De strategische opgaven zijn sterk vervlochten met de Sustainable Development Goals (SDG). De Verenigde Naties hebben deze 17 duurzame ontwikkelingsdoelstellingen opgesteld. Deze vormen samen de wereldwijde duurzaamheidsagenda tot 2030.
Deze strategische opgave draagt bij aan de volgende sustainable development goals (SDG's). Voor uitleg zie bijlage 6.8
Doel |
|
||||||
05. Enschede heeft veel baankansen totale lasten (x 1.000 euro): 15.735,00 |
|
||||||
06. Talent wordt aangetrokken, vastgehouden en ontwikkeld totale lasten (x 1.000 euro): 92.794,00 |
|
||||||
07. In Enschede kun je prettig en gezond wonen en leven totale lasten (x 1.000 euro): 91.411,00 |
|
De strategische opgaven zijn sterk vervlochten met de Sustainable Development Goals (SDG). De Verenigde Naties hebben deze 17 duurzame ontwikkelingsdoelstellingen opgesteld. Deze vormen samen de wereldwijde duurzaamheidsagenda tot 2030.
Deze strategische opgave draagt bij aan de volgende sustainable development goals (SDG's). Voor uitleg zie bijlage 6.8
Algemeen
In 2025 werken we verder aan onze lange termijn aanpak gericht op het aantrekkelijker maken en aantrekkelijk houden van onze stad. De uitdagingen op dat punt zijn divers: we willen energiearmoede tegengaan, we willen voorzien in passende (betaalbare) woonruimte, we willen hittestress en CO2-uitstoot verminderen en de leefomgeving vergroenen. Zo wordt onze stad gezonder om in te leven. Ook moeten we het bedrijfsleven in onze stad de mogelijkheid bieden verantwoord te groeien en kwalitatief hoogwaardige werkgelegenheid te blijven bieden. Waarbij ze door voortdurende innovatie een grote bijdrage kunnen leveren aan grote maatschappelijke vraagstukken rond klimaat, energie, gezondheid en veiligheid. Behoud en aantrekken van voldoende talent op alle niveaus is daarvoor een belangrijke randvoorwaarde. En dat vraagt om een bruisende (binnenstad), met hoogwaardige culturele en andere voorzieningen.
Groen en duurzaam Enschede
Een schone en veilige openbare ruimte vormt de basis voor onze inzet voor de vergroening, verduurzaming en klimaatadaptatie in onze stad. In een groot aantal visies en beleidsplannen staat hoe we werken aan een groen en duurzame stad.
In ons Groenambitieplan staat dat onze stad zich moet ontwikkeling tot één groot groen en biodivers park, voor mens, plant en dier. Met een groen landelijk gebied, dat via de parken doorloopt tot in een sterk vergroende binnenstad. We gaan daar voortvarend mee aan de slag. Vanuit het beleidskader ‘Gezond Enschede’ werken we aan een gezonde leefomgeving in onze stad, die uitnodigt tot bewegen, spelen en sporten.
De visie ‘Landelijk gebied’ vormt ons kompas om te werken aan een gevarieerd landschap, met een hoge groene kwaliteit met meer biodiversiteit. We doen dit samen met inwoners en ondernemers. We stimuleren de productie van ‘biobased’ materialen door Enschedese agrariërs via het programma “Van Land tot Pand”. Hiermee dragen we bij aan verbetering van het verdienmodel van de boer. Daarnaast helpt het de woningvoorraad te verduurzamen door gebruik van circulaire bouwmaterialen.
In onze energievisie staat dat we meer wind- en zonne-energie willen opwekken. Door veranderd landelijk en provinciaal beleid rond zon op land, de vertraging in de vaststelling van de landelijke milieunormen voor windturbines en de situatie rondom netcongestie verwachten we dat de doelstelling voor 2030 niet gerealiseerd wordt. Netcongestie vraagt om een nieuwe kijk op het energiesysteem. Netcongestie vormt een belemmering en vraagt ook vanuit de gemeente regie. Daarnaast liggen er opgaven op het gebied van energiebesparing en de aanpak van energiearmoede. Via ons Energieloket en de uitvoering van de Renovatiedeal Twente ondersteunen we onze inwoners die dat het hardste nodig hebben bij de verduurzaming van hun woning. In wijkuitvoeringsplannen richten we op het aardgasvrij maken van alle 70 wijken in onze stad.
