Inhoudsopgave
Toekomstbestendige woningvoorraad
We hebben de woonvisie in 2021 geactualiseerd. Daarin staat een forse ambitie over groei van het aantal (starters- en reguliere) woningen voor de komende 10 jaar. Ook hebben we ons voorgenomen te werken aan een stimuleringsprogramma voor inwoners en ondernemers voor opwekking van zonne-energie en verduurzaming van woningen en bedrijven. Onze insteek daarbij is om het gemakkelijker te maken. De gemeenteraad voegde drie beleidsuitspraken toe aan de woonvisie: 1) wonen is een mensenrecht, 2) wonen moet betaalbaar zijn en 3) er dienen (concrete en meetbare) prestatieafspraken te komen.
De raad stelde in 2021 ook het beleid ‘onzelfstandige bewoning’ vast. Dit geeft ons instrumenten om te sturen op kamergewijze verhuur in de stad, gericht op het grip houden op de leefbaarheid in buurten en wijken. Ook stelt dit beleid ons in staat beter op te treden tegen illegale situaties.
Tenslotte was er in 2021 ruimte voor experimenten. Voorbeelden daarvan zijn de pilots van de Woonplaats (oplevering van de eerste circulaire woningen) en Domijn (Innovatief renovatiepakket als theemuts over woningen in Enschede: drie gewone rijtjeshuizen ineens internationale trekpleister | Enschede | tubantia.nl
Groei als evenementenstad zodra dat weer mogelijk is
De ontwikkeling van een nieuw evenementenbeleid heeft door veel personele wisselingen, afwezigheid en uitval enige tijd stilgelegen. Hetzelfde geldt voor het de ontwikkeling van het toetsingskader voor vergunningen en de verordening voor subsidies. In het najaar van 2021 hebben we de werkzaamheden hervat. Het vraagstuk over de kostendekkendheid van (grote) evenementen hebben, gelet op de corona omstandigheden voor de sector voorlopig uitgesteld.
Economische ontwikkeling
De Gemeenteraad heeft begin december 2021 ingestemd met het ontwerpbestemmingsplan voor het middengebied (het evenemententerrein) van Technology Base.
De samenwerking top(werk)locaties kwam in 2021 steeds beter op gang. In 2021 is gewerkt aan een gezamenlijke marketingstrategie.
In samenwerking met de gemeente Hengelo hebben we in 2021 een inventarisatie uitgevoerd naar de kansen en mogelijkheden van de Spoorzone Hengelo-Kennispark-Enschede als onderdeel van de corridor Zwolle-Munster. Met als doel te komen tot een nieuw (hoog)stedelijk vestigingsmilieu.
Kennispark was in de periode 2020-2021 de grootste banenmotor van onze stad. In 2021 hebben we forse voortgang gerealiseerd. De formele oprichting van de gebiedsorganisatie Kennispark werd in 2021 een feit. Ook legden we de laatste hand aan een voorstel voor de investeringen in de ‘etalage’ van Kennispark (het gebied direct tegenover de UT). Tenslotte vorderde de aanpassing van het bestemmingsplan gestaag. Dit was eind 2021 vrijwel gereed voor besluitvorming door de gemeenteraad.
In 2021 hebben de betrokken partners het medtech-innovatiecluster formeel opgericht. Daarin is een groot aantal bestaande en nieuwe initiatieven gebundeld. Dankzij een gezamenlijke inspanning van vele partners heeft het medtech-custer in 2021 miljoenen euro’s aan subsidie gekregen. Voorts is er in 2021 onder leiding van de UT een aanvraag voor het groeifonds van het Rijk voorbereid.
Innovatie-aanjager Novel-T was succesvol in de ondersteuning om nieuwe innovatieve bedrijven te laten starten en bestaande bedrijven te laten groeien.
De binnenstad stond in 2021 onder druk vanwege de corona-pandemie. De leegstand in de binnenstad nam in 2021 in geringe mate toe. De in 2021 vastgestelde terrassenvisie en de leidraad openbare ruimte vergroten de aantrekkelijkheid voor ondernemers in de binnenstad. De update van het actieplan met bijbehorende participatie zal dit verder vormgeven. Het actieplan zet in op vergroening, nieuwe functies en wil een oplossing bieden tegen leegstand en onveiligheid.
