Inhoudsopgave
Voor zowel onze samenleving als ons bestuur heeft 2020 als vanzelfsprekend bijna volledig in het teken gestaan van de Coronacrisis.
Corona aanpak
De inspanningen vanuit deze opgave hebben vanaf medio maart 2020 in het teken gestaan van ondersteuning van de samenleving, zowel ondernemers als inwoners. Van crisismanagement, acute financiële steunmaatregelen, veerkracht & wederopbloei tot lange termijn doorkijk effecten crisis op onze 5 strategische opgaven.
Financiële steun werd gegeven in allerlei vormen. Naast financiële steun, zijn ook direct (digitale) gesprekken opgestart met de samenleving om veerkracht in beeld te brengen en bijeen te krijgen. Dit hebben wij zowel op stedelijk niveau gedaan als binnen de stadsdelen, direct met de inwoners, mede als gevolg van de motie wederopbloei. Voor fysiek-economische investeringen, die onze stad verder helpen, zochten we actief cofinanciering en maximaliseerden wij onze lobby ten behoeve van versnelling.
Strategie
We hebben stappen gezet in het strategischer maken van de planning & control cyclus. Corona heeft ten aanzien van het proces met de organisatie en de Raad wel in de weg gezeten. In opmaat naar de kadernota (Coronanota) en gemeentebegroting zijn digitale informatiesessies over de vijf opgaven georganiseerd met de Raad. In de gemeentebegroting zijn deels langere termijn effecten van Corona meegenomen. In het najaar zijn we gestart met scenariodenken over onze opgaven. Dit biedt input naar de zomernota 2021 en voor de uitwerking van de motie ‘Enschede sterker uit de crisis’ als strategische opgave, die bij de gemeentebegroting 2021-2024 is aangenomen en omarmd.
Informatie & kennis
De ambities op het vlak van informatievoorziening aan de Raad kreeg een boost door de wekelijkse informatiebrief over coronamaatregelen en effecten. Ook de ambities op het delen van cijfers voor overzicht en inzicht kregen vorm door maandelijks een dashboard op te stellen met de impactcijfers van Corona op onze stad.
Kennis en reflectie hebben we in 2020 ook ontvangen van de ethische commissie en de wetenschappelijke board.
Transparantie
De ambitie tot maximale transparantie kreeg verder vorm door de voorbereiding op de Wet open overheid. En door de eerste periodieke opheffing van opgelegde geheimhouding.
Leren van signalen en procedures
De gemeente Enschede streeft naar zorgvuldige procedures en besluiten die voldoen aan de algemene beginselen van behoorlijk bestuur en de behoorlijkheidsnormen van de Nationale ombudsman. Wij hebben de jaarverslagen van de commissie bezwaarschriften en de klachtencommissaris ontvangen. Deze gremia geven aan dat er veel professionaliteit in de organisatie zit maar in de uitvoering hier en daar beter kan voor onze inwoners. Zo wordt er gewerkt aan het verbreden van het gevoel van eigenaarschap in de keten bij afwijkingen van de procedure. En streven we naar uitvoering met oog voor de menselijke maat en passen wij maatwerk toe waar nodig en gewenst. Dit gaat soms goed maar ook hier moeten we nog leren. Namelijk leren om de ruimte die wet- en regelgeving biedt om maatwerk te leveren beter te herkennen en te benutten. Dit doen we al via trainingen van de Enschedese school. Waarbij het niet alleen gaat om kennis van het recht maar ook over waarden en vaardigheden zoals communicatie en mediation.
De motie van GL “actief verantwoorden over geleerde lessen” haakt hierop in en draagt ons op transparant te maken van wat we geleerd hebben van onder andere klachten, bezwaar en beroep procedures en maatschappelijke discussies. De lerende organisatie is 1 van de pijlers van Enschede Ontwikkelt. Het is een cultuurverandering die tijd kost. We delen ervaringen en kennis en concrete zetten verbeterstappen op de volgende thema’s:
Concrete voorbeelden zijn ons continu klantfeedbacksysteem bij balie, website en e-mail, leertafels, klantreizen, Stijl van het Huis/Enschede Ontwikkelt sessies voor medewerkers en de andere aanpak van de eikenprocessierups (De rupsen komen!) waar we geleerd hebben van de slechte (social media) ervaringen van 2019. In 2020 hebben we dat echt anders aangepakt en met het gewenste effect.