We werken verder vanuit het Water- en klimaatadaptatieplan 2022-2026 aan een klimaatrobuust, groen en biodivers Enschede dat bestand is tegen de effecten van hitte, (grond)wateroverlast en droogte. We werken daarin samen met inwoners, ondernemers en instellingen.
In de Grondstoffenvisie staat dat we in onze stad huishoudelijk afval beter willen scheiden en voorkomen. We sturen op afvalpreventie, kringloop en participatie. We voeren regie op grondgebruik, waarbij we illegaal grondgebruik willen terugdringen. Dankzij extra structurele middelen uit de Zomernota 2024 én door verrekening met gemeentelijke projecten kunnen we onze wettelijke taak op dit gebied blijven uitvoeren.
Aantrekkelijk Enschede
De opgave van onze stad om mensen aan te trekken en te behouden gaat veel verder dan alleen het bieden van de juiste woning. Met name voor de hoogstedelijke locaties is de juiste mix van wonen, werken en (bestaande en nieuwe) voorzieningen een belangrijke voorwaarde voor succes. Verder is (de nabijheid van) ruimte voor bedrijvigheid cruciaal om als stad economisch te kunnen groeien. En dat vraagt om een bruisende (binnen)stad, met hoogwaardige culturele en andere voorzieningen.
Economie
In 2024 stelde de raad de Ontwikkelagenda Economie vast. We versterken Enschede als stad van technologie, innovatie en creativiteit. Ook versterken we Enschede als verzorgende (EU) regionale hoofdstad. De verzorgende economie omvat zes op de tien banen in onze stad. Enschede neemt hier in de (EU) regio een leidende positie in. Dat willen we verder uitbouwen. De verdere uitwerking van de gebiedsprofielen binnenstad is hierbij erg belangrijk.
We versterken daarnaast Enschede als stad met toekomstbestendige ruimte om te ondernemen. Hier gaat het om intensiever en duurzaam ruimtegebruik op onze bestaande werklocaties en om de behoefte aan nieuwe toekomstbestendige ruimte om te ondernemen elders in de stad.
Cultuur, evenementen en citymarketing
We werken aan een bruisende, inclusieve en aantrekkelijke stad, waar talent de gelegenheid krijgt zich langdurig te vestigen en te ontplooien. Ons nieuwe cultuur- en evenementenbeleid vormt daarin een belangrijke schakel. We krijgen vanaf 2026 van het Rijk een zorgplicht voor een robuuste bibliotheekvoorziening. Tenslotte bieden we actieve ondersteuning aan verschillende culturele instellingen bij hun huisvestingsambities.
Bereikbaarheid
Ter verbetering van de bereikbaarheid van Enschede ronden we de aanleg van de fietssnelweg F35 tussen Lonneker en Enschede af. Ook maken we een ontwerp voor de fietsbrug die Eschmarkerveld gaat verbinden met de fietssnelweg naar de binnenstad. Omdat de verkeersveiligheid onder druk staat, investeren we in veiligere schoolomgevingen en infrastructuur, waaronder de Oosterstraat, Geessinkweg en Usselerrondweg. Daarnaast werken we aan een aansluiting van de Keppelerdijk op de Oostweg en van de Oostweg op de N35. We werken aan minder uitstoot van mobiliteit door de aanleg van laadpalen en het invoeren van zero emissie stadslogistiek.
We beheren onze wegen op de in het wegenbeleidsplan 2024-2027 afgesproken kwaliteitsniveaus. Daarbij zetten we in 2025 in op het vergroten van de duurzaamheid en circulariteit.