Energie- en warmtetransitie
In 2021 hebben we de Transitievisie Warmte opgesteld. Dit deden we samen met stakeholders en partners zoals netwerkbedrijven, de woningcorporaties en de Energiecorporatie Enschede Energie. Daarbij maakten we dankbaar gebruik van de input van inwoners, bedrijven en wijkraden.
Tevens hebben we nieuwe stappen gezet richting een wijkuitvoeringsplan voor het aardgasvrij maken van Twekkelerveld . Ook zijn we gestart met een verkenning voor een soortgelijke aanpak in Enschede Zuid.
In het laatste half jaar van 2021 stegen de energieprijzen hard. Uit onderzoek blijkt dat een groot aantal huishoudens in energiearmoede leeft. Omdat er zowel incidentele middelen als veel structurele middelen nodig zijn om energiearmoede terug te dringen, hebben we in 2021 de lobby op dit onderwerp geïntensiveerd.
We hebben in 2021 gewerkt aan maatregelen om inwoners op korte termijn te ondersteunen. De middelen daarvoor kwamen uit een subsidie van het in het kader van de Regeling Reductie Energieverbruik (RRE). Samen met de stichting Pioneering hebben we in 2021 een programma en Energieloket Enschede opgezet. Daarmee hebben we inwoners van de gemeente Enschede geholpen om slim met energie om te gaan en energie te besparen. In het eerste kwartaal van 2021 hebben we via een persoonlijke en intensieve campagne de besparingsmogelijkheden onder de aandacht van de Enschedese bewoners gebracht. Tijdens die campagneperiode konden inwoners van de gemeente Enschede met een eigen woning gratis energiebesparende producten bestellen in de Bespaarshop. Dit was een groot succes (17.000 inwoners deden een bestelling., we hebben 200.000 producten verstrekt aan onze inwoners, die hiermee samen jaarlijks ca 2,8 miljoen euro besparen. Ook is er sprake van reductie van CO2-uitstoot met ruim 5.500 ton per jaar.
Onze rol in de energietransitie heeft voorts betrekking op het planologisch mogelijk maken van ideeën van anderen tot het stimuleren en actief ontwikkelen van plannen. Het kader voor dit ‘mogelijk maken’ staat in de Energievisie, die de gemeenteraad eind 2021 heeft vastgesteld. Verder ontwikkelden we in 2021 concrete plannen, zoals de eerder genoemde stimulering van zonnepanelen en parkeren op zonne-energie.
De kosten van de hiervoor genoemde inzet in 2021 kwamen voor een groot deel ten laste van de reserve duurzaamheid. Deze reserve is eind 2022 uitgeput. Dit benadrukt de urgentie van intensieve lobby om de middelen uit de forse (Europese) subsidiepotten voor de Green Deal en het Recovery Fund.
Klimaatadaptatie en biodiversiteit.
We hebben in 2021 mooie stappen gezet op het gebied van het klimaatadaptiever en groener maken van de stad. Zo heeft de gemeenteraad in het laatste kwartaal van 2021 het Water- en klimaatadaptatieplan Enschede vastgesteld. Hetzelfde geldt voor het Groenambitieplan (“Enschede één groot groen park”). Deze plannen leggen de basis voor een klimaatrobuust en groen Enschede, met meer natuurlijk evenwicht.
Ook in de praktijk hebben we samen met partners voortgang geboekt richting een groener Enschede. Zo hebben Enschedeërs sinds de start van de campagne “Zo groen” (in oktober 2021) 550 meter geveltuin aangelegd en 25 boomperken geadopteerd. Voor het vergroenen van schoolpleinen ontvingen we vijf aanvragen. Via de zogenoemde ‘struikenactie’, in samenwerking met de Groene Loper Enschede, hebben meer dan vijftig maatschappelijke organisaties en buurtinitiatieven een struikenpakket aangevraagd en waren er zo’n 400 aanvragen voor bloemenzaad.
We hebben in 2021 diverse projecten uitgevoerd waarbij we de wateroverlast en de droogte hebben aangepakt. Tegelijkertijd werkten we aan plannen voor beperking van hitte-stress en bevordering van biodiversiteit. Het lukt ons steeds vaker om bij reconstructies van wegen, minder verharding en meer groen te realiseren. Op die manier bereiden we ook vergroening voor van "stenige” gebieden (zoals bijvoorbeeld de Molenstraat en de rotonde Deurningerstraat/Raiffeisenstraat).