Participatie
Als gemeente doen we veel op het gebied van burger- en overheidsparticipatie. We willen dit continu verbeteren. De coronacrisis en de bijbehorende lockdowns maken inzichtelijk dat er behoefte is aan nieuwe vormen van participatie. Voor ons is dit een goed moment om de manier waarop wij dit nu hebben georganiseerd tegen het licht te houden. Er is behoefte aan een duidelijke visie op participatie, en er is behoefte om door te ontwikkelen en nieuwe stappen te zetten. Daarbij denken we ook na over onze ambities op het vlak van lokale democratie, inwonersvertegenwoordiging en digitale participatie.
Resultaten uit de stadsdelen
Vanuit het stadsdeelwijs werken is uiteraard wel zoals ieder jaar, in elk stadsdeel samen met wijk- en dorpsraden en partners een jaarplan gemaakt dat aansluit bij de 4-jaarlijkse stadsdeelagenda. De resultaten zijn zeer divers en terug te vinden per stadsdeel op enschede.nl.
Communicatie met onze inwoners
Het programma Direct Duidelijk is in uitvoering. Met een schrijfteam van inwoners (lezerspanel) zijn gemeentelijke brieven doorgelicht en daar waar nodig duidelijker gemaakt. Ook is begin 2020 nog een Taalbattle gehouden in de Burgerzaal! In 2020 zijn zeven peilingen uitgevoerd via ons Enschedepanel/inwoners. Tot slot is het Enschedepanel in 2020 uitgebreid met het ondernemerspanel. Hiermee willen we meningen blijvend en goed peilen alsook zorgen voor verbinding en betrokkenheid.
Regio Twente in transitie
In 2020 is binnen Twente gewerkt aan de transitie van de Regio Twente. Op 1 juli 2020 heeft het Algemeen Bestuur van de Regio Twente een hoofdlijnen besluit genomen over het transitieplan. Belangrijke onderdelen daarvan betreffen het oprichten en inrichten van de organisatie voor de samenwerking tussen de drie O’s (Overheid, Ondernemers, Onderwijs) op het gebied van sociaal economische structuurversterking en een gemeenschappelijke regeling met focus op gezondheid (GGD/OZJT,VTT). Eind 2020 heeft het Algemeen Bestuur van de Regio Twente ingestemd met de statuten en het voorgenomen besluit om de Stichting Twenteboard samen met andere partners op te richten. Daarnaast is besloten de coalitions of the willing uit de huidige gemeenschappelijke regeling Regio Twente een nieuwe plek te geven. Twentse kracht en het IT-platform worden in Enschede ondergebracht. Kennispunt Twente wordt geplaatst in de aangepaste gemeenschappelijke regeling.
Regiodeals komen tot leven
In 2020 hebben ook de verschillende regiodeals echt vorm gekregen. Het Twents Fonds voor vakmanschap, een intergemeentelijk fonds, is goed op gang gekomen en heeft al vele mensen kunnen laten opleiden. Ook de intergemeentelijke samenwerking inzake de creatieve broedplaatsen heeft in 2020 geleid tot mooie initiatieven, die in 2021 tot bloei gaan komen. En de regiodeal Kennispark leidt tot een aantal projecten met allerlei partners. In 2020 is daarbij verkend welke samenwerkingsvormen juridisch, fiscaal etc. het best passend zijn.
Lobby
Ondanks corona zijn er nog wel de nodige successen geboekt voor Enschede en Twente. Het jaar begon nog goed met een werkbezoek van de minister van Landbouw om te zien hoe wij de regiodeal (30 mln door het Rijk beschikbaar gesteld) handen en voeten gaven. Vervolgens hebben wij samen met de provincies Overijssel en Gelderland als stedelijke regio’s de campagne ‘’Nederland Slim Benutten’’ gelanceerd. Met het oog op de gemeentefinanciën en takenpakket van gemeenten is samen met de gemeenteraad een motie voorbereid die is ingediend en breed is aangenomen tijdens de jaarvergadering van de VNG. Ook de omgevingsagenda Oost is door het Kabinet als een gebiedsgerichte uitvoering van de NOVI vastgesteld. De gebiedsontwikkeling rondom het station, Kennispark en het belang van de verbinding met Munster heeft hierin een prominente plek gekregen.