Wonen
Wonen is de basis voor iedereen. In 2025 geven we uitvoering aan het vastgestelde woonbeleid. We maken verschillende nieuwe ontwikkelingen en herstructureringen mogelijk op het gebied van wonen en werken in onze stad. Gemeentelijke regie en inzet van middelen vormt een randvoorwaarde om woningbouw tot uitvoering te brengen. De Investeringsagenda stelt ons in staat daarin te blijven investeren. Tegelijkertijd zien we dat er omstandigheden zijn die het daadwerkelijk bouwen vertragen en waar we erg weinig aan kunnen doen (ontwikkeling bouwkosten, rentestand, rendementsdoelstellingen van ontwikkelaars). Het blijft daarom ook in 2025 een uitdaging om snelheid te maken met het realiseren van woningen.
Ook geven we uitvoering aan het beleid voor wonen, zorg en bestaanszekerheid. Zo werken we verder aan ons beleid gericht op doorstroming van ouderen. Ook werken we samen met gemeenten in de regio Twente aan het een opstellen van een urgentieverordening voor de sociale huur (vaststelling in 2026).
Met de Twentse gemeenten, provincie en het Rijk stellen we een verstedelijkingsstrategie op voor Twente (de Ruimtelijke Ontwikkel Strategie Twente). De bijbehorende kaderstellende keuzes leggen we aan de raad voor via de omgevingsvisie, omgevingsplannen en besluiten met betrekking tot projecten.
Talent
We blijven ons inzetten op het aantrekken en behouden van talent. We werken daarbij steeds meer samen met Almelo, Hengelo en de Twente Board. We richten ons op orde houden en verbeteren van het wonen, werken en leven in onze stad en regio.
Bestemmen, Vergunnen, Toezicht en Handhaven (BVTH): van beleid naar uitvoering
We vertalen de doelen en strategieën uit het BVTH-beleid naar de uitvoering. Een voorbeeld hiervan is het herijken van het toets- en toezichtsprotocol. Daarbij zal extra aandacht zijn voor veiligheid, ondermijning, duurzaamheid, energiebesparing en warmtetransitie, gezondheid, klimaat en strijdigheden ruimtelijke ordening.
De opgave “groen en duurzaam Enschede” is de basis voor een veilige, gezonde en aantrekkelijke leefomgeving voor mensen, dieren en planten
01. Enschede is klimaatneutraal Enschede wil een aantrekkelijke en leefbare gemeente zijn voor iedereen die er woont, werkt of op bezoek komt. Nu en in de toekomst. Daarom maken we ons sterk voor maatregelen die de opwarming van de aarde beperken. Hiervoor stappen we over van fossiele brandstoffen (zoals aardgas of-, steenkool) naar duurzame energie (zoals zonenergie-, of, windenergie). Ons doel is het aandeel duurzame energie tot 2030 met minimaal 8% te verhogen. In 2050 is de CO2 uitstoot teruggebracht naar nul en zijn woningen en bedrijven van het aardgas af.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
02. Enschede is klimaatbestendig en waterrobuust ingericht We willen een veilige, gezonde en aantrekkelijke leefomgeving voor mensen, dieren en planten. In 2050 is Enschede klimaatbestendig en waterrobuust ingericht. Enschede is hierdoor bestand tegen de gevolgen van weersextremen zoals hevige neerslag, droogte en hitte(golven).
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
03. Enschede is groen en biodivers We moeten Enschede verder vergroenen en biodiverser maken om Enschede aantrekkelijk, gezond en leefbaar te houden naar de toekomst toe. Dit om ook de balans te houden met de verstening en verdichting van Enschede vanuit bijvoorbeeld de woon-, energietransitie, mobiliteits- en werklocatie opgaven. Dit doen we vanuit de ambitie: Enschede één groot groen park. Waarbij het prachtige groene landelijke gebied via unieke groene invalswegen, wiggen, (stads)parken, groene wijken en dorpen en een vergroende singel naadloos overgaat in een sterk vergroend centrum. Een groen park dat ruimte biedt aan mens, plant en dier. We streven daarbij naar een meer natuurlijk evenwicht, waarin plagen als de eikenprocessierups of invasieve dier- en plantsoorten minder kans krijgen.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
04. Enschede is circulair In 2050 heeft Nederland een volledig circulaire economie. Dit betekent dat we zuiniger en slimmer om moeten gaan met grondstoffen.
