2.1 Samenleving en bestuur

.. Doelenboom

 Doel
Subdoel Link
1. Goed bestuur

totale lasten (x 1.000 euro): 11.782,00
1.01 Integere en transparante organisatie en bestuur Indicatoren: 1
Aantal acties: 6
1.02 Tijdige en kwalitatief afdoende afhandeling van klachten, bezwaar en beroep
Aantal acties: 2
2. Versterking samenwerking bestuur/samenleving

totale lasten (x 1.000 euro): 4.184,00
2.01 Consistent gebruik bestuursstijlen Indicatoren: 1
Aantal acties: 2
2.02 Faciliteren van bewonersinitiatieven
Aantal acties: 2
3. Versterking samenwerking bestuur/(regionale) partners

totale lasten (x 1.000 euro): 157,00
3.01 Goede (Eu)regionale samenwerking
Aantal acties: 3
3.02 Verbeterde sturing op maatschappelijk rendement samenwerkingspartners (door professioneler opdrachtgeverschap)
Aantal acties: 2
4. Professionele dienstverlening aan de samenleving

totale lasten (x 1.000 euro): 6.284,00
4.01 Tevredenheid over de dienstverlening Indicatoren: 1
Aantal acties: 1
4.02 Toegankelijke dienstverlening Indicatoren: 2
Aantal acties: 3
5. Openbare orde en veiligheid

totale lasten (x 1.000 euro): 23.486,00
5.01 Bevorderen verbinding in samenleving (tegengaan polarisatie en radicalisering)
Aantal acties: 1
5.02 Ervoor zorgen dat Enschede een ongunstig klimaat heeft voor ondermijnende activiteiten Indicatoren: 1
Aantal acties: 4
5.03 Versterken van de samenwerking tussen zorg en veiligheid
Aantal acties: 4

 

 

Wat hebben we bereikt?

1. Goed bestuur

Terwijl de effecten van de coronacrisis nog na ijlden, werden in 2022 verschillende nieuwe grote vraagstukken en crises zichtbaar; stikstof, oorlog, inflatie en immigratie. De crises en vraagstukken leidden tot zorgen en soms tot protesten. Het vroeg enorm veel van de samenleving en het gemeentebestuur. We kwamen in een situatie terecht waarin duidelijk werd dat we elkaar nog meer nodig hebben dan voorheen. Om crises het hoofd te bieden maar ook om kansen te benutten die eruit voort vloeien. En dat in een meer gepolariseerde context. Dat sterkte ons in het blijvend werken aan Goed bestuur; een Open Enschede waarin open communicatie, open contact, samenwerking met inwoners en partners alsook een (procedureel) rechtvaardige rechtsbescherming centraal staan in ons handelen. Met oog voor de toekomst.

 

Strategie, kennis en toekomst

Van een betrouwbare overheid wordt verwacht dat ze vooruitkijkt, juist ook in crisistijd. Vooruitlopend op de gemeenteraadsverkiezingen hebben we een aanzet van de koers op onze strategische opgaven gemaakt. Die koers is vertaald in de P&C cyclus en vormt de basis voor de op te stellen Toekomstvisie waarbij we aanhaken op de Omgevingsvisie en de visie op het sociaal domein. Uiteraard putten we daarbij uit de droombeelden die we ophaalden uit onze stad via het Enschedepanel.

 

Enschede wordt steeds meer en meer een kennisorganisatie. Denk hierbij aan het benutten van data & dashboards die ons helpen met sturen op onze opgaven en het open verantwoorden. Maar ook aan de kennis van onze netwerkpartners en onderwijsinstellingen die we beter, in gezamenlijkheid, kunnen benutten. Ons Kennispunt Twente hielp ons ook in 2022 daarbij. Zowel de wetenschappelijke board als de ethische commissie kwamen vier keer bijeen en boden het college meerdere reflecties aan.

 

Menselijke maat

We keken niet alleen naar de toekomst. We moesten oog hebben voor de menselijke maat in ons beleid en de uitvoering.  Als gemeenteraad, college en organisatie werkten we in gezamenlijkheid aan de aanbevelingen die zijn gedaan door de commissie Vonk, de bezwaarschriftencommissie en de klachtencommissaris. In 2023 gaan we daarmee verder.

Helpend daarbij zijn de begeleiding vanuit de raadscommissie Menselijke maat voor het sociaal domein en het programma menselijke maat . Dat programma brengt binnen de gehele ambtelijke organisatie de discussie op gang over wat we, landelijk en in Enschede, allemaal onder de term menselijke maat gebracht hebben.

 

Binnen beginnen is buiten winnen

Dit adagium, opgenomen in de communicatievisie, is ook van toepassing op het vergadermodel van de raad. Met behulp van de oude raadsleden en de nieuwe raadsleden is na bijna 20 jaar een nieuw vergadermodel geïntroduceerd met o.a. de actualiteitenraad en vier kamers in de stedelijke commissie. Hierbij staan een betere positionering in besluitvorming van de raad en een goede informatievoorziening centraal. Openbaarheid is de regel zodat inwonerskunnen meekijken en -doen. En in de vertrouwde stadsdeelcommissies blijven we de vergaderingen dichtbij de inwoners houden.

 

Verhalen inwoners

Naast verantwoording in jaarverslagreacties, P&C, stadspeilingen, cliëntervaringsonderzoeken en diverse gesprekken, monitoren we onze gewenste verbeteringen Goed bestuur door narratieve evaluatie. Hierbij halen we ervaringen en verhalen van onze inwoners op, ontdekken we patronen en passen we ons beleid of onze uitvoering aan. Dit passen we al 6 jaar toe bij de wijkteams en ook hebben we in 2022 ervaring opgedaan met narratieve evaluatie bij participatieprocessen.

 

Rechtsbescherming: recht en rechtvaardigheid. Welke lessen hebben we geleerd?

De bezwaarschriftencommissie, de klachtencommissaris, de Functionaris Gegevensbescherming en de voorzitter van de Rekenkamer zijn welkome onafhankelijke gremia die ons scherp houden, waar we van leren. Over 2022 gaven zij ons een aantal verbeterpunten mee. Zo kunnen we een nog oplossingsgerichtere houding aannemen tijdens bezwaarprocedures en klachten. Ook moeten we aandacht hebben voor tijdig uitvoeren van data protection impact assessments (DPIA).

