Inhoudsopgave
De coalitieperiode 2022-2026 is vol ambitie en frisse zin van start gegaan. Het college ziet in dit nieuwe akkoord de nadrukkelijke opdracht om met de raad (nog meer) aan de voorkant van het proces in gesprek te gaan. Met de bewust gekozen kleine meerderheid die de coalitie in de raad vertegenwoordigt, hopen we te helpen de samenwerking in de gehele raad nieuw elan te geven.
Er is veel aan de hand dat onze aandacht vraagt
De wereld, dichtbij en verder weg is volop in beweging. Er woedt een oorlog op ons continent, er zijn grote vraagstukken rond klimaat, asiel en wonen en het kunnen betalen van de energierekeningen en boodschappen. Dat doet ook iets met Enschede. Het zijn vraagstukken die op elkaar ingrijpen en waar we allemaal in meer of mindere mate de gevolgen van ondervinden. Het belang van samenwerking met partners in onze stad wordt door deze situatie alleen maar meer onderschreven.
Inwoners nemen initiatief om hun stads- en dorpsgenoten bij te staan. Op grote en kleine schaal nemen zij initiatief om Enschede vooruit te helpen. Daarbij kijken inwoners ook, terecht, naar de gemeente en het rijk. Wij gaan voor een structurele, duurzame, oplossing. Maar dat kunnen we niet alleen. Daarom doen we een dringend beroep op ondersteuning van het kabinet. Bijvoorbeeld bij de bestrijding van energiearmoede. Tegelijk voelen we ons verantwoordelijk om, in de veranderende wereld samen met de raad, inwoners, instellingen en bedrijven op zoek te gaan naar kansen en oplossingen in nieuwe structuren. Daarbij blijven we ons best doen om de complexiteit van alles wat er aan de hand is uit te leggen en perspectief te geven. Maar het antwoord op de vraag wat we kunnen doen om de onzekere toekomst op de juiste manier tegemoet te treden, moeten we samen vinden.
Veiligheid is een basisbehoefte van inwoners en bezoekers van onze gemeente. Als het niet veilig is, doet dat veel met een mens. Daarom werken we samen met veel verschillende partijen om de stad weer zichtbaar en voelbaar veiliger te laten zijn voor inwoners en ondernemers. Door intensivering cameratoezicht, aandacht verwarde personen, handhaving en preventie, zorgen we ervoor dat het veiligheidsgevoel wordt versterkt.
Tussen het moment dat het coalitieakkoord gepresenteerd werd en het verschijnen van deze begroting, is er veel gebeurd in de wereld. De vraagstukken die zich op dit moment op de woningmarkt, klimaat en energie aftekenen, vragen onze aandacht. Maar, we kijken ook vooruit. We willen onze ambitie om de komende vier jaren te investeren in een bruisende, sociale, duurzame, innovatieve stad niet loslaten. Met die balans in het achterhoofd hebben we deze begroting ingericht. We hebben alles op alles gezet om extra steun te geven aan onze inwoners en waar het kan nu al te investeren.
Omdat het reguliere werk goed gaat, kunnen we ons focussen
Er blijft werk aan de winkel. En dat is waar deze begroting het begin, maar ook het vervolg op is. In deze begroting leest u de plannen die we hebben voor 2023. Het is een lijvig document en nog steeds staat niet alles er uitgebreid in. Er gebeurt meer dan waar we over schrijven. Veel van wat we doen is ‘regulier werk’. Denk bijvoorbeeld aan publieksdienstverlening, het onderhoud van de openbare ruimte, vergunningverlening en leerplicht. Daar schijnt lang niet altijd het licht op, maar wordt wel gedaan. De focus ligt snel op dat wat bijzonder of urgent is. En die focus kunnen we alleen maar hebben als dat wat ‘moet’ goed loopt. We waarderen die inzet van onze mensen om zo óók hun bijdrage te leveren aan het grotere verhaal.
We werken aan Open Enschede
Door voorspelbaar, daadkrachtig, transparant en duidelijk te zijn, willen we aan inwoners laten zien dat we een betrouwbare overheid zijn. De menselijke maat is de basis voor hoe wij handelen. In de volle breedte van onze dienstverlening hebben we aandacht voor het individu en menselijke waardigheid. Onze dienstverlening is toegankelijk voor iedereen. Daarbij communiceren we duidelijk en werken we aan goede en open informatievoorziening.
Daarbij staan we open voor alle meningen en sentimenten zonder (voor)oordelen. Door te laten zien dat we het menen, hopen we dat inwoners (weer) mee gaan denken over hun straat, buurt en stad of dorp. Samen werken aan de beste oplossing voor (dreigende) problemen helpt om trots te zijn en te blijven op Enschede. Daarbij helpen de stadsdeelagenda’s, ondersteund door de participatieagenda. Daarin laten we zien waarover en op welke manier we samen willen werken met inwoners.