|
De opgave “aantrekkelijk Enschede” gaat over de economische veerkracht van Enschede en is echt een ontwikkelopgave. In deze opgave zit de woningbouwopgave, groei van banen, goede voorzieningen, innovatie en een beweging naar een groene economie. Om economisch veerkrachtig te blijven als stad, om de dalende beroepsbevolking te keren en om voldoende mensen te hebben om alle banen te vervullen moeten we meer mensen aantrekken en vasthouden. Hiervoor moeten we werken aan een betere bereikbaarheid van banen, vasthouden van talent en hebben we oog voor de bestaande stad.
05. Enschede heeft veel baankansen We willen Enschede economisch versterken. In regionaal verband steunen wij de Agenda van Twente. Op deze manier kunnen we kwalitatief groeien, baankansen bieden voor iedereen en daardoor ook sociale problemen beter het hoofd bieden. Eerste prioriteit om dit voor elkaar te krijgen is het vergroten van de bereikbaarheid van banen. Dit doen we op verschillende manieren: kortere reistijden naar aanliggende gebieden met banen, een betere interne bereikbaarheid, een sterkere verwevenheid/relatie met naastliggende economische centra (ook over de grens) en meer banen in de stad zelf.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
06. Talent wordt aangetrokken, vastgehouden en ontwikkeld De beroepsbevolking en Enschede en Twente gaat dalen in de komende decennia. Dit kan er toe leiden dat bedrijven op de langere termijn gaan verplaatsen naar gebieden met meer potentiële werknemers. Daarom moet Enschede kwalitatief groeien om veerkrachtig te blijven als stad. Over 10 jaar is het inwonertal gegroeid naar 170.000 inwoners. Al het talent is belangrijk voor de Enschedese/Twentse economie, maar vraagt om verschillende aanpakken. Het praktisch geschoold talent werkt veelal op de plek waar ze wonen en daarom koesteren we deze grote, waardevolle groep en zetten we in op ontwikkeling van deze groep. Het werken aan dit deel van de opgave hangt heel erg samen met het arbeidsmarktbeleid vanuit de opgave “inclusief Enschede”. Voor de theoretisch geschoolden is de aanpak meer gericht op het aantrekken en vasthouden. We zien dat deze groep flexibeler is in het bepalen van hun woon- en werkplek. Bijvoorbeeld jongeren trekken wel naar Enschede om hier te studeren, maar verhuizen daarna naar een grotere stad. De bereikbaarheid van banen speelt hierbij een grote rol. Vandaar dat er inzetten op meer baankansen in onze stad/regio en aantrekkelijke en diverse voorzieningen.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
07. In Enschede kun je prettig en gezond wonen en leven De opgave “aantrekkelijke stad” gaat naast nieuwe ontwikkelingen (vooral zichtbaar bij baankansen en talent) ook over de bestaande stad. De accenten komen daarbij vooral te liggen op gebiedsgericht werken en een vitale en leefbare stad. Aandacht voor de bestaande woningvoorraad, gezondheid, veiligheid en interne bereikbaarheid zijn onderdeel van dit doel.