Voor het bestrijden van het coronavirus heeft Enschede en daarmee (Universiteit) Twente zich actief in de kijker gespeeld voor het ontwikkelen en testen van de corona-app. Tijdens een werkbezoek van de staatssecretaris EZK zijn de plannen voor het Medtech cluster gepresenteerd en is samen met o.a. Amsterdam gepleit voor laboratoriumfaciliteiten.
En ook de laatste maanden bleken succesvol. Bestuurlijk zijn duidelijke afspraken gemaakt met het rijk over investeringen in Rijksweg 35 en de studie naar het verbeteren van de spoorverbinding Munster-Enschede-Zwolle. Deze lobby is mede succesvol geweest door samen te werken als partijen in de Twenteboard met de burgemeester van Enschede als een van trekkende portefeuillehouders.
De gemeente als speler in de netwerksamenleving
De gemeente (bestuur en ambtelijke organisatie) begaf zich in het midden van allerlei organisaties, allianties van netwerken en instellingen die zich bezig houden met maatschappelijke opgaven. Zeker ook door de coronacrisis is ons helder geworden dat wij niet centraal staan maar juist die inwoner, dat bedrijf en het netwerk. We kunnen veel meer op elkaar aansluiten en samenwerken. Ieder vanuit eigen rol, taak en verantwoordelijkheid.
Internationale samenwerking
In 2020 zijn opnieuw belangrijke stappen gezet in de realisatie van de Duitslandagenda. De gemeenteraden van Enschede en Stadt Münster stemden in met het aangaan van een formeel partnerschap tussen beide steden. Enschede wordt in toenemende mate gezien en erkend als actieve gemeente in de samenwerking met de Duitse buren. Een bewijs daarvan is dat aan Enschede gevraagd is in 2021 de jaarlijkse Grenslandconferentie te hosten. Ondanks de coronabeperkingen is het toch mogelijk geweest om (soms in aangepaste vorm) een beperkt aantal publieksactiviteiten door te laten gaan tijdens de jaarlijkse Tolle Woche. GrensWerk heeft in 2020 ruim 90 werkzoekenden bemiddeld naar een baan in het buurland. De Twenteboard en de IHK Nord Westfalen hebben afgesproken om een intentieovereenkomst (LOI) aan te gaan. 20 Medewerkers en raadsleden van de gemeente Enschede hebben deelgenomen aan een uitwisselingsprogramma met de steden Münster en Osnabrück, waardoor het grensoverschrijdende netwerk verder is versterkt.
We zijn er trots op dat onze dienstverlening het afgelopen jaar zonder grote problemen is doorgegaan. Door corona zien we een enorme stijging van het gebruik van onze digitale diensten. Dat in dit jaar ook de digitale geboorte aangifte vanuit huis of ziekenhuis mogelijk werd, was dan ook extra prettig. Contacten die normaliter fysiek plaatsvonden blijken ook prima via telefoon of beeldbellen te kunnen. We kijken dan ook welke goede ervaringen we meenemen naar een post-corona tijdperk. Een mooi voorbeeld van wat samenwerking en focus kan opleveren is de social media campagne ”de rupsen komen”.
Coronacrisis en noodrecht
De Coronacrisis heeft veel gevraagd van onze inzet bij de crisisorganisatie van de Veiligheidsregio Twente. Deels doordat medewerkers functies hadden in die crisisorganisatie zoals algemeen commandant of hoofd informatie maar vooral doordat onze medewerkers deelnemer waren in het kernteam corona. Dit om de talrijke (juridische) vragen over de uitvoering en effecten van de regionale Noodverordeningen te duiden en vice versa. Aan de andere kant waren er minder evenementen, voetbalwedstrijden etc waar inzet nodig zou zijn geweest.