 

Met deze verbeterpunten zijn we aan de slag gegaan. We investeren in rolvaardigheden en kennis. Ook hebben we op bepaalde afdelingen extra capaciteit beschikbaar gesteld om het persoonlijke en oplossingsgerichte contact te verbeteren.  

Verder werden we geholpen door ontwikkelingen bij de wetgever en de rechtspraak, door nadruk op goede bepalingen met ruimte voor afwijken en evenredigheidstoetsing.

  1. Samenwerking bestuur en samenleving

Participatie

In 2022 is de Participatieverordening vastgesteld en werkten we verder aan het actieplan Samenlevingsgericht werken. Hiermee geven we een impuls aan alle vormen van participatie en inwonervertegenwoordiging. De lerende organisatie staat daarin centraal.

 

Naast kaders en plannen, doen we al veel op het gebied van inwoner- en overheidsparticipatie. Denk maar aan het wijkwerk door wijkraden, inwoners, wijkregisseurs en wijkbeheer, de Bewonersadviesraad sociaal domein. Voorbeelden van participatieprocessen in 2022 waren o.a. de straatbijeenkomst Minister Loudonlaan over de herinrichting van de straat als onderdeel van Nieuw Twekkelerveld (Nieuw Twekkelerveld) en het vragen naar droombeelden voor onze stad via het Enschedepanel. In Noord-West Enschede konden inwoners meedenken over oplossingen voor de verkeersdrukte. Dat was een groot project in Noord. Daar hebben 250 inwoners op gereageerd.

Ook ons digitale participatiemiddel Stem van Enschede is online gegaan. Hierdoor konden inwoners stemmen op bijvoorbeeld het ontwerp van de watergoten in de binnenstad en oordelen geven over de teksten van de gemeente.

 

Vanuit het stadsdeelwijs werken is zoals ieder jaar, in elk stadsdeel samen met wijk- en dorpsraden en partners een jaarplan gemaakt dat aansluit bij de 4-jaarlijkse stadsdeelagenda. De resultaten zijn zeer divers en terug te vinden per stadsdeel op www.enschede.nl.

 

Communicatie met onze inwoners

Duidelijk en doelgroepgericht communiceren staat nog steeds centraal. Het programma Direct Duidelijk Enschede is volop in uitvoering. We hebben alle standaardbrieven herschreven, schrijftrainingen gegeven, hulpteams opgericht en een schrijftool in WORD aangeboden. Het gedachtegoed van Direct Duidelijk, als onderdeel van Open Enschede, vraagt om langjarige en voortdurende aandacht.

 

Enschedepanel; inwonerpeilingen

In 2022 zijn zes peilingen uitgevoerd via ons Enschedepanel onder onze inwoners. De uitkomsten gebruiken we om ons beleid aan te scherpen. Onderwerpen waren

  • Kracht van Enschede (toekomstdromen)
  • Maatschappelijke impact van de vrijetijdssector samen met Marketing Oost
  • Bruto Twents Geluk samen met de Twenteboard
  • Dorps- en wijkraden
  • Jaarplan rekenkamer
  • Stadspeiling (waar staat je gemeente)

Enschedepanel; ondernemerspanel

Het ondernemerspanel heeft twee thema’s uitgevraagd, namelijk de informatievoorziening en het merk Enschede.

Informatie is terug te vinden op https://www.kennispunttwente.nl/inwonerpanels/enschedepanel

  1. Versterking samenwerking bestuur/(regionale) partners

 

Samenwerking met Almelo en Hengelo

De drie colleges hebben in 2022 gezamenlijk besloten onze lobbyacties op drie dossiers verenigd door te zetten. In het verlengde hiervan zijn de drie gemeentesecretarissen uit de drie steden (de Trias) aan de slag gegaan om de lobbydossiers te verfijnen. Het oppakken van de opdracht van de drie colleges en van de Trias is goed op gang gekomen, onder meer is de bezetting van onze gezamenlijke lobbyteams verder ingevuld.

 

Lobbydossiers

Om de lobby te versterken zijn ambtenaren uit Almelo, Hengelo en Enschede getraind.

Vanuit gezamenlijke onderlinge belangen betrekken we onze maatschappelijke partners bij het formuleren van concrete lobbydoelen en pakkende lobbyboodschappen te formuleren.

 

Drie lobbyteams op Energie-armoede - Wonen, Verstedelijking - Spoorzone en Kansengelijkheid (Jeugd – Schoolbesturen) zijn voortvarend aan de slag gegaan. Daarin lopen de opgaven vanuit de Duitslandagenda parallel mee. Deze thema’s hebben een sterke link naar onze plannen langs de corridor Zwolle - Münster en de invulling van de spoorzone. In de LOI Enschede-Gronau is een tweetal paragrafen gewijd aan deze thema’s namelijk ‘Wonen en leven’ en ‘Mobiliteit’.

 

Regionale samenwerking

In 2022 heeft de Twenteboard een nieuwe investeringsagenda voor Twente opgesteld. Daarin zijn de lessen van de evaluatie van de Agenda voor Twente meegenomen. Via de uitgangspuntennotitie heeft uw gemeenteraad input meegegeven.

De samenwerking op de lobby met Twenteboard is geïntensiveerd, afgestemd op het BOSS-overleg en de Lobbydossiers waar we met Hengelo en Almelo intensief op samenwerken.

Na de verkiezingen zijn onze bestuurders Regionaal en Landelijk gepositioneerd. Ook hebben we de voorbereidingen voor de nieuwe EU-agenda in samenwerking met gemeente Hengelo opgestart. Deze is in 2023 gereed.

 

Landelijke samenwerking

Enschede is lid van de G40. Dat is een netwerkorganisatie van 41 (middel)grote steden, waaronder ook Hengelo en Almelo, die gezamenlijke stedelijke vraagstukken oppakt voor oplossingen en lobby naar het Rijk, zoals de lobby rond de Jeugdzorg. Enschede heeft deelgenomen in meerdere City-deals. Daarnaast is Enschede een belangrijke speler in de lobby binnen de Twenteboard waarbij de burgemeester onder andere bereikbaarheid van banen in de portefeuille heeft. En Enschede neemt deel aan de VNG commissie Participatie, Schuldhulpverlening en Integratie en internationaal en comité regio’s.

