG). Het financiële resultaat van al deze mutaties wordt verrekend met de reserve grondbedrijf. Daarom is het resultaat van het eindproduct nihil.

Lasten

De afwijking bedraagt 5,0 miljoen euro voordelig en wordt voor 3,8 miljoen euro veroorzaakt doordat de begrote lasten vanuit RAR/BBV voor de Wegener locatie in 2019 niet zijn gerealiseerd. De overige 1,2 miljoen euro wordt veroorzaakt doordat per saldo minder lasten in projecten zijn gerealiseerd dan vooraf begroot. Vooral de projecten Hornbach, Zuiderval en Roombeek hebben minder kosten gemaakt dan begroot als gevolg van minder voortgang in de uitvoering dan vooraf verwacht.

Baten

De afwijking bedraagt 11,3 miljoen euro voordelig en wordt volledig veroorzaakt door niet begrote winstname op grondexploitatieprojecten en interne bijdragen ten behoeve van projecten. Dit zorgt voor een voordeel in het eindproduct grondbedrijf, maar wordt vervolgens ook aan de Reserve Grondbedrijf gedoteerd. Zie de tekst bij Storting Reserve.

Storting Reserve

De afwijking bedraagt 11,1 miljoen euro nadelig en wordt volledig veroorzaakt door niet begrote stortingen in de Reserve Grondbedrijf als gevolg van winstname op grondexploitatieprojecten en interne bijdragen ten behoeve van projecten. Zie tevens de tekst bij Baten.

Onttrekking Reserve 

De afwijking bedraagt 5,1 miljoen euro nadelig en wordt voor 3,8 miljoen euro veroorzaakt doordat de begrote onttrekking als dekking voor de lasten van de Wegener locatie in 2019 niet nodig is geweest. De overige 1,3 miljoen euro wordt veroorzaakt doordat de begrote onttrekking uit de Reserve Grondbedrijf als dekking voor afboeking van rente- en beheerslasten op strategische gronden niet geboekt is als onttrekking, maar gesaldeerd is met de storting aan de Reserve Grondbedrijf als gevolg van de te nemen winsten in het MPG.

Resultaat

Het product Locatieontwikkeling sluit af met een voordelig resultaat van 1.930.000 euro.

Lasten

De afwijking bedraagt 507.000 euro nadelig en wordt veroorzaakt door:

• Meer plankosten in projecten in de initiatief- en definitieffase (ca. 300.000 euro nadelig). Deze kosten zijn wel grotendeels gedekt door externe- en interne bijdragen, zie de toelichting bij de baten.
• Meer uitbetaalde subsidies vanuit het Actieprogramma Binnenstad (ca. 170.000 euro nadelig). Deze kosten zijn geheel gedekt uit de daarvoor bestemde Reserve MSI, zie toelichting bij de onttrekkingen.
• Meer betaalde BOVO bijdrage aan RBT als gevolg van meer kavelverkopen bij RBT dan begroot (37.000 euro nadelig). Deze kosten zijn geheeld gedekt uit de daarvoor bestemde Reserve, zie toelichting bij de onttrekkingen.

Baten

De afwijking bedraagt 2.223.000 euro voordelig en wordt veroorzaakt door:

• De verlaging van de getroffen verliesvoorziening voor het RBT (2 miljoen euro voordelig) . De verlaging van de voorziening is een gevolg van de verbetering van de grondexplotiatie van RBT, waarvan wij 23% aandeelhouder zijn. De verbetering is het gevolg van positieve ontwikkelingen in de kavelverkopen in 2019.
• Meer baten als gevolg van externe- en interne bijdragen aan de plankosten voor projecten in de initiatief- en definitiefase (223.000 euro voordelig).

Storting Reserve

De afwijking bedraagt 579.000 euro nadelig en wordt veroorzaakt door een storting aan de Reserve Grondbedrijf voor een MSI bijdrage aan het project Velve. Deze storting is volledig gedekt door een onttrekking uit de daarvoor bestemde Reserve MSI, zie de toelichting bij de onttrekkingen.

Onttrekking Reserve

De afwijking bedraagt 793.000 euro voordelig en wordt veroorzaakt door de onttrekkingen uit de Reserve MSI voor de dekking van de kosten van het Actieprogramma Binnenstad en de Velve en uit de Algemene Reserve voor de dekking van de kosten van het RBT. Zie de toelichting bij de lasten en de storting.

Toelichting/analyse

Resultaat

Het parkeerbedrijf Enschede(PBE) heeft in 2019 13,6 miljoen euro gerealiseerd aan opbrengsten. Na mutatie met de reserve parkeren en aftrek van gemaakte exploitatiekosten leiden deze opbrengsten tot een voordelig resultaat van 10.000 euro.

Lasten

De lasten zijn 131.000 euro hoger dan begroot. Dit wordt met name veroorzaakt door lagere materiele lasten (569.000 euro voordeel) en hogere dotatie aan de voorziening groot onderhoud parkeergarages (700.000 euro nadeel).

Baten

De gerealiseerde baten zijn 525.000 euro hoger en dat wordt veroorzaakt door:

• hogere baten abonnementen/vergunningen (140.000 euro voordeel);
• hogere baten waardenkaarten (205.000 euro voordeel);
• lagere baten fiscalisering (163.000 euro nadeel)*;
• hogere baten kort parkeren (163.000 euro voordeel);
• hogere baten verrekeningen (117.000 euro voordeel);
• hogere baten overig (63.000 euro voordeel).

* De lagere baten fiscalisering houdt verband met het niet meer verstrekken van NAW gegevens door het Krafthahrt Bundesamt (KBA). In 2019 is het voor het GBT niet mogelijke geweest om aan een deel van Duitse parkeerders de opgelegde naheffingsaanslag in te vorderen. De VNG is over deze landelijke problematiek met het Ministerie van BZK in overleg getreden en vanuit BZK zijn er vervolggesprekken gevoerd met de Duitse vertegenwoordigers. Op basis van deze gesprekken is de verwachting vanuit de VNG dat in 2020 deze problematiek is opgelost en de NAW gegevens weer worden verstrekt.

Storting en onttrekking

Op basis van de exploitatie 2019 is er voor een bedrag van 123.000 euro meer in de parkeerreserve gestort en 260.000 euro minder onttrokken aan de parkeerreserve ten opzichte van de begrotingscijfers.

Toelichting/analyse

Resultaat

Het resultaat van het eindproduct Riolering is gestort in de voorziening Riolering waardoor het saldo nihil is.

Lasten

De afwijking bedraagt 85.000 euro nadelig en wordt vooral veroorzaakt door onderzoekskosten en klimaatadaptie kosten.

Baten

De afwijking bedraagt 85.000 euro voordelig en is veroorzaakt doordat er in 2018 lagere opbrengsten geschat waren voor de afrekening grootverbruik (deze worden achteraf in rekening gebracht).

Toelichting/analyse

Resultaat

Het product Stedelijke ontwikkeling sluit af met een saldo van 0 euro.

Lasten
De afwijking bedraagt 506.000 euro nadelig. Dit wordt veroorzaakt door:

• hogere lasten i.v.m. de Dynamische investeringsagenda (DIA) en de Stedelijke investeringsafweging (SIA) (227.000 euro nadelig). Deze kosten zijn wel grotendeels gedekt door bijdragen en subsidies, zie de toelichting bij de baten.;
• hogere lasten voor projecten in het buitengebied en biodiversiteit (116.000 euro nadelig). Deze kosten zijn grotendeels gedekt uit de daarvoor bestemde reserve, zie toelichting bij de onttrekkingen;
• hogere lasten voor werkzaamheden inzake de energievisie en Enschede wekt op (163.000 euro nadelig). Deze kosten zijn geheel gedekt door externe- en interne bijdragen, zie de toelichting bij de baten.

Baten
De afwijking bedraagt 420.000 euro voordelig. Dit wordt veroorzaakt door:

• een niet begrote subsidie van de Provincie Overijssel voor werkzaamheden inzake de energievisie (90.000 euro voordelig);
• een niet begrote bijdrage vanuit Duurzaamheid voor Enschede wekt op (73.000 euro voordelig);
• niet begrote bijdragen van woningcorporaties i.v.m. de Dynamische investeringsagenda (DIA) en de Stedelijke investeringsafweging (SIA) (125.000 euro voordelig);
• een niet begrote subsidie van de Provincie Overijssel voor een gebiedsgerichte aanpak energietransitie voor de wijk Twekkelerveld (100.000 euro voordelig);
• een niet begrote subsidie van de Provincie Overijssel in het kader van landinrichting (25.000 euro voordelig);
• overige kleine ontvangsten (7.000 euro voordelig).

Onttrekking reserve
De niet begrote onttrekking uit de reserve Landinrichting is in 2019 gerealiseerd, omdat de bijbehorende uitgaven eerder dan verwacht ook in 2019 gerealiseerd zijn.

Toelichting/analyse

Resultaat

Het product Verkeersinfrastructuur en beleid sluit af met een nadelig resultaat van 10.000 euro.

In dit eindproduct zijn alle lasten en baten van de meerjarige mobiliteitsprojecten opgenomen. Alle stortingen en onttrekkingen en uit de reserve mobiliteit en de ontvangen subsidiebijdragen worden in dit eindproduct verantwoord conform de verslagleggingsregels (BBV). De kredietverstrekking voor nieuwe projecten vindt jaarlijks plaats terwijl de werkelijke bestedingen veelal in meerdere jaren plaatsvinden waardoor lasten en baten afwijken van de begroting

Lasten

De lasten zijn dit jaar 3,3 miljoen euro lager dan begroot. Dit wordt veroorzaakt door een langere doorlooptijd van de (meerjarige) projecten in 2019.