Ondermijning; noodzaak tot weerbaarheid
De lockdowns hadden helaas geen positief effect op de ondermijning. Misschien wel het tegenovergestelde. We zien dat ondernemers onder druk staan en worden gezet. Ook in 2020 hebben we dan ook hard opgetreden tegen ondermijnende dan wel overlastgevende activiteiten en investeerden we in een weerbare samenleving, een weerbaar bestuur en een weerbare organisatie.
We deden aan voorlichting, o.a. samen met het Platform integrale veiligheidszorg en werkten actief samen met het Regionaal Informatie en Expertisecentrum (RIEC). Ons bestuur heeft gesprekken gevoerd over risico’s van netwerken, o.a. door een gesprek met de lector weerbare democratie Willeke Slingeland van het Saxion. En voor onze organisatie zijn we gestart met een inventarisatie van risicovolle functies als het gaat om fraude en het belang van weerbaarheid. Gesprekken en trainingen zijn in 2020 gestart en worden in 2021gecontinueerd.
Een ander mooi resultaat is de aanstelling van onze Verbindingsofficier Veiligheid.
| 1. Goed bestuur We willen Enschede goed besturen. Dat kunnen we nooit alleen, maar alleen samen met de stad: onze partners, onze inwoners, onze ondernemers. We willen de stad meer betrekken bij het aanpakken van de maatschappelijke opgaven waar we als Enschede voor staan. Goed bestuur wil ook zeggen dat we eerlijk besturen. Het bestuur en de gemeentelijke organisatie is integer, communiceert open, streeft naar een zo hoog mogelijke kwaliteit in de besluitvorming en leert van haar fouten. Inwoners moeten kunnen vertrouwen in de procedurele rechtvaardigheid van beslissingen. Daarom moeten we op tijd alle belangen meewegen.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2. Versterking samenwerking bestuur/samenleving Met het sluiten van het Enschede Akkoord heeft de raad de duidelijke keus gemaakt om in te zetten op het versterken van de samenwerking tussen gemeente en samenleving. We willen de stad meer betrekken bij wat we doen. Bij het kiezen van thema's voor invloed van inwoners houden we rekening met de uitkomsten van de straatgesprekken van het Enschede Akkoord en werken we samen met de raadswerkgroep. De meest genoemde thema's tijdens deze gesprekken met inwoners waren (zwerf)afval, (verkeers)veiligheid en leefbaarheid. Heldere communicatie is van groot belang om de belofte van het Enschede Akkoord te laten slagen. Daarom zijn we scherp op duidelijke communicatie. We zijn helder over de rol die bestuur en inwoner kunnen spelen in het bedenken van oplossingen en het maken van beleid, maar ook bij bijvoorbeeld het uitvoeren of controleren. We faciliteren en stimuleren het ontplooien van bewonersinitiatieven. We faciliteren ontmoetingen, zowel digitaal als fysiek. Vooral op het gebied van digitale ontmoeting kunnen we de komende periode grote slagen maken.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 3. Versterking samenwerking bestuur/(regionale) partners In de samenwerking is het voor ons van belang dat deze bijdraagt aan de opgaven van onze stad en regio. We zetten in op gerichte samenwerking met (regionale) partners op basis van een gemeenschappelijke agenda. We zijn een duidelijke opdrachtgever richting verbonden partijen en andere samenwerkingspartners. We richten ons daarbij op waar we als Enschede voor staan en wat we willen bereiken. Samenwerking mag niet ten koste gaan van onze doorzettingsmacht. Samenwerking is op inhoud noodzakelijk op tal van terreinen. Bijvoorbeeld bij het voeren van een lobby. We willen met lef vooruit om onze groeiende (inter)nationale positie te versterken. Dat geldt in het bijzonder voor onze Duitse buren, de MONT-regio en onze partnersteden Münster, Dalian en Palo Alto.