 

Internationale samenwerking

Met 150 nationaliteiten, een mondiaal toonaangevende universiteit, grote en kleine bedrijven die over de hele wereld zaken doen heeft Enschede het afgelopen jaar ook internationaal aan de weg getimmerd. De gemeente Enschede heeft in 2022 ervoor gekozen zich te concentreren op de samenwerking met Munster, Euregio en Europa en daarbuiten alleen nog met Palo Alto. Hierin werken we samen met de burgemeester van Munster, een delegatie van de Twenteboard en met de burgemeester van Hof van Twente. Deze burgemeester is ook lid van het comité van de regio's, die een grote rol speelt bij de besluitvorming in Brussel, de Europese Commissie.

 

De gemeente als speler in de gemeentelijke netwerksamenleving

De gemeente (bestuur en ambtelijke organisatie) begaf zich in het midden van allerlei organisaties, allianties van netwerken en instellingen die zich bezighouden met maatschappelijke opgaven in Enschede. Zeker ook door de coronacrisis is ons helder geworden dat wij niet centraal staan maar juist die inwoner, dat bedrijf en het netwerk. We kunnen veel meer op elkaar aansluiten en samenwerken. Ieder vanuit eigen rol, taak en verantwoordelijkheid. Deze uitgangspunten zijn terecht gekomen in de Notitie Samenwerken, het beleidskader verbonden partijen en het beleidskader gesubsidieerde instellingen. Dit vraagt de komende jaren om een andere houding van het gemeentebestuur en de organisatie. Naast opdrachtgever zijn we ook partner. Door opgave gericht en ontschot te werken op alle niveaus kunnen we grote opgaven in gezamenlijkheid aanpakken. Denk aan onze samenwerking met de sportverenigingen in de ontmoetingsclusters, de woningbouwcoöperaties en publieksinitiatieven als Enschede Energie enzovoort.

  1. Professionele dienstverlening aan de samenleving

We hebben het afgelopen jaar weer mooie stappen gezet in de publieksdienstverlening aan onze samenleving.

Op basis van vragen, klachten, op- en aanmerkingen hebben we continu verbeteringen doorgevoerd.

 

MijnEnschede & telefonie

Met de Dienstverlenings- en Communicatievisie als basis is een uitvoeringsprogramma Stedelijke Dienstverlening opgesteld. Deze uitvoeringsvisie kent vier lijnen: We voeren onze dienstverlening mensgericht uit, we verbeteren onze digitale dienstverlening, we betrekken inwoners en luisteren naar inwoners en we houden onze basis op orde. Een belangrijke component hierin is MijnEnschede; Een gemoderniseerd, integraal digitaal kanaal, dat een einde maakt aan de versnippering van de informatie aan, van en over inwoners. Het maakt samenwerking, integraal aanbod van diensten/producten, interactie en “track & trace” mogelijk. Samen met het nieuw vormgegeven Enschede.nl (van een publicatie- naar een dienstverleningskanaal) vormt MijnEnschede een twee-eenheid voor de inwoner. Naast dit kanaal hebben we ook stappen gemaakt op het gebied van telefonie om de bereikbaarheid te vergroten.

 

Eén loket

De voorbereiding voor één Loketfunctie is vorig jaar afgerond en kan gaan starten. Een inwoner met vragen voor de overheid (niet alleen de Gemeente) kan bij ons terecht en die proberen we zo goed mogelijk te helpen.

 

Naast deze resultaten op het vlak van algemene publieksdienstverlening is ook op de vakafdelingen hard gewerkt om de dienstverlening te verbeteren. Zo is er in het cluster Omgeving en recht een dienstverleningsfestival gehouden en heeft de afdeling Werk en Inkomen een klanttevredenheidsonderzoek gedaan. Resultaten daarvan staan in de Enschedese Arbeidsmarktaanpak.

  1. Openbare orde en veiligheid

De afgelopen jaren is de aandacht op verschillende veiligheidsonderdelen flink toegenomen. In de stad, in de media en in de raad wordt steeds vaker zichtbaar gemaakt waar mensen last van hebben en wat mensen aangepakt willen zien. In 2022 hebben we een bestuursopdracht veiligheid opgesteld waarin onderdelen van het integraal veiligheidsbeleid verder zijn uitgewerkt en geconcretiseerd. Uitgangspunt hierbij is dat we streng zijn voor degene die zich niet aan de regels (wil) houden, maar hulp bieden aan degene die op het juiste spoor wil komen en blijven. Belangrijk is een evenwicht te vinden tussen repressie, preventie en zorg. Doel is de stad weer zichtbaar en voelbaar veiliger te laten zijn voor inwoners en ondernemers.

 

Zorg en veiligheid

Binnen het werkveld zorg en veiligheid ligt een grote opgave. De overlast van mensen met zorg of juist het ontbreken van de juiste zorg brengt veiligheidskwesties met zich mee en dit wordt steeds complexer. We hebben ingezet op een integrale aanpak vanuit Zorg en Veiligheid waarbij intensiever/effectiever met elkaar wordt samengewerkt. De wijkteams hebben hierbij een centrale functie. Streettriage Twente is een succesvolle samenwerking tussen de verschillende ketenpartners en zorgt voor betere zorg voor personen met verward gedrag. Samen met de Dienst justitiële inrichting en Reclassering onderzoeken we hoe de druk op de forensische zorg te verlichten en hoe meer grip te krijgen op de kwaliteit van deze zorg. Het regionale plan van aanpak mensenhandel is vastgesteld. Hierbij ligt de focus op het voorkomen van (herhaald) slachtofferschap door (onder andere) in te zetten op preventie, deskundigheidsbevordering van gemeenten en partners en het frustreren en aanpakken van daders. Op dit moment wordt een brede inventarisatie uitgevoerd van de opgaven en mogelijke maatregelen binnen zorg en veiligheid.  

 

Ondermijning

De aanpak van ondermijning raakt zowel de sociale, fysieke als ook de digitale veiligheid. Samen met de politie, RIEC en partners, hebben we ons beeld van de criminele netwerken die zich in Enschede bevinden versterkt en hebben we interventies gepleegd om (het faciliteren van) criminaliteit te verstoren. Zo hebben we diverse panden gesloten waar criminaliteit werd gepleegd en is toezicht en handhaving geïntensiveerd. Er zijn veel handhavingstrajecten ingezet in casussen waar sprake is van (faciliteren van) ondermijnende criminaliteit. Door veel te controleren met o.a. MIA-acties (integrale controles op bijv. horeca en zorgbureaus) en garageboxcontroles laten we zien dat we als één overheid optreden tegen criminaliteit. Digitale criminaliteit neemt toe en slachtofferschap hiervan heeft veel impact op inwoners en ondernemers. Samen met verschillende partijen maken we kwetsbare doelgroepen hiertegen steeds weerbaarder. Concreet bestaat dit bijvoorbeeld uit het project Cyberbuddies, waarbij een IT-student werd ingezet als buddy om ondernemers te helpen met praktische tips en adviezen. Ook zijn we bezig met het promoten van het spel ‘HackShield’ om jongeren weerbaarder te maken.