Baten

De baten zijn 153.000 euro lager dan begroot doordat subsidie opbrengsten in 2019 als dekking voor (meerjarige) projecten later worden ontvangen.

Storting en onttrekking

Per saldo heeft een lagere mutatie in de reserve mobiliteit van 3,1 miljoen euro ten opzichte van de begroting 2019 plaatsgevonden. De lagere onttrekking aan de reserve wordt veroorzaakt door een langere doorlooptijd van de meerjarige mobiliteitsprojecten in 2019

Resultaat

Het product Versterken economische structuur sluit af met een nadelig resultaat van 98.000 euro.

Lasten

De afwijking bedraagt 227.000 euro nadelig en wordt veroorzaakt door meer kosten met betrekking tot de Regio Twente (50.000 euro nadelig) en meer kosten met betrekking tot Kennispark voor zowel de interne plankosten als de gebiedsorganisatie Kennispark (177.000 euro nadelig).

Baten

De afwijking bedraagt 129.000 euro voordeling en wordt veroorzaakt door meer interne- en externe bijdragen voor beleidsproducten o.a. Kennispark en de gebiedsorganisatie Kennispark.

Vitaal en sociaal

Het programma Vitaal en sociaal heeft als doelen Jeugd groeit veilig op en ontwikkelt talenten, Inwoners wonen langer zelfstandig, Inwoners zijn financieel zelfstandig en Inwoners participeren in de samenleving (zie ook hoofdstuk 2.3).

Toelichting/analyse

Dit product bestaat uit de onderdelen Welzijn, Mantelzorg, Vrijwilligerswerk, Integratie, Jongerenwerk, Opvoedondersteuning, Speeltuinwerk, Natuureducatie en Overige voorliggende voorzieningen. Dit product hangt samen met de subdoelen 1.01, 1.02, 2.02 en 4.02 van Vitaal & Sociaal.

Resultaat

Het product Algemene Maatschappelijke Voorzieningen sluit af met een voordelig resultaat van 736.000 euro.

Lasten

De afwijking bedraagt 2,6 miljoen euro voordelig en is veroorzaakt door:

• Transformatie (1,9 miljoen euro voordeel); uitgaven op een aantal projecten vallen lager uit doordat projecten zijn doorgeschoven naar 2020.
• Mantelzorg (233.000 euro voordeel); uitgaven voor mantelzorgactiviteiten vallen gunstiger uit doordat in 2019 minder aanvragen zijn gedaan voor mantelzorg-vouchers.
• Welzijn (375.000 euro voordeel); uitgaven vallen lager uit door onderbesteding op budget Right To Challenge, intensiveringsbudget scherpe keuzes en overige materiële budgetten.
• Overige voorliggende voorzieningen (113.000 euro nadeel); uitgaven vallen hoger uit door een aanvullende subsidie ter financiering ontmoetingscentrum Hortensiastaete.
• Overige voordelen (243.000 euro voordelig); dit betreft terugvordering subsidies en onderbesteding diverse materiële budgetten (o.a. natuureducatie, integratie, jongerenwerk, vrijwilligerswerk).

Baten

De afwijking bedraagt 61.000 euro voordelig en is onder andere veroorzaakt door een ontvangen provinciale subsidie en bijdragen van derden voor uitvoering projecten.

Onttrekking reserve

De afwijking bedraagt ca. 2 miljoen euro nadelig. Dit betreft de transformatie (2 miljoen euro nadeel, reserve Sociaal Fonds); door lagere uitgaven op een aantal projecten is minder onttrokken aan de reserve Sociaal Fonds

Toelichting/analyse

Onder het product Algemene bijstand levensonderhoud vallen de verstrekking van bijstandsuitkeringen en de (kosten van) fraudebestrijding. Het hangt samen met het doel 3.01 uit Vitaal & Sociaal.

Resultaat

In de Zomernota 2019-2023 is voor 2019 uitgegaan van een verwacht (ongedekt) nadeel van 1,8 miljoen euro op het BUIG-budget. Het uiteindelijke tekort op het BUIG-budget 2019 komt uit op 1,3 miljoen euro. Door 0,4 miljoen euro lagere personele en materiële uitvoeringskosten sluit het product Algemene bijstand levensonderhoud af met een nadelig resultaat van 0,9 miljoen euro.

Lasten

De afwijking bedraagt 2,4 miljoen euro en wordt veroorzaakt door:

• verwacht tekort zoals in de Zomernota 2019-2023 opgenomen (1,8 miljoen euro nadelig);
• iets kleinere daling van bijstandsuitgaven dan bij de Zomernota 2019-2023 aangenomen (238.000 euro nadelig);
• een hogere dotatie aan de voorziening voor oninbaarheid bijstandsdebiteuren (646.000 euro nadelig);
• een toename van het aantal lopende contracten van Loonkostensubsidie (150.000 euro nadelig);
• een lichte afname van de dienstverlening van de sociale recherche (15.000 euro voordelig);
• lagere personele en materiële uitvoeringskosten van het verstrekken van bijstandsuitkeringen (368.000 euro voordelig);
  
• hogere bijdrage voor dienstverlening Regionale Organisatie Zelfstandigen (ROZ) (52.000 euro nadelig);
• lagere bijstandsverlening aan zelfstandigen (Bbz 2004) (120.000 euro voordelig).

Baten

De afwijking bedraagt 1,5 miljoen euro en wordt veroorzaakt door:

• een hoger definitief BUIG-budget 2019 (835.000 euro voordelig);
• hogere opbrengsten van terugvorderingen als gevolg van periodieke herbeoordelingen op het gebied van rechtmatigheid (651.000 euro voordelig);
• tegenvallende verrekening van bijstand aan zelfstandigen (Bbz 2004) (18.000 euro nadelig).

Toelichting/analyse

Dit product hangt samen met het doel 4.01 uit Vitaal & Sociaal.

Resultaat

Het product Arbeidsmarktparticipatie sluit af met een voordelig resultaat van 2,2 miljoen euro.

Lasten

Het voordeel van 2,3 miljoen euro bestaat uit:

• apparaatskosten (480.000 euro voordeel); ambtelijke vacatures konden mede als gevolg van personeelskrapte op de arbeidsmarkt niet volledig worden ingevuld;
• budget nieuwe initiatieven (500.000 euro voordeel); enerzijds zijn er minder nieuwe initiatieven gerealiseerd dan er aan budget beschikbaar was. Anderzijds zijn er wel initiatieven ontwikkeld maar tegen lagere kosten dan begroot en later in het jaar;
• mei- en septembercirculaire (570.000 euro voordeel); In de circulaires is 570.000 euro aan extra middelen ontvangen van het rijk. Het ging onder andere om vrijval van landelijke middelen nieuw beschut en loon- en prijscompensatie die in het verleden niet werd uitgekeerd. Deze middelen waren niet voorzien en hebben geleid tot een voordeel;
• Twents fonds voor vakmanschap (300.000 euro); de gemeente verzorgt de uitvoering van het project Twents fonds voor vakmanschap namens de Regio Twente. Ten opzichte van de begroting heeft er een onderbesteding plaats gevonden van 0,3 miljoen euro. Deze middelen worden meegenomen naar 2020, dit leidt ook tot lagere baten van 0,3 miljoen euro (zie baten);
• kosten nieuwe doelgroep (450.000 euro); Ondanks dat relatief veel mensen met een lagere loonwaarde zijn geplaatst bij bedrijven en dat de invulling van plaatsen nieuw beschut voortvarend loopt, zijn er voordelen ten opzichte van het budget gerealiseerd. Het gaat daarbij om lagere kosten van jobcoaching en werkplek ondersteunende maatregelen.

Baten

De baten laten een voordeel zien van 114.000 euro:

• Twents fonds voor vakmanschap (300.000 euro nadeel); zie ook lasten
• decentralisatie uitkeringen (150.000 euro voordeel); bij de mei en septembercirculaire is 150.000 euro ontvangen voor Maatschappelijke begeleiding Asielgerechtigden en Participatie Inburgering. Deze uitkeringen waren niet begroot.
• inkomsten van derden (150.000 euro voordeel); het betreft doorberekeningen van personeel, inleenvergoedingen WIW en bijdragen in opleidingskosten;
• subsidie (60.000 euro voordeel); het gaat hier om de vrijval van een restant van een ontvangen subsidie;
• educatiemiddelen (50.000 euro voordeel); er is 50.000 euro meer ontvangen van het rijk voor educatie. Het gaat hier om een middelen met een specifiek doel, waar Enschede de rol heeft van centrumgemeente;
• overige (4.000 euro voordeel).

Onttrekking reserves

Er is 180.000 euro minder onttrokken uit de reserve. Door het vinden van alternatieve dekking van het Regieteam (extra aandacht voor de reïntegratie van statushouders) is de onttrekking niet gedaan. In 2020 wordt voorgesteld de onttrekking te doen ter bekostiging van het regieteam in 2020.

Toelichting/analyse

Dit product bestaat uit de onderdelen Bijzondere inkomensvoorzieningen, Individuele bijzondere bijstand en uit middelen voor de maatwerkvoorziening inkomensondersteuning chronisch zieken en gehandicapten. Dit product hangt samen met het subdoel 3.02 uit Vitaal & Sociaal.

.

Resultaat

Het product Inkomensondersteuning sluit af met een voordelig resultaat van 775.000 euro.