|
Nieuw of aanpassing beleid 2025 | |||
Beleidsveld | Onderwerp | B/C Voorstel | Participatie (Ja/Nee) |
Enschede is klimaat neutraal | We voeren Solarparking-projecten uit | B | ja |
We werken aan de ontwikkeling van SMART Energy Hubs | B | ja | |
We herzien de Energievisie (inclusief aanpak netcongestie) | B | nee | |
Vervolgaanpak Renovatiedeal Twente | B | ja | |
We schetsen een energiesysteem voor de toekomst | B | nee | |
We schrijven een warmteprogramma en werken een koers uit voor collectieve warmteoplossingen | B | ja | |
We stellen een aanpak op voor wijkuitvoeringsplannen warmte (richting aardgasvrije wijken) | B | ja | |
We stellen een wijkuitvoeringsplan warmte op voor Twekkelerveld | B | ja | |
We stellen een wijkuitvoeringsplan warmte op voor Stroinkslanden Zuid | B | ja | |
We stellen een wijkuitvoeringsplan warmte op voor ’t Lang | B | ja | |
We verkennen de mogelijkheid voor een regionaal warmtenet en een regionaal warmtebedrijf | B | ja | |
Enschede is klimaatbestendig en waterrobuust ingericht | We leggen regelgeving voor aan de raad op gebied van afval- , grond- en regenwater | C | nee |
We onderzoeken alternatieven voor het opleggen van rioolheffingen | C | nee | |
Enschede is groen en biodivers | We actualiseren het Groenambitieplan Enschede (GAP) | C | nee |
We vergroenen de binnenstad (Groenambitieplan Enschede) | B | ja | |
We vergroenen het Van Heekplein | B | ja | |
We maken een groene visie op de parken | B | ja | |
We voeren de visie Landelijk Gebied uit | C | nee | |
Enschede is circulair | We heroverwegen het afvalbeleid in het kader van ruimtelijke ontwikkelingen | C | nee |
Enschede heeft veel baankansen | We liquideren de Gemeenschappelijke Regeling Regionaal Bedrijventerrein | C | nee |
We maken een voorstel over deelname in de ontwikkeling van XL Business Park II | B | ja | |
We verkennen de realisatie van een parkeergarage Kennispark | B | ja | |
We maken een voorstel over de oprichting van een Bedrijven InvesteringsZone Vastgoedeigenaren Binnenstad | B | ja | |
We actualiseren het Retail beleid | C | ja | |
We onderzoeken voor Technology Base de diverse kansen en uitdagingen voor de nabije toekomst | C | ja | |
We stellen visies op voor De Reulver en Euregio Bedrijvenpark | B | ja | |
We bereiden de ontwikkeling van een nieuw bedrijventerreinen voor | B | nee | |
We actualiseren het uitgiftebeleid bedrijfskavels | C | nee | |
We actualiseren het erfpachtbeleid voor bedrijven | C | nee | |
We formuleren een Projectafwijkingsbesluit (PAB) Vliegveld Twenthe Evenemententerrein (VTE) | B | ja | |
Talent wordt aangetrokken, vastgehouden en ontwikkeld | We evalueren het beleid voor Amateurkunst | C | nee |
We stellen een planologisch kader op voor creatieve broedplaatsen | C | nee | |
We maken een plan van aanpak voortgang Deltaplan Talent | C | nee | |
We herzien het grondbeleid | C | nee | |
We ontwikkelen het Horstmanpark als woningbouwlocatie | B | ja | |
We werken aan de Spoorzone Hengelo Enschede (SHE) | B | ja | |
We formuleren een visie voor de Driehoek Noord | B | ja | |
We starten de planvormingsfase op voor Noord Glanerbrug | B | ja | |
We formuleren een handelingskader voor de locatie Phenix | B | ja | |
We stellen een omgevingsplan op voor Cromhoffpark | B | ja | |
We stellen een handelingskader op voor de Kwinkel in Boekelo | B | ja | |
We stellen omgevingsplannen op voor ‘Bouwen in de wijk III’ | B | ja | |
We stellen een visie op voor het Boulevardkwartier | B | ja | |