 

Integrale aanpak Binnenstad

We hebben fors ingezet op de leefbaarheid en veiligheid in de binnenstad. De persoonsgerichte aanpak is geïntensiveerd. Deze kenmerkt zich door maatwerk en blijvende focus op de persoon. Wekelijks is er integraal overleg over de top 30/40 overlastgevers. Hier wordt aan een lik-op-stuk-aanpak gewerkt. De nadruk kan liggen op civielrechtelijke, strafrechtelijke of bestuursrechtelijke maatregelen, hulpverlening of een combinatie hiervan. Hierbij gaan we snel over op het op het opleggen van gebiedsverboden of een last onder dwangsom en we stimuleren begeleiding naar een niet crimineel bestaan. Cameratoezicht is geïntensiveerd door structureel meer live uitkijken en extra camera's. De aanpak van seksuele intimidatie krijgt een vervolg waarbij ook wordt ingezet op omstandersinterventie. Met de gebiedsgerichte aanpak richten we ons op het positief ontwikkelen van het gebied. Doormiddel van een innovatieve bijeenkomst (Future search) hebben we met alle stakeholders een plan gemaakt om van incident gericht naar een probleem gerichte aanpak te kunnen gaan.

 

Integrale aanpak Glanerbrug

We geven prioriteit aan een brede aanpak van drugscriminaliteit en jeugd in Glanerbrug. In 2022 hebben we vooral ingezet op de verduidelijking van de problematiek en het verkennen van oplossingsrichtingen met alle betrokken partijen. We onderzoeken de mogelijkheden voor een persoons-, object- en gebiedsgerichte aanpak. Uiteraard is inwonerparticipatie een onderdeel van de aanpak; we betrekken henvroegtijdig. Ook hebben we een start gemaakt met de gebiedsanalyse.

 

.. Wat hebben we er voor gedaan?

1. Goed bestuur
We willen Enschede goed besturen. Dat kunnen we nooit alleen, maar alleen samen met de stad: onze partners, onze inwoners, onze ondernemers. We willen de stad meer betrekken bij het aanpakken van de maatschappelijke opgaven waar we als Enschede voor staan.

Goed bestuur wil ook zeggen dat we eerlijk besturen. Het bestuur en de gemeentelijke organisatie is integer, communiceert open, streeft naar een zo hoog mogelijke kwaliteit in de besluitvorming en leert van haar fouten. Inwoners moeten kunnen vertrouwen in de procedurele rechtvaardigheid van beslissingen. Daarom moeten we op tijd alle belangen meewegen.



1.01 Integere en transparante organisatie en bestuur

Onze medewerkers en bestuurders zijn integer en weten wat wel en niet kan. We zijn alert op risicovolle functies en ondersteunen onze medewerkers in de uitvoering hiervan.

We zijn open en communiceren duidelijk over keuzes die gemaakt worden. Zowel deze keuzes als de informatie op basis waarvan deze keuzes worden gemaakt moeten voor inwoners toegankelijk zijn.

Openbaarheid van overheidsinformatie is een uitgangspunt. Daarom leggen we geheimhouding alleen op wanneer dit echt nodig is en zorgen we ervoor dat geheimhouding zo snel mogelijk wordt opgeheven.


Indicatoren 
Aantal indicatoren: 1

 
Toelichting
Cijfer stadspeiling nov 2022: 6.2

Toelichting
Deze grafiek laat zien hoe tevreden inwoners van Enschede zijn over communicatie. Bron: gemeten in november 2022 in de stadspeiling (burgerpeiling) met vragen van waarstaatjegemeente.nl.


Realisatie 2022: We scoren in 2022 een 6.2. Dit is 0,3 procentpunt lager dan in 2021. Het is gissen naar de oorzaak. Uit landelijk onderzoek blijkt dat het vertrouwen in de overheid in het algemeen daalt. Zeker zal hierbij een verband met communicatie zijn, maar onzeker is hoe groot deze factor is.
Wel betekent dit rapportcijfer een aansporing om nog meer direct duidelijk te communiceren.


            
Acties 2022
TR22 JR22
Aantal acties: 6

01. We communiceren duidelijk 

02. We verbeteren de informatievoorziening aan raad en samenleving door onze open houding en toegankelijke informatie. 

03. We bereiden ons voor op een nieuwe bestuursperiode 

04. Wij bevorderen onze bestuurlijke en ambtelijke integriteit 

05. Wij verhogen onze weerbaarheid tegen intimidatie en bedreiging 

06. Wij implementeren, fasegewijs, de Wet open overheid  

.

Legenda: = loopt achter, bijsturing heeft onvoldoende effect; = loopt achter, bijsturing mogelijk;  = conform verwachting; = boven verwachting;  = neutrale wijziging.


1.02 Tijdige en kwalitatief afdoende afhandeling van klachten, bezwaar en beroep

We zetten in op het tijdig en op een goede manier afhandelen van klachten, bezwaren en beroepen. We focussen op bemiddelen, zodat we onze inwoners en de gemeentelijke organisatie lange procedures kunnen besparen.

We willen onszelf als organisatie verbeteren. De signalen die we binnenkrijgen bij de klachtencommissaris, bezwarencommissie en andere toezichthouders helpen ons daarbij. We bundelen deze signalen en wanneer we patronen ontdekken voeren we verbeteringen door.

We zijn transparant over de aard, inhoud en afhandeling van klachten, bezwaar en beroep en maken dit jaarlijks inzichtelijk in het jaarverslag.


 

              
Acties 2022
TR22 JR22
Aantal acties: 2

01. We investeren in menselijk contact, menselijke maat, bij onze besluitvorming. 

02. We ronden een bezwaarschrift zoveel mogelijk af binnen de termijn op een procedureel rechtvaardige wijze. 
Bezwaarschriften zijn op kwalitatief hoogwaardige wijze behandeld maar nog niet altijd binnen de termijn. De implementatie van Octopus web, het systeem waarin we de zaken vastleggen en ons helpt bij het sturen op o.a. termijnen verloopt trager dan gehoopt. Bijgestelde verwachting is oplevering in voorjaar 2023. Daarin nemen we ook data op over de informele aanpak.
Een belangrijke verklaring voor de vertraagde behandeltermijnen zien wij in uitval door ziekte en de grote toename bezwaren over energietoeslag.