Lasten

De afwijking bedraagt 664.000 euro en is veroorzaakt door:

• bijzondere inkomensvoorzieningen (134.000 euro voordeel): (1) bij de subsidievaststelling in 2019 is gebleken dat een deel van de in 2018 beschikbaar gestelde middelen door betrokken organisaties niet is besteed (130.000 euro voordeel); conform geldende regels is dit in 2019 teruggevloeid naar de gemeente; (2) vanuit het Sociaal Huisvestingfonds zijn er minder verstrekkingen gedaan (18.000 euro voordeel); (3) de kosten van het in 2019 gestarte project 'Vroeg er op af' zijn niet begroot (15.000 euro nadeel);
• individuele bijzondere bijstand (537.000 euro voordeel): het beroep op deze voorziening is, met uitzondering van de Individuele Inkomens Toeslag, in totaliteit gedaald; de uitgaven van bewindvoering zijn ten opzichte van 2018 echter met 2,7% toegenomen;
• Collectieve Zorgverzekering voor Minima (CZM) (100.000 euro nadeel): (1) het gebruik van deze voorziening is ten opzichte van 2018 toegenomen (66.000 euro nadeel); (2) de regeling Tegemoetkoming Eigen Risico (TER) is per 1-1-2019 beëindigd; in 2019 zijn nog een aantal aanvragen TER over 2018 toegekend en uitbetaald (34.000 euro nadeel); 
• lagere kosten voor de toerekening van apparaatskosten (92.000 euro voordeel): dit als gevolg van minder personele inzet

Baten

De afwijking bedraagt 129.000 euro en is veroorzaakt door:

• bijzondere inkomensvoorzieningen (19.000 eurovoordeel): de bijdragen van gemeenten voor het in 2019 gestarte project 'Vroeg er op af' zijn niet begroot;
• Individuele bijzondere bijstand (2.000 euro voordeel): er is minder bijzondere bijstand teruggevorderd dan voorzien;
  
• Collectieve Zorgverzekering voor Minima (CZM) (111.000 euro voordeel): van derden zijn bijdragen ontvangen (1%-regeling en euro-budget Menzis) die niet zijn begroot.

Storting / Onttrekking reserve
De afwijking bedraagt 18.000 euro voordelig. Als gevolg van geringe kosten van het Sociaal Huisvestingsfonds is er minder onttrokken aan de reserve Sociaal Huisvestingsfonds.

Toelichting/analyse

Dit product bestaat uit de onderdelen Veilig Thuis, de inkoop van de diverse producten Jeugdhulp voor 2e lijns voorzieningen (o.a. ondersteuningsbehoeften, maatregelhulp en beschikbaarheidsvoorzieningen). ambulante hulp en begeleiding en de Onderwijs Jeugdhulp Arrangementen (OJA). Het product hangt samen met de subdoelen 1.02 en 1.04 uit Vitaal & Sociaal.

Resultaat

Het product Jeugdhulp sluit af met een voordelig resultaat van 999.000 euro.

Lasten

De afwijking bedraagt 917.000 euro voordelig en is veroorzaakt door:

• incidentele rijksmiddelen van (gesaldeerd) 2,4 miljoen euro (voordeel); vanwege de macrobudgetdiscussie met het Rijk voor afdoende middelen voor Jeugdhulp is in 2019 4,8 miljoen euro aan extra middelen ontvangen. Hiervan is 2,4 miljoen euro ingezet voor een 4-tal intensiveringen conform besluit in de zomernota 2019;
• een nadelig resultaat op de uitgaven voor ambulante hulp en begeleiding (770.000 euro nadeel), dit ontstaat door:
  • kosten voor maatwerkvoorzieningen die buiten de reguliere inkoop plaatsvinden (740.000 euro nadeel), met name specifieke inzet voor crisis- en multiproblemcasuïstiek;
  • kosten voor de inrichting van de ontmoetingsclusters (100.000 euro nadeel), met daarbij uiteraard wel de kanttekening dat deze investering leidt tot een afname of voorkomen van 2e lijns zorgkosten;
  • vrijval van verplichtingen vanuit de definitieve afrekeningen met zorgaanbieders vanuit voorgaande jaren (215.000 euro voordeel);
  • overige niet begrote uitgaven van 45.000 euro (nadeel);
• hogere uitgaven dan begroot voor de ingekochte vormen van Jeugdhulp (150.000 euro nadeel); het gaat hier om de totale uitgaven voor ingekochte jeugdhulp voor de diverse onderliggende bestekken. Samengevat geldt:
  • per saldo hogere uitgaven door een lichte groei van het aantal unieke cliënten met een vorm van 2e lijns jeugdhulp in 2019 (+0,8%);
  • lagere uitgaven (732.000 euro voordeel) voor de kosten van landelijke transitie arrangementen (LTA);
  • hogere uitgaven voor weinig voorkomende hoog specialistische hulp via de beschikbaarheidsvoorzieningen (598.000 euro nadeel);
  • hogere uitgaven (267.000 euro nadeel) voor opgelegde maatregelen door de rechter (maatregelenhulp);
  • hogere uitgaven (16.000 euro nadeel) voor alle overige vormen van inkoop;
• lagere uitgaven voor Veilig Thuis Twente en crisishulp (124.000 euro voordeel): dit op basis van de vastgestelde bijdrage in 2019;
• hogere uitgaven dan begroot voor OJA door de toename van het aantal cliënten op de betreffende scholen (685.000 euro nadeel).

Baten

De afwijking bedraagt 218.000 euro nadelig en is veroorzaakt door de afwikkeling van verplichtingen voor OJA in 2018.

Onttrekking reserve

Een voordeel ontstaat door een bijdrage vanuit de transformatiereserve ten behoeve van de dekking van aanloopkosten voor OJA. 

Toelichting/analyse

Dit product bestaat uit de onderdelen Beschermd wonen, Maatschappelijke opvang en Vrouwenopvang en hangt samen met de subdoelen 1.04, 2.03 en 4.02 uit Vitaal & Sociaal.

Resultaat

Het product ondersteuning Centrumtaken (WMO) sluit af met een voordeel van 4,8 miljoen euro.

Lasten

De lasten vallen 5,0 miljoen lager uit lager uit dan begroot. Dat wordt veroorzaakt door:

• lagere apparaatskosten dan geraamd voor de uitvoering van de centrumtaken van 445.000 euro;
• terugvorderingen uit oude jaren op subsidies van Beschermd wonen van 1,1 miljoen euro;
• lagere uitgaven dan geraamd voor de PGB's voor Beschermd wonen van 2,6 miljoen euro. Er heeft afgelopen jaren een gerichte afbouw plaatsgevonden van PGB's naar zorg in natura;
• lagere uitgaven voor subsidies ter financiering van voorzieningen voor Beschermd wonen van 4,8 miljoen euro. Dit is enerzijds het gevolg van een kritische toetsing van de instellingen op de werkelijk te maken kosten. Anderzijds is er sprake van voorzieningen die nog niet gerealiseerd zijn maar wel nodig zijn voor het terugdringen van de wachtlijst.
• hogere uitgaven als gevolg van de uitkering aan overige 7 gemeenten vanuit het resultaat op Beschermd wonen van 3,2 miljoen euro die niet zijn geraamd;
• hogere uitgaven als gevolg van het realiseren van de taakstelling van 425.000 euro op het aandeel van Enschede op de centrumtaken;
• hogere uitgaven van 795.000 euro dan geraamd op het terrein van maatschappelijke opvang gerelateerd aan Beschermd wonen;
• lagere uitgaven voor vrouwenopvang van 109.000 euro dan geraamd.
• lagere uitgaven voor Maatschappelijke opvang van 256.000 euro vanwege een verbouwingsproject van Humanitas dat een jaar is doorgeschoven;
• hogere lasten bij maatschappelijk opvang die gerelateerd zijn aan de hogere rijksbijdrage en de bijdrage van de gemeente Almelo van 41.000 euro;
• lagere lasten voor de Bed,Bad & Brood regeling 181.000 euro door een extra bijdrage van het rijk;

Baten

De baten vallen 0,2 miljoen euro hoger dan begroot. Dat wordt veroorzaakt door:

• rijksbijdrage voor de projecten voor het actieprogramma Geweld hoort negens thuis van 107.000 euro;
• rijksbijdrage en van gemeente Almelo voor maatschappelijke opvang van 41.000 euro;
• hogere eigen bijdragen vanuit cliënten beschermd wonen van 61.000 euro.

Storting reserves

Het totaalresultaat van beschermd wonen (8,2 miljoen euro) en vrouwenopvang (0,2 miljoen euro) wordt gestort in de hiervoor ingestelde bestemmingsreserves.

Onttrekking reserves

Het totaalresultaat op beschermd wonen (8,2 miljoen euro) wordt ook weer onttrokken aan de reserve om uit te keren aan de regiogemeenten (inclusief Enschede). Bij maatschappelijke opvang wordt 256.000 euro minder onttrokken als gevolg van een verbouwingsproject van Humanitas dat een jaar is doorgeschoven.

Toelichting/analyse

Dit product bestaat uit de onderdelen Maatwerkvoorzieningen 18+, Hulpmiddelen en Aanpassingen, Huishoudelijke Ondersteuning en CVV-vervoer. Dit product hangt samen met de subdoelen 2.02 en 2.03 uit Vitaal & Sociaal.

Resultaat

Het product Ondersteuning lokaal sluit af met een voordelig resultaat van 1,2 miljoen euro.