We blijven kiezen
In de basis willen we met z’n allen meer dan er (financieel) kan. Daarom moeten we zoeken naar een evenwicht in belangen, om zo het algemeen belang in een open en transparant proces te kunnen dienen. Dat betekent soms dat we pijnlijke keuzes moeten maken. Wat ons daarin bindt is dat we allemaal het beste voor hebben met onze gemeente.
Een nieuwe coalitieperiode betekent dat de gemaakte keuzes herijkt zijn in het coalitieakkoord. Er zijn een paar ‘vaste feiten’ die blijven; we moeten zoeken naar een balans in hoe we mensen helpen en de mate van zelfstandigheid die we van hen kunnen verwachten. En we moeten kijken hoe we groeien, maar tegelijk in de bestaande wijken aantrekkelijk blijven. Daarom moeten we ons niet alleen focussen op nieuwe projecten en uitbreiding. Als de kwaliteit van leven in de bestaande wijken daardoor achteruitgaat, maken we onze eigen problemen. Dus blijven we nadenken over ingrepen om de bestaande stad op peil te houden.
We werken aan Groen, Duurzaam en Aantrekkelijk Enschede
Als we willen dat Enschede gezond blijft, moeten we groeien. Onze ambitie is nog steeds gericht op een inwoneraantal van 170.000. Daar helpt de bereikbaarheid van banen op alle niveaus bij. Maar minstens zo belangrijk is het dat het fijn is om in onze gemeente te wonen, naar school te gaan en je te ontspannen. Daarom moeten we zorgen dat Enschede zich op al deze thema’s blijft ontwikkelen.
Als er verschillende typen woningen worden aangeboden in Enschede, zorgt dat ervoor dat mensen kunnen doorstromen. Op die manier zijn er voor diverse type huishoudens huizen beschikbaar in Enschede. We hebben behoefte aan veel verschillende soorten woningen en willen een prettige leefomgeving voor onze inwoners. Daarom moeten we de balans vinden tussen sociale en fysieke ingrepen. Daarbij hebben we ons te houden aan wetten en regels.
Wij investeren met deze begroting fors in de economie en binnenstad. De ruimte in en om de stad is beperkt. Daarom willen we, samen met de raad en inwoners, goed nadenken over de manier waarop we onze schaarse ruimte gebruiken. Niet alles kan overal en kiezen is de enige oplossing. Zo kunnen we bouwen aan onze stad en dorpen en ze aantrekkelijk houden voor alle groepen mensen. Bijvoorbeeld via de gebiedsgerichte aanpak. Met de omgevingsvisie proberen we zo goed als mogelijk antwoord te geven op dit vraagstuk. Ook de strategische investeringsagenda helpt hierbij. Dat is een middel om in goede tijden een basis te leggen voor slechtere tijden. Daarom gaat het College de investeringsagenda in deze begroting structureel van middelen voorzien. Daarnaast is er een incidentele toevoeging van 15 miljoen euro uit de algemene reserve. Daarmee maken we ruimte voor nieuwe projecten die bijdragen aan onze ambitie.
We werken aan Inclusief Enschede
Omdat we moeten kiezen waar we ons geld inzetten, gaan we er vanuit dat mensen de dingen die ze zelf kunnen ook zelf doen. Alleen op die manier kunnen we het voorgestelde pakket in onze begroting zo inzetten dat het voor onze stad het meeste oplevert. Daarbij letten we er op dat we mensen op tijd ondersteunen in wat nodig is, zodat we voorkomen dat er later zwaardere hulp nodig is. Zwaardere hulp is vaak duurder. Dus hoe eerder we een steuntje kunnen geven, hoe meer mensen we kunnen helpen. Met deze begroting investeren we in gelijke(re) kansen en een gezonder leven voor onze inwoners. Kinderen en jongeren krijgen zo meer mogelijkheden om zich te ontplooien. Er is extra geld vrijgemaakt voor de uitbreiding van de winternachtopvang. Dat is één van de afspraken uit het coalitieakkoord.
Het is onze ambitie om minder afhankelijk te zijn van het rijk voor onze inkomsten. Een oplossing daarvoor is het vergroten van onze eigen verdiencapaciteit. Dat kan op verschillende manieren, waarbij het verhogen van tarieven niet onze voorkeur heeft. Daarom hebben we bijvoorbeeld de Onroerende zaakbelasting niet verder dan het langjarig gemiddelde laten stijgen, om lastenstijging te beperken voor onze inwoners.
We zoeken naar creatieve manieren om lokale inkomsten te verhogen of onze eigen lasten structureel te verlagen. Bijvoorbeeld door het afkopen van dure leningen. Dat geeft via een eenmalige investering structurele begrotingsruimte.
Over deze begroting
Het college hecht eraan om reëel te blijven begroten. De begroting is in evenwicht en sluitend. Ook het beschikbare weerstandsvermogen voldoet aan de afspraken zoals die met de raad zijn gemaakt. Het weerstandsvermogen is van voldoende omvang om risico’s op te vangen.