.

Legenda: = loopt achter, bijsturing heeft onvoldoende effect; = loopt achter, bijsturing mogelijk;  = conform verwachting; = boven verwachting;  = neutrale wijziging.

2. Versterking samenwerking bestuur/samenleving
Met het sluiten van het Enschede Akkoord heeft de raad de duidelijke keus gemaakt om in te zetten op het versterken van de samenwerking tussen gemeente en samenleving. We willen de stad meer betrekken bij wat we doen. Bij het kiezen van thema's voor invloed van inwoners houden we rekening met de uitkomsten van de straatgesprekken van het Enschede Akkoord en werken we samen met de raadswerkgroep. De meest genoemde thema's tijdens deze gesprekken met inwoners waren (zwerf)afval, (verkeers)veiligheid en leefbaarheid.

Heldere communicatie is van groot belang om de belofte van het Enschede Akkoord te laten slagen. Daarom zijn we scherp op duidelijke communicatie. We zijn helder over de rol die bestuur en inwoner kunnen spelen in het bedenken van oplossingen en het maken van beleid, maar ook bij bijvoorbeeld het uitvoeren of controleren. We faciliteren en stimuleren het ontplooien van bewonersinitiatieven.

We faciliteren ontmoetingen, zowel digitaal als fysiek. Vooral op het gebied van digitale ontmoeting kunnen we de komende periode grote slagen maken.



2.01 Consistent gebruik bestuursstijlen

We bepalen de rol van samenleving en bestuur in besluitvormingstrajecten, communiceren dit duidelijk en zijn rolvast. Op die manier versterken wij de samenwerking.

Indicatoren 
Aantal indicatoren: 1

 
Toelichting
Deze grafiek laat zien hoe inwoners van Enschede de wijze waardeert waarop de gemeente inwoners en organisaties betrekt en de samenwerking zoekt bij de totstandkoming en de uitvoering van het beleid. Bron: gemeten in november 2022 in de jaarlijkse stadspeiling met vragen van waarstaatjegemeente.nl.

Realisatie 2022: We scoren in 2022 een 5.9. Dit is 0,1 procentpunt lager dan in 2021.
Het is gissen naar de oorzaak. Uit landelijk onderzoek blijkt dat het vertrouwen in de overheid in het algemeen daalt.





            
Acties 2022
TR22 JR22
Aantal acties: 2

01. We werken, naast wijk- en dorpsraden, aan andere vormen van vertegenwoordiging  

02. We organiseren meer doekracht via een participatie-team 

.

Legenda: = loopt achter, bijsturing heeft onvoldoende effect; = loopt achter, bijsturing mogelijk;  = conform verwachting; = boven verwachting;  = neutrale wijziging.


2.02 Faciliteren van bewonersinitiatieven

We stimuleren en faciliteren het ontplooien van bewonersinitiatieven, door een zo breed mogelijke doelgroep aan te spreken en zowel online als offline op een eenvoudige manier de mogelijkheden te communiceren.

 

              
Acties 2022
TR22 JR22
Aantal acties: 2

01. We vertalen stedelijke opgaven naar uitvoeringsprogramma's op stadsdeelniveau  

02. We scherpen de strategische opgaven aan 

.

Legenda: = loopt achter, bijsturing heeft onvoldoende effect; = loopt achter, bijsturing mogelijk;  = conform verwachting; = boven verwachting;  = neutrale wijziging.

3. Versterking samenwerking bestuur/(regionale) partners
In de samenwerking is het voor ons van belang dat deze bijdraagt aan de opgaven van onze stad en regio. We zetten in op gerichte samenwerking met (regionale) partners op basis van een gemeenschappelijke agenda. We zijn een duidelijke opdrachtgever voor verbonden partijen en andere samenwerkingspartners. We richten ons daarbij op waar we als Enschede voor staan en wat we willen bereiken.

Samenwerking is op inhoud noodzakelijk op tal van terreinen. Bijvoorbeeld bij het voeren van een lobby. We willen met lef vooruit om onze groeiende (inter)nationale positie te versterken. Dat geldt in het bijzonder voor onze Duitse buren, de MONT-regio en onze partnersteden Münster, Dalian en Palo Alto.



3.01 Goede (Eu)regionale samenwerking

Samenwerking met partners is gebaseerd op een gezamenlijke agenda en moet bijdragen aan het realiseren van onze maatschappelijke doelen.

Om goed geïnformeerd te blijven over belangrijke kansen voor de stad, kennis uit te wisselen en samen met anderen op te komen voor onze belangen, participeren we in samenwerkingsverbanden op (eu)regionaal, landelijk en internationaal niveau.

Op basis van de grootste opgaven voor Enschede selecteren we een beperkt aantal dossiers waarop een actieve lobby wordt gevoerd.


 

              
Acties 2022
TR22 JR22
Aantal acties: 3

01. We werken met alle Twentse gemeenten aan de brede regionale samenwerking op basis van een bestuursovereenkomst 

02. We zetten in op de Agenda voor Twente voor onze regionale sociaal-economische structuurversterking 

03. We herijken onze strategie op internationale samenwerking (Euregio, Europa en stedenbanden) 

Bijdrage verbonden partij Euregio

Bijdrage verbonden partij: Bestuursovereenkomst Twentse samenwerking

.

Legenda: = loopt achter, bijsturing heeft onvoldoende effect; = loopt achter, bijsturing mogelijk;  = conform verwachting; = boven verwachting;  = neutrale wijziging.


3.02 Verbeterde sturing op maatschappelijk rendement samenwerkingspartners (door professioneler opdrachtgeverschap)

Wij verstrekken heldere opdrachten aan onze samenwerkingspartners zoals o.a. de verbonden partijen, gesubsidieerde instellingen en inkooprelaties. Ook werken we constructief samen met andere samenwerkingspartners. Daarin is duidelijk wat onze gemeentelijke rol is, wie opdrachtgever is, wat onze gewenste maatschappelijk resultaten zijn, in welke tijd we deze resultaten willen behalen en tegen welke kosten.

Voor de Raad zorgen wij voor duidelijke informatie en een helder sturingskader. Op deze manier zorgen we ervoor dat we niet verrast worden door (financiële) tegenvallers bij de samenwerkingspartners. Indien wij netwerkpartner zijn, respecteren wij de autonomie en kaders van onze partners.