Lasten

De afwijking in de lasten bedraagt 1,1 miljoen euro voordelig en is veroorzaakt door:

• in het algemeen een lagere groei van de uitgaven dan vooraf begroot; door de invoering van het abonnementstarief is het aantal unieke cliënten met een indicatie voor Ondersteuning Huishouden en Individuele Begeleiding in 2019 sterk gegroeid (gemiddeld 5%) maar zijn de gemiddelde uitgaven per cliënt (rekening houdende met tariefstijgingen die ook begroot zijn) gedaald. Met name binnen Ondersteuning Huishouden levert dit een voordeel op. Van belang om hierbij aan te geven is dat de volume- en kostenstijging zich met name voordoet in de laatste periode over 2019;
• een dalend aantal unieke cliënten PGB, zowel bij huishoudelijke ondersteuning als bij begeleiding/dagbesteding (1,0 miljoen euro voordeel); dit is in lijn met het ingezette beleid om alleen PGB's te verstrekken aan "PGB-bekwame inwoners" en indirect aan bonafide zorgaanbieders.
• een dalend aantal unieke cliënten voor groepsgerichte dagbesteding (400.000 euro voordeel); het is zeer aannemelijk dat dit het gevolg is van de inzet van algemene voorzieningen; 

  eExtra kosten personele inzet als gevolg van het besluit om indicaties huishoudelijke ondersteuning te voorzien van uren (250.000 euro nadeel);

• vrijval van verplichtingen 2018 (100.000 euro voordeel); vanuit de definitieve afrekeningen met zorgaanbieders vanuit voorgaande jaren ontstaat een voordeel door de vrijval van opgenomen verplichtingen;

• kosten Hulpmiddelen & Aanpassingen 2018 (100.000 euro nadeel); nagekomen facturen over 2018 waarvoor geen verplichting is opgenomen.

Baten

De afwijking in de baten bedraagt 86.000 euro voordelig en is veroorzaakt door hogere ontvangen Eigen bijdrage dan begroot.

Toelichting/analyse
Dit product hangt samen met de subdoelen 1.02, 1.04, 2.02, 2.04 en 4.02 van Vitaal & Sociaal.

Resultaat

Het product Ondersteuning wijkteams sluit af met een voordelig resultaat van 424.000 euro.

Lasten

De afwijking bedraagt 348.000 euro voordelig en is veroorzaakt door terugvordering subsidies (185.000 euro), onderbesteding materiële budgetten (70.000 euro) en bedrijfsvoering (90.000 euro).

Baten

De afwijking bedraagt 76.000 euro voordelig en is veroorzaakt door een niet begrote bijdrage van de regio voor ambtelijke inzet.

Toelichting/analyse

Dit product bestaat uit de onderdelen Leerlingenvervoer (LLV), Leerplicht RMC/VSV, Locale Educatieve Agenda (LEA) en Onderwijsachterstandenbeleid (OAB). Het product hangt samen met de subdoelen 1.03, 1.06 en 1.07 uit Vitaal & Sociaal.

Resultaat

Het product Onderwijs sluit af met een voordelig resultaat van 1,4 miljoen euro.

Lasten

De afwijking bedraagt 1,9 miljoen euro voordelig en is veroorzaakt door:

• leerlingenvervoer (110.000 euro nadeel); er is sprake van een hoger beroep op leerlingenvervoer;
• leerplicht RMC/VSV (189.000 euro voordeel); het gaat hier om niet bestede centrummiddelen rondom het regionale meld- en coördinatie centrum (RMC) voor schoolverzuim en voortijdig school verlaten (VSV). Voor de RMC vallen de doorbelaste apparaatskosten (personele inzet) lager uit dan begroot. Voor VSV worden de middelen "beschikt" na het indienen en accorderen van individuele plannen vanuit het overkoepelende plan "Twentse Belofte". In 2019 loopt de planvorming achter bij de begroting waardoor er minder is aangevraagd en beschikt; 
  
• lokale Educatieve Agenda (262.000 euro voordeel); De LEA bestaat uit diverse onderdelen. Het resultaat is veroorzaakt door:
  • meer uitgaven voor SMI (130.000 euro nadeel) vanwege de lijn om kinderopvang meer in te zetten ter voorkoming van (duurdere) jeugd- of pleegzorg en in het belang van zowel ouder als kind;
  • lagere uitgaven (147.000 euro voordeel) voor toezicht en handhaving kinderopvang door een capaciteitsprobleem bij de uitvoerende organisatie (GGD);
  • onderbesteding van de intensiveringsmiddelen voor de LEA doordat plannen van aanvragers (schoolbesturen) dit jaar beperkt zijn geweest (165.000 euro voordeel);
  • overige voordelen (80.000 euro voordeel) vanuit onder andere afrekeningen verstrekte subsidies voorgaande jaren;
• onderwijsachterstandenbeleid (1.545.000 euro voordeel); het resultaat bestaat uit drie onderdelen:
  • in lijn met voorgaand jaar zijn de kosten van peuterarrangementen ten laste gebracht van de rijksmiddelen voor Onderwijs Achterstanden Beleid in plaats van de gemeentelijke middelen; hierdoor ontstaat een voordeel op dit product (666.000 euro voordeel);
  • uit de vaststelling van subsidies van onderwijspartners voor OAB uit voorgaande jaren blijkt  een onderbesteding van 551.000 euro; aangezien dit niet leidt tot een terugbetalingsverplichting aan het Rijk omdat bij de afrekening t/m 2018 (periode 2011-2018) al voor ruim 600.000 euro meer is gedeclareerd dan beschikbaar was, is sprake van een eenmalige vrijval van 551.000 euro (voordeel);
  • in 2019 blijft de besteding van de diverse onderdelen van het Onderwijsachterstandenbeleid  achter bij de beschikbare middelen; dit leidt in de lasten tot een voordeel van 268.000 euro;
• lagere apparaatskosten (23.000 euro voordeel).

Baten

De afwijking bedraagt 332.000 euro nadelig en is veroorzaakt door:

• leerlingenvervoer (15.000 euro nadeel); dit betreft een lagere eigen bijdrage dan vooraf begroot;
• leerplicht RMC/VSV (127.000 euro nadeel); het gaat hier om de niet beschikte middelen voor VSV. Deze middelen worden eind 2020 afgerekend met het Rijk en worden daarvoor doorgeschoven naar het volgende jaar;
• lokale Educatieve Agenda (74.000 euro voordeel); door met name hogere eigen bijdragen voor kinderopvang ontstaat genoemd voordeel.
• onderwijsachterstandenbeleid (263.000 euro nadeel); de in 2019 niet bestede middelen voor OAB worden doorgeschoven naar het volgende jaar.

Storting / Onttrekking reserve
De afwijking bedraagt 178.000 euro en betreft de in 2019 niet bestede intensiveringsmiddelen voor de LEA.

Toelichting/analyse

Dit product hangt samen met het subdoel 3.03 uit Vitaal & Sociaal.

Resultaat

Het product Schuldhulpverlening sluit af met een nadelig resultaat van 61.000 euro.

Lasten

De afwijking bedraagt 61.000 euro en is veroorzaakt door:

• een hoger kostenniveau van de dienstverlening van de Stadsbank Oost Nederland (SON), voor een deel veroorzaakt door een afrekening van bestaanskosten (bijdrage in de vaste kosten) uit voorgaand jaar (26.000 euro).

Toelichting/analyse

Dit product bestaat uit de onderdelen SW Beschut werk, SW Detachering, SW Begeleid werken en Nieuw Beschut en hangt samen met subdoel 4.01 uit Vitaal & Sociaal 

Resultaat

Het resultaat van de Sociale Werkvoorziening bedraagt 2,1 miljoen euro.

Lasten

De lasten laten per saldo een voordeel zien van 1,6 miljoen euro. Deze bestaat uit de volgende onderdelen.

• loonkosten SW-medewerkers (1,3 miljoen euro voordeel); door een hogere uitstroom van het aantal medewerkers dan begroot zijn de loonkosten lager uitgevallen;
• transitievergoedingen (340.000 euro nadeel); in 2019 is voor 340.000 euro meer transitievergoeding betaald aan SW-medewerkers dan begroot vanwege vertrek anders dan pensionering. Dit wordt gecompenseerd door het Rijk in 2020. Zie hiervoor ook de toelichting op de baten;
• operationele uitvoering (640.000 euro voordeel); er is ruimte ontstaan op de personeelskosten door het niet direct invullen van vacatures (310.000 euro). Daarnaast zijn de kosten van het busvervoer naar externe locaties lager uitgevallen dan begroot (90.000 euro) en is de vergoeding voor de begeleiding van medewerkers op externe locaties lager dan begroot door gunstigere afspraken over de tarieven (80.000). Verder zijn er verschillende kleinere voordelen ontstaan op diverse posten (160.000 euro).

Baten

De baten laten een voordelige afwijking zien van 468.000 euro. Deze bestaat uit de volgende onderdelen.

• omzet SW (130.000 euro voordeel); Doel in de gemeentebegroting is om medewerkers te detacheren tegen loonwaarde(tarieven). In 2019 zijn hiertoe met een eerste grote inlener afspraken gemaakt. Dit heeft geleid tot een hogere omzet;
• transitievergoeding SW (340.000 euro voordeel); zie ook de toelichting bij de lasten. Omdat het Rijk de betaalde transitievergoedingen vergoedt in 2020 is een vordering opgenomen in deze rekening.

Toelichting/analyse

Dit product bestaat uit de onderdelen Sport en Preventie gezondheid GGZ/JGZ en hangt samen met de subdoelen 1.01 en 2.01 uit Vitaal & Sociaal. 

Resultaat

Het product Sport en Gezondheid sluit af met een nadelig resultaat van 1,0 miljoen euro.