Daarnaast hebben we in 2021 met de afronding van de aanleg van de Stadsbeek laten zien hoe de aanpak van een waterprobleem de aanjager kan zijn voor het bereiken van meer doelen (biodiversiteit, leefbaarheid, ruimtelijke kwaliteit). Dit vormt een inspiratie ook voor komende projecten.
Mobiliteit
In 2021 boekten we ook hier op vele terreinen voortgang. In samenwerking met de Provincie hebben we de treinverbinding ‘Zwolle–Enschede-Münster’ beter dan ooit op de agenda van het Rijk gezet. We zijn een intensieve samenwerking en lobby gestart voor de ontwikkeling van de Spoorzone Hengelo-Kennispark-Enschede op het gebied van wonen, werken en bereikbaarheid. De raad stelde de Fietsvisie vast. Ook kwamen we tot besluitvorming over de invoering van de zero-emissiezone en flankerend beleid voor de binnenstad.
Daarnaast zijn enkele concrete resultaten vermeldenswaardig. We realiseerden een nieuwe fietsverbinding ‘Enschede-Losser’ en leverden een deel van de fietssnelweg F35 op (Molenstraat en Oosterstraat). Dit inclusief een nieuwe groene ambitie, duurzaamheid, klimaatbestendigheid, een warmtenet en een nieuw riool. Ook kwamen deelfietsen en deelscooters naar Enschede die bijdragen aan een duurzame en betere mobiliteit van onze inwoners en bezoekers.
Een schone, hele en veilige openbare ruimte
In 2021 hebben we de openbare ruimte schoon, heel en veilig gehouden. Wel was er in de zomer door de weersomstandigheden korte tijd sprake van achterstand in het groenonderhoud. Daardoor stonden de kwaliteitsafspraken onder druk. Dit hebben we door extra inzet snel ondervangen. Tevens hebben we stappen gezet in het vergroten van de bijdrage van de openbare ruimte aan andere strategische opgaven van de stad. Dit is ook beleidsmatig verankerd in een aantal in 2021 door de gemeenteraad vastgestelde beleidsplannen: het Water- en klimaatadaptatieplan, de visie ‘Bodem en ondergrond’, het Groenambitieplan Enschede “Enschede één groot groen park” en de Visie Landelijk gebied.
Deze plannen vormen de onderlegger voor de uitvoering van onze opgaven in de openbare ruimte, samen met inwoners, ondernemers en instellingen. Ook helpen deze plannen in het verkrijgen van subsidies. Tenslotte zijn we in 2021 gestart met de ontwikkeling van een gezondheidsambitieplan, in samenhang tussen het sociaal en het fysiek domein. Dit krijgt in 2022 verder vorm.
Voorbereiden Omgevingswet
In 2021 hebben we veel voortgang geboekt in de voorbereiding op de invoering van de Omgevingswet. De belangrijkste daarvan zijn 1) de aansluiting van onze nieuwe applicaties voor vergunnen en bestemmen op de Landelijke Voorziening van het Digitaal Stelsel Omgevingswet en 2) de inrichting van processen in onze nieuwe applicaties. Daarnaast hebben we de eerste fasen voor de ontwikkeling van een Omgevingsvisie voor Enschede doorlopen. Ook hebben we de onderwerpen die van belang zijn voor het Omgevingsplan voorbereid. Daarbij gaat het onder meer om de participatieplicht, het adviesrecht van de raad en delegatie.
Voorbereiden Wet kwaliteitsborging
Met de stapsgewijze invoering van de Wet kwaliteitsborging (voor het bouwen) verschuift de focus in de bouw: in plaats van het vooraf verkrijgen van een vergunning dienen bouwbedrijven / ontwikkelaars tijdens en na afloop van de bouw aan te kunnen tonen dat ze voldoen aan kwaliteitseisen. Daarbij wordt een onafhankelijke, private toezichthouder geïntroduceerd: de kwaliteitsborger.
We zijn in 2021 verder gegaan met de in 2020 gestarte proefprojecten en hebben het aantal proefprojecten uitgebreid. Dit gebeurt in regionaal verband. Daarbij is Enschede samen met twee andere gemeenten trekker van het ambassadeursnetwerk Twente. Het doel is leren van de proefprojecten en de consequenties in beeld brengen voor de gemeentelijke organisatie. Het betreft hier inhoudelijke thema’s als financiën, werkprocessen, werkwijze, formatie, beleid, communicatie en inrichting afdelingen.