 

              
Acties 2022
TR22 JR22
Aantal acties: 2

01. We geven uitvoering aan de Notitie Samenwerken en de beleidskaders gesubsidieerde instellingen en verbonden partijen 

02. We zetten in op onze lobbydossiers in samenhang met andere overheden 

.

Legenda: = loopt achter, bijsturing heeft onvoldoende effect; = loopt achter, bijsturing mogelijk;  = conform verwachting; = boven verwachting;  = neutrale wijziging.

4. Professionele dienstverlening aan de samenleving
Bij belangrijke momenten in het leven van onze inwoners, spelen wij een rol. Of het nou om een geboorte gaat of het halen van een rijbewijs. Een nieuw huis bouwen of een zaak beginnen. Als iemand zorg nodig heeft of net werkloos is geworden. Mensen herinneren zich de gemeente door onze dienstverlening. En niet wat we precies zeiden of deden, maar wel het gevoel dat ze erbij hadden. Dienstverlening is mensenwerk. Dagelijks werken we met hart en ziel voor onze inwoners. We zijn betrokken en betrouwbaar en maken daarmee het verschil. Dat doen we digitaal waar het kan, persoonlijk waar het moet. Samen zorgen we dat het klikt.



4.01 Tevredenheid over de dienstverlening

De gebruikers van onze dienstverlening zijn tevreden en worden steeds vaker positief verrast. Dat draagt bij aan een prettig contact, een beter imago en meer vertrouwen in de overheid.

Indicatoren 
Aantal indicatoren: 1

 
Toelichting
In deze grafiek staat de score van de klanttevredenheid uitgedrukt in een percentage. De klanttevredenheid balie is alleen gebaseerd op metingen uit Q1 (geen metingen vanaf 23-03-2022).

Streven:
De streefwaarde is een percentage van 75%.

Realisatie 2022:
De realisatie voor 2022 is een tevredenheidspercentage van 64%. Dit is gebaseerd op een gewogen gemiddelde van tevreden na bezoek aan de balie (97%) en de website (52%). De daling van het tevredenheidspercentage t.o.v. 2021 is te verklaren door het wegvallen van het relatief hoge tevredenheidspercentage balie.
Het achterblijvende percentage van 52% over de website is net als voorgaande jaren te verklaren.

            
Acties 2022
TR22 JR22
Aantal acties: 1

01. We geven uitvoering aan klanttevredenheidsonderzoeken 
De klanttevredenheid inzake (balie)bezoek aan het stadskantoor is in 2022 niet gemeten via de ‘tevredenheidszuil’ in het stadskantoor. De opbrengt van deze meting (rode, gele of groene smileys) bleek in de praktijk te oppervlakkig en onvoldoende betrouwbaar.
Er wordt in januari 2023 gestart met het meten van klanttevredenheid baliebezoek via het systeem JCC afspraken, waarbij meer kwalitatief bruikbare klantfeedback kan worden opgehaald.
De tevredenheid over de kanalen telefonie en email worden wel gemeten en zijn input voor de verbetercyclus.

.

Legenda: = loopt achter, bijsturing heeft onvoldoende effect; = loopt achter, bijsturing mogelijk;  = conform verwachting; = boven verwachting;  = neutrale wijziging.


4.02 Toegankelijke dienstverlening

Er is gewerkt aan een vernieuwde visie op dienstverlening. Deze is aangeboden aan College en Raad als kader voor de komende jaren. "Enschede zorgt dat het klikt”, is de titel van de visie op dienstverlening en zegt veel over waar Enschede voor staat. Meegaan in de digitale wereld en gelijktijdig contact maken en houden met onze inwoners. De menselijke maat zorgt dat er een klik is. Dat betekent dat we gastvrij en mensgericht zijn, klant-en-klare diensten leveren en duidelijk zijn in onze informatievoorziening en communicatie. We leveren gewoon goede dienstverlening; welk “kanaal” de inwoner ook kiest, overal krijgt men op een prettige manier hetzelfde goede en begrijpelijke antwoord.

Indicatoren 
Aantal indicatoren: 2

 
Toelichting
In deze grafiek wordt de ontwikkeling van het aantal digitale aanvragen van de top 10 van online aan te vragen producten in een percentage weergegeven. Bijvoorbeeld het doorgeven van een verhuizing en het maken van een afspraak.

Streven:
We streven was naar een realisatie van 75% vanaf 2022.

Realisatie 2022:
De realisatie ligt met 74% vrijwel op de streefnorm. Door middel van kanaalsturing proberen we dit percentage te optimaliseren zonder de menselijke maat uit het oog te verliezen. We hanteren “Klant en klaar”; waar mogelijk werken we digitaal, waar het moet persoonlijk. Dit is belangrijk om er ook voor te zorgen dat de groep mensen die niet digitaal vaardig is op een goede manier geholpen wordt.


 
Toelichting
In deze grafiek wordt de ontwikkeling in een percentage weergeven van het aantal producten die digitaal zijn aangevraagd zonder tussenkomst van een medewerker. Dit zijn producten van cluster dienstverlening die digitaal kunnen. Een product moet 100% digitaal zijn om mee te tellen, dus zonder tussenkomst van een medewerker.
Een voorbeeld hiervan is verhuizen: dit gaat nu zonder tussenkomst van een medewerker want de inwoner doet dit via de website met DigiD.

Streven:
De door de raad vastgestelde streefwaarde is 60%.

Realisatie 2022:
Door de snelle ontwikkeling van de digitalisering wordt er ver boven de door de raad vastgestelde streefwaarde vanaf 2022 gescoord; in 2022 is realisatie 100%, een stijging ten opzichte van 2021 doordat digitaal aanvraag rijbewijs (DAR) is ingevoerd. Hiermee bieden we alle producten digitaal aan die we volledig digitaal (zonder tussenkomst van een medewerker) kunnen en mogen aanbieden.

  
        
Acties 2022
TR22 JR22
Aantal acties: 3

01. We verbeteren de (digitale) dienstverlening en breiden deze uit 

02 . We denken mee over de mogelijke doorontwikkeling naar 1 overheidsloket bij gemeenten 

03. Wij bereiden ons voor op de nieuwe wetten voor veilige en betrouwbare toegang tot onze digitale dienstverlening 
Realisatie conform verwachting. Opmerking: De invoering van Wet modernisering elektronisch bestuurlijk verkeer is 1 jaar opgeschoven naar 1-1-2024, voorbereidingen zijn wel gestart.
.