Lasten

De afwijking bedraagt 2,0 miljoen euro nadelig en is veroorzaakt door:

• een hogere exploitatiebijdrage aan Sportaal BV dan geraamd (760.000 euro nadeel). Deze bestaat uit een eerder genoemd knelpunt van 450.000 euro uit de Zomernota. Daarnaast een bedrag van 250.000 euro als gevolg van de noodzakelijke maatregelen rondom kunstgrasvelden in verband met de rubber korrels, zoals eerder gemeld in de actualisatie van de Zomernota. Tenslotte een hogere bijdrage van 60.000 euro wegens een aanpassing van de afschrijvingstermijn van kunstgrasvelden;
• hogere lasten (930.000 euro) als gevolg van een doorverstrekking van het deel van de SPUK dat uitgekeerd wordt aan Sportaal BV.
• lagere lasten op sportsubsidies (140.000 euro) vooral als gevolg van niet bestede subsidies voor specifieke doelen zoals fusies.
• lagere lasten voor de inzet ten behoeve van efficiëntere inzet van sportaccommodaties en overige uitgaven. (130.000 euro voordeel). Deze uitgaven zullen grotendeels in 2020 plaatsvinden;
• hogere lasten vanwege niet te verrekenen BTW (170.000 euro nadeel). Compensatie hiervan vindt gedeeltelijk plaats via de subsidieregeling SPUK (zie baten). Na de SiSa-verantwoording zal duidelijk worden in welke mate volledige compensatie plaats zal vinden;
• een hogere bijdrage aan de regio Twente dan geraamd voor het onderdeel GGD (390.000 euro nadeel).

Baten

De afwijking bedraagt 1,1 miljoen euro voordelig en wordt veroorzaakt door een bijdrage van het rijk in het kader van de SPUK-subsidieregeling. 

Onttrekking reserves

De afwijking bedraagt 122.000 euro nadelig. Door lagere uitgaven ten behoeve van de maatschappelijke functie sport is minder onttrokken aan de reserve.

Financiën en organisatie

Het programma Financiën en organisatie houdt zich bezig met Optimaal faciliteren van gemeentelijke taken passend bij het primaire proces en Een betrouwbare en voor lange termijn houdbare financiële huishouding.

Toelichting/analyse

Resultaat
Het resultaat van het product 'Algemene Belastingen' bedraagt 399.000 euro negatief.

Lasten
De hogere lasten van 1.277.000 euro worden voornamelijk veroorzaakt door:

• Een nadeel van 226.000 euro op de bijdrage aan het Gemeentelijk Belastingkantoor Twente (GBT) voor het project "ombouw waarderingssystematiek";
  
• Een nadeel van 125.000 euro door een hogere dotatie in de voorziening oninbaar ten aanzien van de Onroerende Zaak Belasting;
• Een nadeel van 900.000 euro voor het opnemen van een verplichting. De belastingdienst heeft het standpunt ingenomen, dat wanneer de gemeente inkomsten verkrijgt door het geven van gelegenheid voor het maken van reclame in de openbare ruimte er vennootschapsbelasting verschuldigd is. Voor de gemeente Enschede heeft dit een effect op de jaren 2016 tot en met 2019 en hiervoor is er een voorziening getroffen;
• Een nadeel van 27.000 euro voor een bijdrage aan waarderingskamer voor de kosten van de landelijke voorziening 
  

Baten

De hogere baten van 877.000 euro worden voornamelijk veroorzaakt door;

• Een voordeel van 761.000 euro op de OZB en 100.000 euro op de Precariobelasting;
  
• Een nadeel van 20.000 euro op de hondenbelasting.  

Voor verdere toelichtingen op het product Algemene belastingen verwijzen wij u naar de paragraaf Lokale Heffingen. 

Toelichting/analyse

Resultaat
Het resultaat van het product 'Algemene Inkomsten' bedraagt 624.000 euro positief.

Lasten
De afwijking van 468.000 euro wordt voornamelijk veroorzaakt door:

• Hogere uitgaven voor Asiel en integratie van 68.000 euro. Het betreft uitgaven aan re-integratie, leerplicht, bijzondere bijstand, GGD-zorg en deelname aan de samenleving door vluchtelingen, zoals is opgenomen in het door de Raad vastgestelde Actieprogramma Meedoen & Thuis Voelen. Tegenover deze hogere uitgaven staat een hogere onttrekking uit de reserve Asiel en Integratie;
  
• Hogere uitgaven voor het uitvoeren van subsidiewerkzaamheden waarmee een nadeel is gemoeid van 133.000 euro;
• Een niet volledig ingevulde algemene taakstelling uit de Programmabegroting 2018-2021 van 92.000 euro. Vanaf 2020 is deze taakstelling volledig gerealiseerd; 
  
• Een nadeel van 175.000 euro op het budget loonprijscompensatie als gevolg van een cao stijging en de stijging van de pensioenpremies.

Baten
De hogere baten van 1.025.000 euro worden voornamelijk veroorzaakt door;

• Hogere bate vanuit het BTW compensatiefonds van 831.000 miljoen euro. De verwachting op basis van de meicirculaire was dat het plafond dat landelijk is ingesteld voor compensatie van BTW door gemeenten in 2019 zou worden overschreden. Inmiddels is bekend dat het gehele bedrag voor BTW compensatie in aanmerking komt;
• Als gevolg van het wegvallen van een BTW compensatie voor de sportvoorzieningen is er een compensatieregeling vanuit het Rijk welke resulteert in een voordeel van 184.000 euro;
• Voor de werkzaamheden subsidiewerving zijn aanvullende inkomsten van 10.000 euro gerealiseerd.
  

Onttrekking Reserve
Per saldo is 68.000 euro meer onttrokken dan geraamd.

• Reserve asiel en integratie; Voor het product Asiel en Integratie worden de kosten gedekt vanuit de reserve. Het Rijk heeft in 2016 en 2017 extra middelen aan gemeenten overgemaakt om de extra kosten voor de deelname van vluchtelingen in de samenleving op te kunnen vangen. In 2019 is er voor 68.000 euro meer onttrokken aan de reserve.
  
  

Toelichting/analyse 

Resultaat
Het resultaat van het product 'Algemene uitkering' bedraagt 4.690.000 euro negatief.
 
Baten

• De afwijking op de baten van 4.581.000 euro wordt veroorzaakt als gevolg van de bijstelling van het accres in mei -,  september -, en decembercirculaire van 2019;
• De afwijking op de baten van 109.000 euro wordt veroorzaakt door een bijstelling van de algemene uitkering over voorgaande jaren. 

Toelichting/analyse

Resultaat
Het resultaat van het product 'Basisregistratie' bedraagt 1.000 euro positief.

Lasten

In verband met de wettelijke verplichting om een nieuwe basisadministratie voor personen (BRP) in te voeren zijn er in 2019 nog kosten gemaakt die niet begroot zijn. Tegenover deze kosten staat een dekking van derden tegenover.

Baten
Niet begrote bijdrage van 218.000 euro voor de invoering van de basisadministratie, om de hogere lasten te dekken.

Toelichting/analyse:

Resultaat
Het resultaat van het product 'Resultaat bedrijfsvoering' is 511.000 euro negatief.  
 
Lasten

Door in 2019 het niet tijdig behalen, bij Domein Fysiek, van de deels opgelegde (personele) bezuinigingen, het generatiepact, ziekte, stijging pensioenpremie, afkoop vertrek personeel en cao aanpassingen en niet ontvangen compensatie hiervoor op de “nog te realiseren omzet” is er een tekort ontstaan.

Storting Reserve

In 2019 is het besluit genomen om de komende jaren structureel te bezuinigen op het ondernemersloket, om deze bezuiniging mede mogelijk te maken is een bedrag van 150.000 euro gedoteerd aan de reserve Flankerend Beleid. Deze reserve is onder andere  bedoeld om met incidentele middelen de realisatie van een structurele bezuiniging te kunnen faciliteren (remweg).

Toelichting/analyse

Toelichting/analyse

Resultaat
Het resultaat van het product 'Interne dienstverlening' bedraagt 967.000 euro negatief.


Lasten
Het voordeel op de lagere lasten van 2,228 miljoen euro worden voornamelijk veroorzaakt door:

• Een voordeel van 229.000 euro op diverse materiële bedrijfsvoeringsbudgetten (o.a. energie, inventaris, catering,  kosten van data en telefonie, printers, etc).
• Een voordeel van 163.000 euro op diverse concernbrede budgetten voor personeel waaronder de werkgeverslasten voor de WIA, arbo, reiskosten openbaar vervoer, opleidingskosten Enschedese School. 
• Een nadeel van 933.000 euro op de salarislasten. Dit onder meer als gevolg van de meer inzet van personeel voor externe opdrachten. De gerealiseerde omzet van deze opdrachten is zichtbaar in het positieve resultaat bij het product regionale dienstverlening.  Daarnaast zijn salariskosten van projecten ten laste van de exploitatie gebracht.  
• Een nadeel van 125.000 euro gemeentebreed voor overschrijding van de  fiscale ruimte voor kosten die zijn gemaakt voor de Werkkostenregeling (WKR). 
• Een nadeel van 393.000 euro op de voorziening personeel. De voorziening personeel is een concernbrede voorziening en is bedoeld om toekomstige lasten uit wachtgeld-, WW- en bovenformatieve regelingen op te kunnen vangen. De voorziening personeel wordt jaarlijks geactualiseerd op basis van de meest recente informatie en inschattingen van toekomstige verplichtingen.
• Lagere kosten van projecten en kapitaallasten die vanuit reserves worden gedekt, 3,287 miljoen euro  Bij onttrekking aan reserves wordt dit toegelicht.

Baten
Het voordeel van de baten van 162.000 euro wordt veroorzaakt door ontvangsten voor bijdragen aan projecten voor het informatie intensiveringsplan van 90.000 euro en de hogere storting van 70.000 euro aan de reserve werkplekinrichting. Zie de toelichting bij de dotatie aan de reserves. 

Dotatie reserve

Per saldo  is in 2019 70.000 meer gedoteerd aan de reserve dan geraamd. Vanwege de hogere kapitaallasten voor de vervanging van het geluidssysteem in de raadszaal is een incidentele bijdrage ontvangen van 50.000 euro van de griffie. Voorts is voor de dekking van de kapitaallasten die zijn gemoeid met de investering voor het flexwerken in het stadhuis een incidentele bijdrage van 20.000 euro gestort in de reserve werkplekinrichting. 