Handhaving en veiligheid
In 2021 hebben we extra structurele middelen gekregen om de inzet van de buitengewone opsporingsambtenaren (boa’s) verder te optimaliseren. We willen daarbij groeien naar het niveau dat nodig is volgens de benchmark van 2018. Met deze extra middelen hebben we in 2021 meerdere nieuwe boa’s in dienst genomen. Ook konden we met succes de bestuurlijke boete implementeren. En we waren in staat een plan van aanpak op te stellen voor verdere professionalisering en groei van de afdeling handhaven openbare ruimte. Dit is nodig om de positie van de gemeente Enschede in de concurrerende markt te verbeteren en een gepaste waardering te realiseren voor het belangrijke en uitgebreide takenpakket dat zij uitvoeren. Daarnaast zetten we een deel van de structurele middelen in voor juridische opvolging van (bestuurlijke) boetes. Immers, meer boa’s betekent ook meer juridische procedures op handhaving in de openbare ruimte en/of bijzondere wetten. Met de invoering van het handhavingsinstrument bestuurlijke boete leveren we een bijdrage aan een leefbare stad en vergroten wij de veiligheid.
Wat hebben we in 2021 niet kunnen doen
In 2021 werden de taken en opgaven binnen het BVTH werkveld steeds complexer (denk aan thema’s als stikstof, Pfas, cultuurhistorie en ecologie). De hoeveelheid werk neemt daarnaast ook toe. Bijvoorbeeld de toenemende toezichtvraag op veel verschillende thema’s, zoals onzelfstandige bewoning en gevelbeplating bij hoogbouw.
Door deze toename hebben wij niet alle vooraf gestelde doelen in 2021 kunnen behalen. Om hiervoor tot een oplossing te komen is het domein Fysiek in 2021 gaan werken aan een ambitiedocument. Daarmee krijgen we er zicht op hoeveel extra capaciteit er binnen dit werkveld structureel nodig is om onze gemeentelijke taken naar behoren te kunnen blijven doen.
Financiën
Het financieel resultaat van het programma Duurzaam wonen, leven en werken bedraagt 1,9 miljoen euro nadelig ten opzichte van de actuele begroting. Ten opzichte van de Zomernota 2021 is dit een verbetering van 2,4 miljoen euro. Een deel van de positieve resultaat op producten willen we via bestemmingsvoorstellen (circa 1 miljoen euro) meenemen naar 2022, dit betreft voornamelijk middelen die in de decembercirculaire 2021 beschikbaar zijn gesteld, maar niet meer in 2021 konden worden ingezet en wel in 2022 nodig zijn of werkzaamheden die vertraagd zijn door corona in 2021. In de paragraaf “Wat heeft het gekost” en hoofdstuk d 8 wordt het financieel resultaat nader toegelicht.
| 1. De bereikbaarheid van banen wordt vergroot We willen Enschede economisch versterken. Op deze manier kunnen we kwalitatief groeien, baanmogelijkheden bieden voor iedereen en daardoor ook sociale problemen beter het hoofd bieden. Eerste prioriteit om dit voor elkaar te krijgen is het vergroten van de bereikbaarheid van banen. We willen de agglomeratiekracht van onze stad versterken. Dit doen we op verschillende manieren: kortere reistijden naar aanliggende gebieden met banen, een betere interne bereikbaarheid, een sterkere verwevenheid/relatie met naastliggende economische centra en meer banen in de stad zelf. Dit hoofddoel hangt heel sterk samen met de hoofddoelen "aantrekken en vasthouden van talent" en "inwoners zijn financieel zelfstandig".
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2. Talent wordt aangetrokken en vastgehouden De aantrekkelijkheid van een stad wordt in eerste instantie bepaald door de inwoners: het aandeel HBO en universitair opgeleiden en het aandeel creatieve klasse bepaalt de aantrekkelijkheid van de stad voor bedrijven en de economische groei. Economische groei is nodig om iedereen aan het werk te houden. Enschede heeft een relatief laag aandeel HBO en universitair opgeleiden. Dit beperkt de economische kansen van onze stad. Om hier verandering in aan te brengen, gaan wij meer inzetten op het aantrekken en vasthouden van HBO en universitair opgeleid talent. Hiervoor is het belangrijk dat de voorzieningen (wonen, cultuur, profilering) goed op orde zijn. We willen kwalitatief groeien om als stad sterker te worden. Deze doelstelling hangt sterk samen met "de bereikbaarheid van banen wordt vergroot", "inwoners zijn gezond en actief" en "inwoners zijn financieel zelfstandig".