We stellen een handelingskader op voor het Maisveld aan de Ekersdijk | B | ja | |
We monitoren de effecten van de Wet kwaliteitsborging (Wkb) | C | nee | |
In Enschede kun je prettig en gezond wonen en leven | We stellen de Omgevingsvisie fase 4 op | C | nee |
We ontwikkelen een gebiedsgerichte wijkaanpak voor de Hanenberglanden | B | ja | |
We ontwikkelen een gebiedsgerichte wijkaanpak voor Wesselerbrink Noord-Oost | B | ja | |
We ontwikkelen een gebiedsgerichte wijkaanpak voor Twekkelerveld: verdieping wijkplan | B | ja | |
We ontwikkelen een gebiedsgerichte wijkaanpak Twekkelerveld: aanpak leefbaarheid Volkshuisvestingsfonds | B | ja | |
We ontwikkelen een gebiedsgerichte wijkaanpak Twekkelerveld: omgevingsplan Huis van de Wijk | B | ja | |
We stellen de visie Ondergrondse Infrastructuur op | B | ja | |
We werken aan de vertaling van de Omgevingsvisie naar een Omgevingsplan | C | nee | |
We voeren een modelstudie uit naar de groei van mobiliteit door stedelijke ontwikkeling | B | nee | |
We maken een plan voor een ondergrondse fietsenstalling bij station Enschede | B | ja | |
We verbeteren de ontsluiting van Enschede-Oost | B | ja | |
We schrijven een nieuw beleidsplan ‘Openbare Verlichting’ | C | nee | |
We formuleren een nieuw Reclamebeleid | C | ja |
Wettelijk verplichte indicatoren
Op grond van het Besluit begroting en verantwoording zijn onderstaande indicatoren opgenomen. De indicatoren gelden voor iedere gemeente en zijn bedoeld om gemeenten met elkaar te kunnen vergelijken. Dit is mogelijk via www.waarstaatjegemeente.nl.
Beleidsveld | Naam indicator | Eenheid | Jaar | Score | Bron | |
14. | 3. Economie | Functiemenging | % | 2023 | 55,3% | LISA |
16. | 3. Economie | Vestigingen (van bedrijven) | Aantal per 1.000 inwoners in de leeftijd van 15 t/m 64 jaar | 2023 | 156,0 | LISA |
21. | 6. Sociaal domein | Banen | Aantal per 1.000 inwoners in de leeftijd 15 – 74 jaar | 2023 | 763.5 | LISA |
24. | 6. Sociaal domein | Netto arbeidsparticipatie | % van de werkzame beroepsbevolking ten opzichte van de beroepsbevolking | 2023 | 70,3% | CBS |
26. | 6. Sociaal domein | Werkloze jongeren | % 16 t/m 22 jarigen | 2022 | 2% | CBS |
27. | 6. Sociaal domein | Personen met een bijstandsuitkering | Aantal per 10.000 inwoners | 2023 | 600,2 | CBS |
28. | 6. Sociaal domein | Lopende re-integratievoorzieningen | Aantal per 10.000 inwoners van 15 – 64 jaar | 2023 | 227,9 | CBS |
33. | 7. Volksgezondheid en Milieu | Omvang huishoudelijk restafval | Kg/inwoner | 2022 | 96 | CBS |
34. | 7. Volksgezondheid en Milieu | Hernieuwbare elektriciteit | % | 2022 | 16,5% | RWS |
Om de gestelde doelen te bereiken zijn per doel lasten begroot voor 2025. Deze bedragen worden ingezet voor het realiseren van de acties (onder 'Wat gaan we doen') maar ook voor het realiseren van de reguliere werkzaamheden. Onderstaande grafiek geeft per product inzicht in de beschikbaar gestelde budgetten.
Onderstaande tabel geeft inzicht in de meerjarige ontwikkeling van de lasten, baten en reserve mutaties.
|
Toelichting
Lasten
De lasten dalen in de begroting 2025 met 6.2 miljoen euro ten opzichte van de begroting 2024. De belangrijkste oorzaken zijn:
Baten
De baten dalen in de begroting 2025 met 7,0 miljoen euro ten opzichte van de begroting 2024. De belangrijkste oorzaken zijn:
Meer info | Klik hier voor meer informatie over reguliere werkzaamheden en beleidsnota's. |
Portefeuillehouders | Niels van den Berg, Jeroen Diepemaat, Arjan Kampman, Marc Teutelink en Roelof Bleker |
Concerndirecteuren | Jannetta van Zwol |