Onttrekking reserves
Per saldo is in 2019 3.287.000 euro minder onttrokken dan geraamd, vanwege lagere lasten voor het product 'Interne dienstverlening'. Dit wordt veroorzaakt door:

• Reserve flankerend beleid (1.137.000 euro lagere onttrekking). De uitgaven voor flankerend beleid waaronder bijdragen voor, transitiekosten voor Sportaal, organisatieontwikkeling en uitstroom personeel zijn in 2019 lager dan verwacht. Het deel van kosten dat gemoeid is met vertrekregelingen, is in de exploitatie meegenomen in 2019. Aanvankelijk was hiervoor een onttrekking van 274.000 euro voor geraamd. Daarnaast is de implementatie van projecten die uit Flankerend Beleid gefinancierd worden, verschoven van 2019 naar 2020, zoals de doorontwikkeling van Planning & Control. Deze projecten zullen vanaf 2020 ten laste worden gebracht van de reserve Flankerend beleid, conform de bestemming van deze reserve.
  
• Reserve flankerend beleid (1.313.000 euro lagere onttrekking). Voor de versnelling digitalisering en het informatie investeringsplan (IIP) is in 2018 869.000 minder onttrokken. In 2018 is 381.000 euro besteed aan IIP. Een deel van de in 2019 gestarte trajecten voor IIP lopen door in 2020. De niet aangewende middelen worden in 2020 besteed, conform de bestemming van deze reserve. Ook is de implementatie van operatie BRP in 2019 vertraagd. De gereserveerde middelen vanuit de versnelling digitalisering voor dit project zullen in 2020 worden besteed. 
• Upgrades software (68.000 lagere onttrekking). De lagere onttrekking uit deze reserve is ontstaan door verschuiving van investeringen voor upgrades van software naar de toekomst. 
• Vervangingsreserve IT (633.000 euro lagere onttrekking). De lagere onttrekking uit deze reserve komt voort uit het verschuiven van investeringen in de tijd, waardoor de onderuitputting van kapitaallasten ten opzichte van de begroting is ontstaan. Daarnaast zijn kosten voor licenties ten laste gebracht van de exploitatie. 
• Reserve Leegstand H&S (144.000 euro lagere onttrekking) Dit wordt veroorzaakt door het verlengen van contracten met derden en de incidentele huisvesting van derden in de servicecentra.
• Reserve werkplekinrichting (9.000 euro hogere onttrekking) Door hogere investeringen in de begroting zijn de kapitaallasten hoger dan geraamd in de begroting. 

Resultaat
Het resultaat van het product ‘onderwijshuisvoorziening’ wijkt 11.000 euro af van de begroting.

Lasten  

De afwijking in de lasten bedraagt 72.000 voordelig. Deze bestaan uit:

• Een voordeel op de kapitaalslasten van 243.000 euro als gevolg van het afwaarderen van de Onderwijs Leer Pakketten bij de jaarrekening 2018. In de jaarrekening 2018 is dit effect al gemeld. Dit voordeel wordt in de reserve gestort;
• De OZB is hoger uitgevallen dan begroot, waardoor een nadeel ontstaat van 77.000 euro;
• Als gevolg van asbestsanering op 2 locaties ontstaat een tegenvaller van 40.000 euro;
• Door hogere exploitatielasten is een nadeel ontstaan van 17.000 euro;
• Enkele grote schades zorgen voor een nadeel van 37.000 euro

Baten  
De afwijking aan de batenkant is 160.000 euro voordelig en wordt veroorzaakt door hogere verhuuropbrengsten (43.000 euro), door doorbelasting van hogere exploitatielasten (67.000 euro) en een eenmalige bijdrage (50.000 euro);
 
Storting reserves
De afwijking van 243.000 euro voordelig, komt voort uit de lagere kapitaallasten als gevolg van het afwaarderen van de Onderwijs Leer Pakketten in 2018, welke in de reserve wordt gestort.

Toelichting/analyse

Resultaat
Het resultaat van het product 'Regionale dienstverlening' is 622.000 euro positief.  

Lasten

De lagere lasten voor het product regionale dienstverlening van 39.000 euro worden veroorzaakt door een lagere vennnootschapsbelasting, 

Baten
De hogere opbrengsten van 622.000 euro zijn het gevolg van zowel structurele aanpassing van de DVO met de gemeente Losser en incidentele inzet van personeel in de gemeente Losser. Hiermee is in 2019 aanvullend 320.000 euro aan baten gerealiseerd. Daarnaast is er in 2019 incidenteel vanuit het IT bedrijf voor dienstverlening aan onder andere Dimpact 262.000 euro omzet gerealiseerd.

Met deze hogere doorbelasting worden de baten in overeenstemming gebracht met de werkelijk geleverde personele inzet. De kosten van deze inzet zijn integraal  verantwoord onder het product 'interne dienstverlening' en zijn niet verder verbijzonderd.

Toelichting/analyse

Resultaat
Het resultaat van het product Rente en treasury is ruim 1,7 miljoen euro positief.
 
Lasten
De lagere lasten worden grotendeels veroorzaakt door de aanzienlijk lagere rentelasten (1,015 miljoen euro) door de aanhoudend lage rentelasten. Ook was nog rentetoevoeging van 323.000 euro begroot aan de voorzieningen van Technology Base en het RBT. Vanuit de aangescherpte BBV-regels voor rente is dit niet meer toegestaan en daarom vervallen met lagere lasten als gevolg. Daarnaast is het budget voor overige kosten met 77.000 euro overschreden vanwege de inhuur van adviseurs voor de herstructurering van FC Twente.
 
Baten
De lagere baten worden veroorzaakt door de minder verrekende rente via de omslagrente dan was begroot. Daarentegen was wel sprake een hogere dividendopbrengst dan was verwacht.

Afwijking storting reserve

De begrote dotatie van de renteopslag en de risicopremie inzake het dossier FC Twente is niet gedaan. Vanuit het raadsbesluit van 8 april 2019 heeft FC Twente hiervoor uitstel van betaling gekregen.

Toelichting/analyse

Toelichting/analyse

Resultaat
Het resultaat van het product Vastgoed Bedrijf Enschede (VBE) is 87.000 euro gunstiger dan begroot. Het vastgoedbedrijf is een gesloten systeem waarbij het saldo van baten en lasten conform het vastgoedbeleid, wordt verrekend met de egalisatiereserve vastgoed. Het uiteindelijke resultaat van het vastgoedbedrijf over 2019 is hierdoor nihil. Afwijkingen op de begrote lasten, baten en reservemutaties ontstaan door mutaties in de vastgoedportefeuille, door waarderingsresultaten en het rekening resultaat van VBE. De afwijkingen in 2019 komen door de gerealiseerde boekresultaten van 7 objecten en grond, vestigen van rechten van opstal en de afwaardering van panden. Deze panden zijn afgewaardeerd, omdat de boekwaarde hoger was dan de taxatiewaarde.

Het rekeningresultaat op de wijkcentra is 87.000 gunstiger dan begroot. Conform de besluitvorming in de zomernota wordt dit aan het rekeningresultaat toegevoegd.
 
Lasten
De hogere lasten zijn het gevolg van:

• Door verkoop van een aantal panden is er sprake van afwaardering voor het bedrag van 1.730.000 euro. Tegenover deze niet begrote afboekingen staan niet begrote verkoopopbrengsten bij de baten;
• 4 Panden waarvan de beleidskeuze tot vervreemding is gemaakt worden conform de verplichting in de BBV afgewaardeerd tot marktwaarde. Hiervoor is in 2019 een bedrag van 3.332.000 euro benodigd;
  
• De leegstand is in 2019 505.000 euro hoger dan begroot;
• Er is sprake van een aantal kleinere kostenoverschrijdingen van circa 180.000 euro door onder andere hogere OZB, niet verrekenbare BTW en een terugbetaling van subsidie;
• De Regeling specifieke uitkering stimulering sport (SPUK) is een bate van 224.000 euro. Deze wordt aan de voorziening onderhoud gedoteerd waardoor de lasten afwijken van de begroting.

Baten

• De huuropbrengsten zijn 251.000 euro hoger dan begroot;
• De opbrengsten uit verkoop van panden is 2.699.000 euro hoger dan begroot;
• VBE heeft circa 354.000 euro bijdragen ontvangen van andere programma’s voor vergoeding van kapitaallasten, bijdrage aan verkopen en bijdragen voor leegstand van wijkcentra;
• VBE heeft 62.000 euro aan bijdragen van derden (restauratiesubsidie en provinciale bijdrage) ontvangen;
• VBE heeft een Regeling Specifieke Uitkering stimulering sport ontvangen van 224.000 euro;
• Het vastgoedbedrijf werkt als gesloten systeem met een meerjarige exploitatie van panden. Ten behoeve van de meerjarenraming is bij de begroting 2019 de baten met 3,551 miljoen euro verlaagd. Bij het sluiten van de balans bij de Jaarrekening 2018 is de beginstand van de reserve per 1 januari 2019 gewijzigd, waardoor de verlaging van de baten niet meer van toepassing is en deze post kan vrijvallen. Hierdoor neemt het totaalsaldo aan baten met 3,551 miljoen euro toe bij de Jaarrekening 2019 ten opzichte van de begroting 2019. Naast de aansluiting van de reservestand bevat de begrotingspost ook schattingen voor verkoop van panden en afwaardering.

Storting reserve

• De afwijking in storting in de reserve bedraagt 3.571.000 euro. De begrote negatieve storting bedroeg 2.204.000 euro en is opgenomen om de begrote reservemutaties aan te laten sluiten met de beginstand van het begrotingsjaar. De mutatie is gerelateerd aan de laatst genoemde post bij de baten. De werkelijke storting bedraagt 1.367.000 euro. Deze storting komt voort uit de standaard stortingen uit de huuropbrengsten waarin componenten zijn opgenomen die de reserves van vastgoedbedrijf voeden.