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 4. Professionele dienstverlening aan de samenleving Bij belangrijke momenten in het leven van onze inwoners, spelen wij een rol. Of het nou om een geboorte gaat of het halen van een rijbewijs. Een nieuw huis bouwen of een zaak beginnen. Als iemand zorg nodig heeft of net werkloos is geworden. Mensen herinneren zich de gemeente door onze dienstverlening. En niet wat we precies zeiden of deden, maar wel het gevoel dat ze erbij hadden. Dienstverlening is mensenwerk. Dagelijks werken we met hart en ziel voor onze inwoners. We zijn betrokken en betrouwbaar en maken daarmee het verschil. Dat doen we digitaal waar het kan, persoonlijk waar het moet. Samen zorgen we dat het klikt.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 5. Openbare orde en veiligheid We willen dat Enschede een aantrekkelijke stad is om te wonen, te werken, te ondernemen en te recreëren. Een gevoel van veiligheid draagt hieraan bij. Dat blijkt ook uit het feit dat veel inwoners veiligheid als één van de belangrijkste thema’s hebben benoemd bij de straatgesprekken die de raad heeft gehouden in het kader van het Enschede Akkoord. We hebben dan ook in de volle breedte aandacht voor veiligheid. Van de meer zorg gerelateerde onderwerpen als woonoverlast en overlast van personen met verward gedrag tot georganiseerde en ondermijnende criminaliteit. Om de stad veilig te houden, is het belangrijk dat we weten wat er gebeurt. Een goede informatiepositie is belangrijk. We hebben hier de afgelopen tijd veel in geïnvesteerd. Interne en externe data is gebruikt om meer inzicht te krijgen en om patronen te ontdekken. We willen de komende periode op een slimmere manier gebruik maken van deze informatie. Als gemeente hebben we een aantal taken en bevoegdheden die belangrijk zijn voor de aanpak van criminaliteit. Door deze bevoegdheden gericht en effectief in te zetten, maken we Enschede minder aantrekkelijk voor mensen met slechte bedoelingen. We pakken georganiseerde criminaliteit hard aan, in samenwerking met onze partners. Belangrijk is dat we een evenwicht vinden tussen repressie, preventie en zorg. Veiligheid is een verantwoordelijkheid van ons allemaal; die verantwoordelijkheid pakken we dan ook samen op.
|
Wettelijk verplichte indicatoren
Op grond van het gewijzigde Besluit begroting en verantwoording is de opname van de onderstaande indicatoren verplicht voorgeschreven. De indicatoren gelden voor iedere gemeente en zijn bedoeld om gemeenten met elkaar te kunnen vergelijken. Dit is mogelijk via www.waarstaatjegemeente.nl.
| Beleidsveld | Naam indicator | Eenheid | Jaar | Score | Bron | |
| 6. | 1.Veiligheid | Verwijzingen Halt | Aantal per 10.000 jongeren | 2019 | 119 | Bureau Halt |
| 8. | 1.Veiligheid | Winkeldiefstallen | Aantal per 1.000 inwoners | 2019 | 3,9 | CBS |
| 9. | 1.Veiligheid | Geweldsmisdrijven | Aantal per 1.000 inwoners | 2019 | 5,2 | CBS |
| 10. | 1.Veiligheid | Diefstallen uit woning | Aantal per 1.000 inwoners | 2019 | 2,4 | CBS |
| 11. | 1.Veiligheid | Vernielingen en beschadigingen (in de openbare ruimte) | Aantal per 1.000 inwoners | 2019 | 7,4 | CBS |
In onderstaande taartdiagram zijn gerealiseerde lasten per product weergegeven.
|
Toelichting
Het resultaat van Samenleving en Bestuur bedraagt per saldo 593.000 voordelig. De rode draad in de verklaring voor deze afwijking betreft de achterblijvende uitgaven in verband met Corona. Dat geldt voor de uitgaven van (de ondersteuning van) het College, van de Raad en de Griffie, als ook bij de Stadsdelen.
Onderdeel van het programma Samenleving & Bestuur is de begroting van het RIEC. Dit product kent een afwijking op zowel de lasten als de baten van 1,2 miljoen euro en heft elkaar op.
De afwijking op de reserves wordt voornamelijk gerealiseerd bij het product Stadsdeelsgewijs Werken. De door Corona niet bestede wijkbudgetten zijn conform afspraak gestort in de reserve en blijven beschikbaar voor 2021.
Een uitgebreidere financiële toelichting is opgenomen in hoofdstuk 8.2.
= loopt achter, bijsturing heeft onvoldoende effect; 
= loopt achter, bijsturing mogelijk; 
= conform verwachting; 
= boven verwachting; 
= neutrale wijziging.