Legenda: = loopt achter, bijsturing heeft onvoldoende effect; = loopt achter, bijsturing mogelijk;  = conform verwachting; = boven verwachting;  = neutrale wijziging.

5. Openbare orde en veiligheid
We willen dat Enschede een aantrekkelijke stad is om te wonen, te werken, te ondernemen en te recreëren. Een gevoel van veiligheid draagt hieraan bij. Dat blijkt ook uit het feit dat veel inwoners veiligheid als één van de belangrijkste thema’s hebben benoemd bij de straatgesprekken die de raad heeft gehouden in het kader van het Enschede Akkoord. We hebben dan ook in de volle breedte aandacht voor veiligheid. Van de meer zorg gerelateerde onderwerpen als woonoverlast en overlast van personen met verward gedrag tot georganiseerde en ondermijnende criminaliteit.

Om de stad veilig te houden, is het belangrijk dat we weten wat er gebeurt. Een goede informatiepositie is belangrijk. We hebben hier de afgelopen tijd veel in geïnvesteerd. Interne en externe data is gebruikt om meer inzicht te krijgen en om patronen te ontdekken. We willen de komende periode op een slimmere manier gebruik maken van deze informatie. Als gemeente hebben we een aantal taken en bevoegdheden die belangrijk zijn voor de aanpak van criminaliteit. Door deze bevoegdheden gericht en effectief in te zetten, maken we Enschede minder aantrekkelijk voor mensen met slechte bedoelingen. We pakken georganiseerde criminaliteit hard aan, in samenwerking met onze partners.

Belangrijk is dat we een evenwicht vinden tussen repressie, preventie en zorg. Veiligheid is een verantwoordelijkheid van ons allemaal; die verantwoordelijkheid pakken we dan ook samen op.



5.01 Bevorderen verbinding in samenleving (tegengaan polarisatie en radicalisering)

In een stad met veel verschillende nationaliteiten is het van belang dat we begrip hebben voor elkaars achtergronden, dat we elkaar respecteren en met elkaar in gesprek blijven. Als gemeente onderhouden we een relevant netwerk. We hebben contact met mensen met grote maatschappelijke status binnen verschillende bevolkingsgroepen. Dit doen we bijvoorbeeld via de “Tafel van Vrede”. We willen een rol spelen in het verbinden van groepen met verschillende achtergronden en overtuigingen.

 

              
Acties 2022
TR22 JR22
Aantal acties: 1

01. De onderwerpen radicalisering en polarisatie blijven onze aandacht houden, met focus op spanningen in de samenleving 

.

Legenda: = loopt achter, bijsturing heeft onvoldoende effect; = loopt achter, bijsturing mogelijk;  = conform verwachting; = boven verwachting;  = neutrale wijziging.


5.02 Ervoor zorgen dat Enschede een ongunstig klimaat heeft voor ondermijnende activiteiten

Ondermijning is een verzamelnaam voor verschillende vormen van criminaliteit die vaak verborgen blijft. Het gaat dan bijvoorbeeld om illegale hennepteelt, drugshandel, witwassen, mensenhandel, bedreiging en intimidatie, en vastgoedfraude.

Om hun criminele activiteiten uit te kunnen voeren, maken criminelen gebruik van allerlei legale diensten en voorzieningen. Hierdoor ontstaat een vermenging tussen ‘onderwereld’ en ‘bovenwereld’, waardoor onschuldige mensen en bedrijven onbedoeld in aanraking kunnen komen met criminelen.

Daarnaast zorgt ondermijning voor een oneerlijke samenleving (denk aan misbruik van overheidsgelden, oneerlijke concurrentie voor ondernemers), en tast ondermijning de leefbaarheid en veiligheid aan en zorgt het voor overlast.

Enschede is aantrekkelijk voor criminele organisaties; enerzijds vanwege onze ligging aan de grens, anderzijds vanwege de aanwezigheid van kwetsbare doelgroepen in wijken met een zwakkere sociaaleconomische positie. De aanwezigheid van ondermijnende criminaliteit laat zich steeds duidelijker zien in Enschede. Zo zijn er het afgelopen jaar verschillende geweldsincidenten geweest, die hun oorsprong vinden in het drugscircuit.

In ons integraal veiligheidsbeleid hebben we dan ook aandacht voor de aanpak van georganiseerde criminaliteit. Landelijk, regionaal en lokaal groeit het besef dat ondermijning steeds meer een gevaar vormt voor onze maatschappij. Voor de komende regeerperiode is geld vrijgemaakt voor de aanpak van ondermijning. In ons Integraal Veiligheidsbeleid 2017-2020 is de aanpak van georganiseerde (ondermijnende) criminaliteit dan ook als prioriteit benoemd.


Indicatoren 
Aantal indicatoren: 1

 
Toelichting
In deze grafiek staan het aantal drugsmisdrijven per 1.000 inwoners.
Het gaat hier om telen, bereiden, bewerken, verkopen, verwerken, verstrekken, vervoeren, vervaardigen en aanwezig hebben van harddrugs (Opiumwet art 2) en softdrugs (Opium art 3).

Realisatie 2022: Men kan niet uit een realisatiewaarde opmaken of het nu goed of slecht gaat, omdat het een verzameling is van meerdere zaken waarvoor een nadere duiding nodig is.
Afdeling Veiligheid heeft een eigen dashboard ontwikkeld dat jaarlijks met Raad besproken wordt. Dit geeft een goede duiding en inzicht over de veiligheid in de stad.


            
Acties 2022
TR22 JR22
Aantal acties: 4

01. We gaan door met de integrale aanpak van georganiseerde ondermijnende criminaliteit en leggen hierbij de focus op drugscriminaliteit, zorgfraude, cybercrime, weerbare overheid en weerbare maatschappij 

02. We verstevigen de aanpak van drugscriminaliteit  
We hebben diverse panden gesloten waar drugscriminaliteit werd gepleegd. Hiermee hangt samen dat de toezicht en handhaving is geïntensiveerd, o.a. met MIA-acties, dit zijn integrale controles op horeca, zorgbureau ’s, garageboxen.
De persoonsgerichte aanpak in de binnenstad is geïntensiveerd. Deze kenmerkt zich door maatwerk en blijvende focus op de persoon.
Er wordt prioriteit gegeven aan een brede aanpak van drugscriminaliteit en jeugd in Glanerbrug. In 2022 is vooral ingezet op de verduidelijking van de problematiek en het verkennen van oplossingsrichtingen met alle betrokken partijen.