Onttrekking reserve

• Het rekeningresultaat van VBE bedraagt 1.746.000 euro negatief, met name als gevolg van de verplichte afwaarderingen. Het resultaat van 767.000 euro positief was begroot. Hierdoor bedraagt de afwijking op de onttrekking 2.518.000 euro negatief.
• Er is een voordeel op de benodigde onttrekking uit de reserve Wettelijke en Duurzame maatregelen omdat de te dekken kapitaalslasten 30.000 euro gunstiger uitvallen. 

8.3. Taakvelden

Het volgende overzicht geeft inzicht in de gerealiseerde baten en lasten per taakveld en het verdelingsprincipe van de taakvelden naar de programma's. De lasten en baten zijn exclusief reservemutaties.

Overhead

Om de Raad op eenvoudige wijze meer inzicht te geven in de totale kosten van de overhead voor de gehele organisatie en ook meer zeggenschap over die kosten te geven, is wettelijk voorgeschreven om vanaf 2017 de kosten van de overhead apart te presenteren. In de programma’s zijn alleen de kosten opgenomen die betrekking hebben op het primaire proces. 

Overhead bevat alle kosten die samenhangen met de sturing en ondersteuning van de medewerkers in het primaire proces. Wij onderscheiden hierin 3 categorieën:

1. Facilitaire overhead: alle kosten van de ondersteunende taken binnen de zogenaamde PIOFACH-functies;
2. Bestuurszaken en bestuursondersteuning: de ambtelijke ondersteuning en beleidsadvisering van de burgemeester en het College van B&W;
3. Programmaoverhead: alle kosten van leidinggevende en ondersteunende functies die binnen de programma's zijn georganiseerd.

In onderstaande tabellen geven we een beeld van de overhead (saldo: lasten en baten).

Binnen de gemeente administratie is sprake van gesloten systemen (rioleringen, afval, etc.). In deze gevallen blijft een deel van de overhead conform ons verdelingsprincipe toegerekend aan deze programma's. Daardoor is naast het programma Dienstverlening en financieel beleid ook binnen Versterken economie en Duurzame leefomgeving overhead aanwezig voor respectievelijk 1,3 en 3,4 miljoen euro. Zie ook taakveld 0.4 Overhead in het taakvelden overzicht hiervoor. 

De totale lasten voor het taakveld overhead vormen de basis voor de toerekening van de overhead aan leges en heffingen. Dit is opgenomen in hoofdstuk 3.1 lokale heffingen.

8.4. Analyse begrotingsafwijkingen en begrotingsrechtmatigheid

Toelichting categorie uit kadernota platform rechtmatigheid.

1. Kostenoverschrijdingen die worden gecompenseerd door direct gerelateerde opbrengsten.
2. Kostenoverschrijdingen bij open einde (subsidie)regelingen.
3. Kostenoverschrijdingen die worden gecompenseerd door opbrengsten die niet direct gerelateerd zijn.
4. Mutaties in reserves waarover de Raad wel heeft besloten maar waarvan de hoogte van de bedragen bij de jaarrekening worden vastgesteld.

Toelichting 

Bovenstaande afwijkingen zijn hieronder toegelicht.  

Samenleving en bestuur

De afwijking op de lasten van het programma Samenleving en bestuur wordt voornamelijk veroorzaakt door 2 producten, namelijk het product College B&W en Openbare orde en veiligheid.

College van B&W

De lasten voor het college van B&W is 1,4 miljoen euro hoger dan begroot. Dit wordt veroorzaakt door de 1,4 miljoen hogere dotatie aan de voorziening oud wethouders (pensioen).

Openbare orde en veiligheid

Het product openbare orde en veiligheid heeft een 1,5 miljoen lagere last gerealiseerd ten opzichte van de begroting. Dit wordt veroorzaakt door de lagere uitgaven voor de ondermijningsprojecten. Tegenover deze lagere last staat ook een 1,5 miljoen lager gerealiseerde bate. Dit zijn niet bestede incidentele subsidies die worden doorgeschoven naar 2020.

Duurzaam wonen, leven en werken

De afwijking op de lasten van het programma Duurzaam wonen, leven en werken wordt voornamelijk veroorzaakt door 3 producten, namelijk:

- Afvalstoffen

- Grondbedrijf

- Verkeersinfrastructuur en beleid

Afvalstoffen

De lasten voor het product Afvalstoffen zijn 5,2 miljoen euro hoger dan begroot. Dit komt voor 4,6 miljoen euro door de hogere besteding op de communale samenwerking tussen aandeelhoudende gemeenten Twence en Stadt Münster. Daarnaast is op de overige afvalstromen 0,6 miljoen euro meer uitgegeven dan begroot. 

Grondbedrijf

De lasten voor het product Grondbedrijf zijn 5 miljoen lager dan begroot. Voor 3,8 miljoen euro wordt dit veroorzaakt door het niet realiseren van de lasten op de Wegener locatie. Voor de projecten Hornbach, Zuiderval en Roombeek is vertraging in de uitvoering opgelopen, waardoor de begrote kosten niet allemaal zijn gerealiseerd in 2019. 

Verkeersinfrastructuur en beleid

De lasten voor het product verkeersinfrastructuur en beleid zijn 3,3 miljoen euro lager dan begroot. Dit wordt veroorzaakt door de langere doorlooptijd op meerjarige projecten.

Vitaal en sociaal

De afwijking op de lasten van het programma Vitaal en sociaal wordt voornamelijk veroorzaakt door de volgende producten:

- Algemeen maatschappelijke voorziening

- Arbeidsmarktparticipatie

- Ondersteuning centrumtaken (WMO)

- Onderwijs

- Sociale werkvoorziening en Nieuw Beschut

Algemeen maatschappelijke voorziening

Voor dit product zijn de lasten 2,6 miljoen euro lager dan begroot. Dit komt voor 1,9 miljoen euro door lagere uitgaven op versnellingsprojecten. De uitvoering van deze projecten is doorgeschoven naar 2020. Ook zijn er minder aanvragen gedaan voor mantelzorgvouchers waardoor de uitgaven hiervoor 0,2 miljoen euro lager zijn dan begroot. Verder is er minder uitgegeven op welzijnsbudgetten.

Arbeidsmarktparticipatie

Voor het product Arbeidsmarktparticipatie vallen de lasten 2,3 miljoen lager uit dan begroot. Dit wordt voor 0,5 miljoen euro veroorzaakt door het niet invullen van vacatures als gevolg van de krapte op de arbeidsmarkt. In de circulaires is extra budget toegekend voor dit product. Hierdoor is een voordeel van 0,6 miljoen euro ontstaan op het lastenbudget van Arbeidsmarktparticipatie. Binnen het product Arbeidsmarktparticipatie is budget voor nieuwe initiatieven. Er zijn in 2019 minder nieuwe initiatieven gerealiseerd dan begroot. En de nieuwe initiatieven die wel zijn ontplooid, hebben lagere lasten dan begroot. In totaal is voor nieuwe initiatieven 0,5 miljoen euro minder uitgegeven dan begroot. Tot slot is er binnen dit product ook budget om nieuwe doelgroepen naar werk te begeleiden. En hoewel er relatief veel mensen met een lage loonwaarde naar werk zijn begeleid is er toch 0,5 miljoen euro minder op dit budget uitgegeven. Dit komt voornamelijk door de lagere kosten voor jobcoaching en werkplek ondersteunende maatregelen.

Voor het Twents Fonds voor Vakmanschap is 0,3 miljoen euro minder uitgegeven. Daar staat tegenover dat er ook 0,3 miljoen euro minder aan baten is gerealiseerd. 

Ondersteuning centrumtaken (WMO)

De afwijking op de lasten van het product Ondersteuning centrumtaken voor 5,0 miljoen euro heeft te maken met een onderbesteding op Beschermd Wonen.

Onderwijs

De lagere uitgaven op het product Onderwijs van 1,9 miljoen euro hebben betrekking op de uitgaven in het kader van het Onderwijs Achterstandenbeleid. De kosten voor de peuterarrangementen zijn in 2019 ten laste van de rijksmiddelen voor onderwijs achterstandenbeleid gebracht. Daardoor is een voordeel ontstaan op de gemeentelijke middelen.

Ook is sprake van lagere lasten op de verstrekte subsidies. Uit de vaststellingen van de subsidies blijkt dat de onderwijspartners de verleende subsidies niet volledig hebben besteed. Deze onderbesteding leidt voor de gemeente niet tot een terugbetaalverplichting aan het Rijk. Deze onderbesteding bedroeg 0,6 miljoen euro.

Sociale werkvoorziening en Nieuw beschut

Door een hogere uitstroom van medewerkers zijn de loonkosten 1,3 miljoen euro lager dan begroot.

Financiën en organisatie

De afwijking op de lasten van het programma Financiën en organisatie wordt veroorzaakt door:

- Algemene belastingen

- Interne dienstverlening

- Rente & Treasury

- Vastgoedbedrijf Enschede

Algemene belastingen

In 2019 is een verplichting opgenomen ten laste van het product Algemene belastingen. De verplichting is opgenomen ter dekking van de Vpb-last en bedraagt 0,9 miljoen euro. Daarnaast heeft de gemeente Enschede bijgedragen aan het project van het Gemeentelijk Belasting Kantoor voor de ombouw van de waarderingssystematiek. Hierdoor zijn de lasten hoger dan begroot.

Interne dienstverlening

Er zijn bij Interne dienstverlening lagere kosten gemaakt voor projecten en kapitaalslasten, in totaal 3,3 miljoen euro.