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 3. Enschede is een duurzame en klimaatbestendige stad Wereldwijd is er een opgave voor energietransitie, klimaatadaptatie en hergebruik van grondstoffen. Enschede moet hier ook een bijdrage in leveren.
|
Wettelijk verplichte indicatoren
Op grond van het Besluit begroting en verantwoording zijn onderstaande indicatoren opgenomen. De indicatoren gelden voor iedere gemeente en zijn bedoeld om gemeenten met elkaar te kunnen vergelijken. Dit is mogelijk via www.waarstaatjegemeente.nl.
| Beleidsveld | Naam indicator | Eenheid | Jaar | Score | Bron | |
| 14. | 3. Economie | Functiemenging | % | 2020 | 54,4% | LISA |
| 16. | 3. Economie | Vestigingen (van bedrijven) | Aantal per 1.000 inwoners in de leeftijd van 15 t/m 64 jaar | 2020 | 124,3 | LISA |
| 21. | 6. Sociaal domein | Banen | Aantal per 1.000 inwoners in de leeftijd 15 – 64 jaar | 2020 | 833,3 | LISA |
| 24. | 6. Sociaal domein | Netto arbeidsparticipatie | % van de werkzame beroepsbevolking ten opzichte van de beroepsbevolking | 2020 | 63,1% | CBS |
| 26. | 6. Sociaal domein | Werkloze jongeren | % 16 t/m 22 jarigen | 2020 | 3% | CBS |
| 27. | 6. Sociaal domein | Personen met een bijstandsuitkering | Aantal per 10.000 inwoners | 2021 | 584,1 | CBS |
| 28. | 6. Sociaal domein | Lopende re-integratievoorzieningen | Aantal per 10.000 inwoners van 15 – 64 jaar | 2020 | 233 | CBS |
| 33. | 7. Volksgezondheid en Milieu | Omvang huishoudelijk restafval | Kg/inwoner | 2020 | 126,4 | CBS |
| 34. | 7. Volksgezondheid en Milieu | Hernieuwbare elektriciteit | % | 2019 | 6,1% | RWS |
In onderstaande taartdiagram zijn de gerealiseerde lasten per product weergegeven.
|
Deze tabel geeft de samenstelling van het resultaat van het programma weer. Baten en lasten, stortingen en onttrekkingen reserves worden allemaal gepresenteerd als positieve bedragen. In de saldo-kolom wordt de realisatie met de begroting (na wijziging) vergeleken en krijgt een nadeel een negatieve notatie en een voordeel een positieve notatie:
- Lasten; de werkelijke lasten over 2021 zijn lager dan begroot. Het saldo lasten is dus voordelig.
- Baten; de werkelijke baten over 2021 zijn lager dan begroot. Het saldo baten is dus nadelig.
- Storting; de werkelijke storting reserves over 2021 is hoger dan begroot. Het saldo storting is dus nadelig voor het resultaat (maar positief voor de balanspost reserves).
- Onttrekking; de werkelijke onttrekking reserves over 2021 is lager dan begroot. Het saldo onttrekking is dus nadelig voor het resultaat (maar positief voor de balanspost reserves).
Toelichting
Het resultaat van Duurzaam wonen, leven en werken is in 2021 na mutaties op de reserves uitgekomen op een nadeel van 1,9 miljoen euro. Een overschrijding van 2,4% op de totale begroting.
De belangrijkste producten die bijdragen aan dit resultaat:
het product Afvalstoffenheffing laat een tekort zien in 2021 van 390.000 euro door een extra storting in de voorziening afvalstoffen. Het niet gecompenseerde deel van gemaakte lasten door Corona in 2020 wordt hierdoor door ons teniet gedaan in de voorziening. Om een stijging van het tarief te voorkomen is deze storting in de voorziening noodzakelijk;
= loopt achter, bijsturing heeft onvoldoende effect; 
= loopt achter, bijsturing mogelijk; 
= conform verwachting; 
= boven verwachting; 
= neutrale wijziging.