03. We maken de problematiek rondom cybercrime inzichtelijk en maken onze inwoners bewust, weerbaar en veerkrachtig  

04. We gaan de weerbaarheid van de gemeente vergroten 

.

Legenda: = loopt achter, bijsturing heeft onvoldoende effect; = loopt achter, bijsturing mogelijk;  = conform verwachting; = boven verwachting;  = neutrale wijziging.


5.03 Versterken van de samenwerking tussen zorg en veiligheid

Bij complexe casuïstiek spelen vaak zorg- en veiligheidsvraagstukken. Door een verbeterde samenwerking tussen de betrokkenen vanuit zorg- en veiligheidshoek wordt bijgedragen aan de algemene veiligheid, het verbeteren van de persoonlijke situatie en het voorkomen en verminderen van recidive, (ernstige) overlast, criminaliteit en/of maatschappelijke uitval. Het Veiligheidshuis speelt hierin een belangrijke rol. Situaties waarin goede samenwerking van groot belang is zijn bijvoorbeeld woonoverlast, overlast veroorzaakt door personen met verward gedrag, jeugdoverlast en jeugdcriminaliteit.

 

              
Acties 2022
TR22 JR22
Aantal acties: 4

01. We geven een extra impuls aan de aanpak van straatintimidatie en geweld in de openbare ruimte 

02. We zetten in op het voorkomen dat mensen slachtoffers worden van mensenhandel en loverboys 

03. We gaan intensiever samenwerken aan concrete veiligheidsvraagstukken m.b.t. verwarde en kwetsbare personen, woonoverlast, huiselijk geweld en andere zware casuïstiek 
Het aantal personen met onbegrepen, verward gedrag en complexiteit van de problematiek neemt nog steeds toe. We merken als gemeente dat we, zowel vanuit zorg en vanuit veiligheid erg druk zijn in de waan van de dag om de uitstraling en de problemen te dempen, maar merken dat we onvoldoende tijd hebben om gezamenlijk en op strategisch niveau de (systeem)problemen te zien en die op een duurzame wijze op te lossen. Het lukt onvoldoende om de werkelijke oorzaak van het probleem aan te pakken. Hier zetten we de komende tijd op in.
04. We intensiveren de huidige groepsaanpak op jeugd om meer aan de voorkant te komen 

.

Legenda: = loopt achter, bijsturing heeft onvoldoende effect; = loopt achter, bijsturing mogelijk;  = conform verwachting; = boven verwachting;  = neutrale wijziging.

 

 

 

Wettelijk verplichte indicatoren

Op grond van het gewijzigde Besluit begroting en verantwoording is de opname van de onderstaande indicatoren verplicht voorgeschreven. De indicatoren gelden voor iedere gemeente en zijn bedoeld om gemeenten met elkaar te kunnen vergelijken. Dit is mogelijk via www.waarstaatjegemeente.nl.

 

  Beleidsveld Naam indicator Eenheid Jaar Score Bron
6. 1.Veiligheid Verwijzingen Halt Aantal per 10.000 jongeren  2021 90 Bureau Halt
8. 1.Veiligheid Winkeldiefstallen Aantal per 1.000 inwoners  2022 3,8 CBS
9. 1.Veiligheid Geweldsmisdrijven Aantal per 1.000 inwoners  2022 4,7 CBS
10. 1.Veiligheid Diefstallen uit woning Aantal per 1.000 inwoners  2022 2,1 CBS
11. 1.Veiligheid Vernielingen en beschadigingen (in de openbare ruimte) Aantal per 1.000 inwoners  2022 7,9 CBS

.. Wat heeft het gekost?

In onderstaande taartdiagram zijn gerealiseerde lasten per product weergegeven.

 

Samenleving en bestuurBedragen x 1.000 eurosBegroting (primair)Begroting(na wijziging)RealisatieSaldo (- = nadeel)
Lasten39.49140.52645.893-5.367
Baten4.8804.88011.3836.503
Gerealiseerde saldo van baten en lasten34.61135.64634.5101.136
Storting reserves00340-339
Onttrekking reserves030533429
Gerealiseerde saldo van mutaties reserves0-3055-310
Resultaat34.61135.34234.515826

Deze tabel geeft de samenstelling van het resultaat van het programma weer. Baten en lasten, stortingen en onttrekkingen reserves worden allemaal gepresenteerd als positieve bedragen. In de saldo-kolom wordt de realisatie met de begroting (na wijziging) vergeleken en krijgt een nadeel een negatieve notatie en een voordeel een positieve notatie:

- Lasten; de werkelijke lasten over 2022 zijn hoger dan begroot. Het saldo lasten is dus nadelig.

- Baten; de werkelijke baten over 2022 zijn hoger dan begroot. het saldo baten is dus voordelig.

- Storting; de werkelijke storting reserves over 2022 is hoger dan begroot. Het saldo storting reserves is dus nadelig voor het resultaat (maar positief voor de balanspost reserves). 

- Onttrekking; de werkelijke onttrekking reserves over 2022 is hoger dan begroot. Het saldo onttrekking reserves is dus voordelig voor het resultaat (maar negatief voor de balanspost reserves).

 

Het resultaat van het programma bedraagt 826.000 euro positief. Dit wordt met name veroorzaakt door een verlaging van de pensioenvoorziening van (oud-)wethouders van 988.000 euro als gevolg de (fors) gestegen rente. Daar tegenover heeft dit programma enkele geringere nadelen, bijvoorbeeld een bedrag van 95.000 euro als gevolg van de berging van een vliegtuigwrak uit de 2e wereldoorlog.

 

Zoals te zien is laten zowel de lasten als de baten wel een forse afwijking zien. Dit betreft hoofdzakelijk de uitvoeringsorganisatie Riec en is het gevolg van besteding van doorgeschoven budgetten uit voorgaande jaren ten behoeve van ondermijningsprojecten. Dit heft elkaar op en heeft per saldo geen invloed op het resultaat.

 

De storting in de reserves is het gevolg van lagere uitgaven (incl. spaarverzoeken) van de wijkbudgetten. Het saldo van 339.000 euro wordt gestort in de reserve en zo conform raadsbesluit beschikbaar gehouden voor de wijken.

 

Een uitgebreidere financiële toelichting is opgenomen in hoofdstuk 7.2.