Rente & Treasury

De afwijking van de gerealiseerde lasten ten opzichte van de begrote lasten wordt veroorzaakt door enerzijds de lage rente waardoor de rentelast lager is dan begroot, en anderzijds doordat er nog een rentetoevoeging aan de voorzieningen voor ADT en RBT begroot stond. Volgens de BBV mag er geen rente toegevoegd worden aan voorzieningen. Daarom is de rentetoevoeging ook niet gerealiseerd.

Vastgoedbedrijf Enschede

De lasten van het product Vastgoedbedrijf Enschede zijn hoger dan begroot. In de begroting was geen rekening gehouden met de lasten van het afwaarderen van panden. De Raad heeft besloten vastgoed te willen afstoten. Om dit mogelijk te maken was het noodzakelijk de boekwaarde van de betreffende panden af te waarderen tot marktwaarde.

Voor een gedetailleerde toelichting wordt verwezen naar onderdeel Analyse op afwijkingen tussen begroting en overzicht van baten en lasten. De afwijkingen passen binnen het door de Raad geformuleerde beleid en zijn daarmee rechtmatig. Met de vaststelling van deze jaarrekening worden de afwijkingen formeel geautoriseerd.  

8.5. Wet Normering Topinkomens (WNT)

WNT-verantwoording 2019 Gemeente Enschede
Per 1 januari 2013 is de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) ingegaan. Deze verantwoording is opgesteld op basis van de volgende op de Gemeente Enschede van toepassing zijnde regelgeving: Het algemene WNT-maximum.

Het bezoldigingsmaximum in 2019 voor de Gemeente Enschede is 194.000 euro. Het weergegeven toepasselijke WNT-maximum per persoon of functie is berekend naar rato van de omvang (en voor topfunctionarissen tevens de duur) van het dienstverband, waarbij voor de berekening de omvang van het dienstverband nooit groter kan zijn dan 1,0 fte.

Bezoldiging topfunctionarissen

8.6. Incidentele baten en lasten

Op grond van artikel 189 Gemeentewet moet de begroting structureel en reëel in evenwicht zijn. Met structureel evenwicht wordt bedoeld dat structurele lasten worden gedekt door structurele baten. Voor het inzicht in de financiële positie op korte en langere termijn is het van groot belang om een goed beeld te hebben van het structureel begrotingssaldo. 

Toelichting

Samenleving en organisatie

Voorziening Wethouders
Op basis van de actuariële berekeningen voor de actualisatie van de voorziening is, voornamelijk door daling van de rekenrente, een bedrag van 1.472.000 euro gedoteerd. 

Versterken aanpak ondermijning (RIEC)

Voor de jaren 2019 t/m 2022 zijn er incidentele middelen toegekend aan het Riec voor de aanpak versterking ondermijning.  

Project kameleonaanpak

Dit betreft het 3-jarige project (2017 t/m 2019) voor de aanpak van (drugs)overlast op het Wilminksplein, Noorderhagen en Glanerbrug.

Reserve Netwerkstad

Bij de verbonden partij Regio Twente is de reserve Netwerkstad opgeheven. Naar rato van het aantal inwoners is deze verdeeld aan de 5 deelnemende gemeenten.

Enschede Akkoord

In het coalitieakkoord is er incidenteel 210.000 euro beschikbaar gesteld voor Enschede Akkoord. Deze middelen zijn beschikbaar gesteld om het gesprek over oplossen van maatschappelijke problemen tussen de gemeenteraad en de inwoners, bedrijven en instellingen mogelijk te maken. In 2019 zijn de daadwerkelijke kosten 15.000 euro geweest.

Duurzaam wonen, leven en werken

Omgevingsdienst Twente

Uit het flankerend beleid is voor de jaren 2019, 2020 en 2021 een budget toegekend voor het ODT (100K).

Implementatie omgevingswet

In de Begroting zijn incidentele middelen opgenomen voor de implementatie van de omgevingswet (t/m 2022). Deze wet dient op 1-1-2021 in werking te treden. 
De lastenbudget voor 2019 is voor 300K overgeheveld naar 2020.

Vitaal en sociaal

Implementatie resultaatgerichte inkoop

Bij de implementatie resultaatgerichte inkoop (Twents Ondersteunings Model, TOM) zijn in 2019 de herindicaties Jeugd in 2019 voorzover mogelijk afgewikkeld. Bijbehorend bedrag van 500.000 euro is ingezet voor de uitvoeringskosten van deze activiteiten.

Transformatieagenda

Via de decembercirculaire 2018 van het gemeentefonds ontvangt de gemeente Enschede over de periode 2018-2020 een bedrag van 1.362.167 euro per jaar. Dit bedrag is regiobreed ingezet voor de transformatie sociaal domein jeugd. Daarnaast is een bedrag van 100.000 ingezet voor de herïndicaties jeugd.

LHBTi

Incidentele intensivering, zoals opgenomen in de zomernota 2017. Voor de jaren 2019 en 2020 is 25.000 per jaar toegekend voor LHBTI.

In de septembercirculaire 2019 is 20.000 euro toegevoegd voor Regenboogsteden die zich inzetten voor de gezamenlijke doelstelling om de veiligheid, weerbaarheid en sociale acceptatie van LHBTI (Lesbische vrouwen, Homoseksuele mannen, Biseksuelen, Transgenderpersonen en Intersekse personen) verder te bevorderen.

Pilot Verdere integratie op de arbeidsmarkt

Het programma ‘Verdere Integratie op de Arbeidsmarkt’ (VIA) is opgezet om de arbeidsmarktpositie van Nederlanders met een niet-westerse migratieachtergrond te verbeteren. Met acht (experimentele) pilots waarvan twee pilots met gemeenten wordt de komende twee jaar onderzocht wat écht werkt om vervolgens deze effectieve instrumenten in een volgende fase breder uit te kunnen rollen. De pilots Intensieve begeleiding en Leren & Werken zijn de twee pilots van het programma VIA die lopen via gemeenten.

Pilot Roma en Sinti

Naar aanleiding van de resultaten van de Monitor Sociale Inclusie (2018) wil het Ministerie van SZW verder in te zetten op betere onderwijsparticipatie en arbeidsmarkt toeleiding van jonge Roma en Sinti. 

Via een pilot biedt het Ministerie van SZW vanaf 2019 aan zeven gemeenten met een relatief groot aantal inwoners met een Roma of Sinti achtergrond de mogelijkheid om invulling te geven aan de
doelstellingen van deze pilot, namelijk om middels intermediaire activiteiten Roma en Sinti jongeren beter te laten participeren in het onderwijs en beter te geleiden naar de arbeidsmarkt. 

Perspectief op Werk

In het kader van de Intentieverklaring PoW ontvangen negen gemeenten namens hun arbeidsmarktregio elk een impulsfinanciering van € 1 miljoen voor hun actieplan. 
Perspectief op Werk is een extra impuls voor de arbeidstoeleiding van mensen die willen en kunnen werken, maar niet zelfstandig de weg naar werk vinden. Een intensievere samenwerking tussen publieke en private partijen moet zorgen voor goede matches tussen werkzoekenden en beschikbaar werk. 

Multifunctionele Accommodatie De Zweede Boekelo

De bouw van de Multifunctionele Accommodatie De Zweede in Boekelo vergt een investeringsbedrag van 690.000 euro. In de Zomernota 2019 is besloten om deze investering te versnellen.

Sportcampus Diekman

Om op korte termijn stappen te kunnen zetten ten behoeve van "Sportcampus  Diekman, het regionale (top) sportpark van de toekomst" is een investering nodig in de kwaliteit van het sportpark. In de Zomernota 2019 is besloten tot versnelling en extra middelen van 450.000 euro hiervoor vrij te maken.

Maatregelen zorgplicht bodem met betrekking tot rubberkorrels.

Ter voorkoming van het feit dat rubberkorrels bij kunstgrasvelden in het milieu terecht komen, moeten deze velden worden voorzien van een omheining.

Financiën en organisatie

Niet volledig gerealiseerde taakstelling op de organisatie

Een niet volledig ingevulde algemene taakstelling (oorspronkelijk 1,65 miljoen) uit de Programmabegroting 2018-2021 van 92.000 euro. Vanaf 2020 is deze taakstelling volledig gerealiseerd

Herstructureringsplan FC Twente

Op 5 april is het herstructureringsplan FC Twente vastgesteld door de raad. Dit heeft geresulteerd in incidentele lasten (afboeking lening & afboeking advieskosten) van 5.000.000 euro in 2019.

Voorziening VPB Reclame

De belastingdienst heeft het standpunt ingenomen, dat wanneer de gemeente inkomsten verkrijgt door het geven van gelegenheid voor het maken van reclame in de openbare ruimte er vennootschapsbelasting verschuldigd is. Voor de gemeente Enschede heeft dit een effect op de jaren 2016 tot en met 2019 en hiervoor is er een voorziening getroffen.

Project omzetting woningen van inhoud (m³) naar gebruiksoppervlakte (m²)

Het besluit van de Waarderingskamer om alle gemeenten en uitvoeringsorganisaties met een overgangstermijn van vijf jaar (vóór 1 januari 2022) de woningen verplicht te laten waarderen op basis van de gebruiksoppervlakte heeft als gevolg dat de bijdrage aan het GBT in 2019 incidenteel hoger is geworden.

Vastgoedbedrijf Enschede (VBE)

Het vastgoedbedrijf is een gesloten systeem, waarbij het saldo, conform het vastgoedbeleid, wordt verrekend met de egalisatiereserve vastgoed. Het uiteindelijke resultaat van het vastgoedbedrijf over 2019 is hierdoor nihil.

Structurele stortingen en onttrekkingen