3.4 Financiën en organisatie

.. Financiën en organisatie

Doel	Subdoel Link
01. Enschede heeft een betrouwbare en voor lange termijn houdbare financiële huishouding en organisatie totale lasten (x 1.000 euro): 125.415,00	01.01 Enschede is in staat om financiële tegenvallers het hoofd te bieden. Aantal acties: 2 01.02 Enschede investeert toereikend Aantal acties: 1 01.03 De gemeentelijke organisatie is wendbaar en alert Aantal acties: 2

.. Wat willen we bereiken? 

Het Rijk bezuinigt vanaf 2026 veel op het gemeentefonds. Het gemeentefonds is het fonds waaruit het Rijk gemeenten betaalt. Door deze bezuinigingen moeten wij lastige keuzes maken. En toch bouwen we verder aan een inclusief, groen, duurzaam en aantrekkelijk Enschede.

 

Daarvoor moeten we geld en energie in Enschede blijven steken. Om het niveau van onze voorzieningen te behouden. En er daarmee voor te zorgen dat de stad aantrekkelijk blijft. We gebruiken daarvoor een strategische investeringsagenda. Wij financieren deze agenda op verschillende manieren. Met eigen middelen en middelen vanuit Provincie, Rijk of Europa.

 

Via het traject ‘begroting en organisatie in balans’ (BOB) werken we aan een sluitende begroting. We kijken naar onze organisatie en bedrijfsvoering. We onderzoeken hoe we het gebruik van zorg en daarmee de kosten daarvan kunnen voorkomen en verminderen. En we kijken hoe we evenwicht krijgen in de stedelijke ontwikkeling. Dit is niet de enige oplossing voor de financiële situatie die verslechtert. Helaas moeten we ook andere maatregelen nemen. Maatregelen als:

• het verhogen van lasten voor onze inwoners.
• het bijstellen van ambities.

Samen gaan we hiermee aan het werk!

 

 

In 2024 zijn we samen met andere gemeenten een traject gestart om met de Rijksoverheid in gesprek te gaan. Over:

• het dichten van het financiële gat.
• het verbeteren van de samenwerking bij de aanpak van grote thema's

Enschede heeft daarvoor twee moties ingediend.  Daarin roepen we het VNG-bestuur op om zo snel mogelijk met het kabinet in gesprek te gaan. Over het takenpakket van gemeenten. Bijna alle gemeenten ondersteunden deze moties. We moeten scherpe keuzes maken over wat we nog kunnen doen. Dit vraagt in 2025 volle inzet. 

  

Wij zijn er als gemeentelijke organisatie voor onze inwoners en ondernemers. We willen hen zo goed mogelijk van dienst zijn. Hierbij speelt de dynamiek en complexiteit van het hier en nu. We moeten in staat zijn om slim en snel te handelen. Daarbij zijn we richten we ons op onze inwoners. We werken meer in netwerken in onze samenleving. Het verder verbeteren van onze lerende, flexibele en talentvolle organisatie helpt hierbij. We streven naar effectiviteit en efficiency. Daarbij willen we standaardiseren en doelgericht zijn. Dat verstevigen we de komende periode. Door onder andere meer in te zetten op digitalisering en datavaardigheid.

 

Ook werken we aan ons vermogen om ons aan te passen. Als het gaat om integriteit en ondermijning, gebruiken we daarvoor verschillende instrumenten. De sturing en realisatie van het geheel aan regulier werk en opgaven vraagt om focus, versteviging en daadkracht. Zo blijven we de organisatie telkens richten op wat er nodig is en gevraagd wordt

.. Wat gaan we doen voor financiën en organisatie

01. Enschede heeft een betrouwbare en voor lange termijn houdbare financiële huishouding en organisatie De afgelopen jaren zijn de schulden afgebouwd en de reserves versterkt. Er is een start gemaakt met het op peil brengen van de solvabiliteit. Het weerstandsvermogen om risico’s op te vangen is op goed niveau. De structurele begrotingsruimte (verschil tussen jaarlijks terugkerende baten en lasten) is nog wel beperkt. Het vraagt de komende jaren dan ook aandacht om het huishoudboekje op orde te houden. De rentelasten worden geminimaliseerd door de schulden te beperken en de financiering van de gemeente te optimaliseren. Een mogelijkheid hiertoe is de afkoop van hoogrentende leningen als de liquiditeitspositie van de gemeente dit toelaat. Tot slot is het afgelopen decennium weinig geïnvesteerd. Investeringen zijn noodzakelijk om het voorzieningenniveau en daarmee de aantrekkelijkheid van de stad overeind te houden. Daarom maken we gebruik van een strategische investeringsagenda en fonds waarmee we naar de toekomst borgen dat Enschede een aantrekkelijke stad blijft. 01.01 Enschede is in staat om financiële tegenvallers het hoofd te bieden. Enschede is een ambitieuze en ondernemende stad. Bij het realiseren van opgaven en doelen loopt de gemeente ook (financiële) risico’s. We zetten risicomanagement in om pro- actief met risico’s om te gaan. Om tegenslagen het hoofd te kunnen (blijven) bieden houden we ook voldoende weerstandsvermogen aan om ze op te kunnen vangen als ze zich voordoen. We blijven streven naar een weerstandsratio tussen 1,0 en 1,4. Dat is ook zo opgenomen in onze in 2022 vastgestelde nota weerstandsvermogen. We voeren realistisch en degelijk financieel beleid. Vanuit voorzichtigheidsbeginsel speculeren we niet op onzekere inkomsten. Structurele uitgaven dekken we met structurele middelen. We sturen stevig op het realiseren van afgesproken taakstellingen. We blijven bij het Rijk aandacht vragen voor de financiële en sociale situatie van onze stad. Op deze manier blijven we ook in de toekomst in staat om onverwachte financiële tegenvallers op te kunnen vangen.   Acties 2025 Aantal acties: 2 01. Enschede streeft naar balans tussen uit te voeren taken en middelen die daarvoor beschikbaar worden gesteld. Daarvoor neemt Enschede het voortouw in de lobby “taken & middelen in Balans”. Enschede heeft en blijft initiatief tonen in de zogenaamde “takengesprekken” tussen  Rijk en Gemeenten. Enschede maakt inzichtelijk aan welke knoppen we kunnen draaien waardoor we de balans in evenwicht houden. Hierbij kan het gaan om bijvoorbeeld aanpassingen in OZB belasting of het bijstellen van ambities. 02. Begroting 2026-2029 in balans. Wanneer lobby en takengesprekken (deels) niet het gewenste resultaat opleveren formuleren we maatregelen om balans te brengen in de begroting 2026-2029. Deze bijsturingsmaatregelen komen voort uit het reeds ingezette BOB traject. Gezien de financiële opgave voor 2026 en verder zijn / worden extra zoekrichtingen gedefinieerd, aanvullend op het BOB traject. In de zomernota 2025 wordt uw raad keuzes voorgelegd, inclusief mogelijke effecten. In Hoofdstuk 2 van dit document worden de BOB lijnen toegelicht.   Bijdrage verbonden partij: Bank Nederlandse gemeenten Maatschappelijk rendement: De BNG Bank is de huisbankier van de gemeente. Daarnaast is de gemeente aandeelhouder van de BNG Bank. Door de lage kosten voor het gemeentelijke betalingsverkeer en de jaarlijkse dividenduitkering draagt zij bij aan een houdbare financiële huishouding. Daarnaast draagt de bank door het verstrekken van laagrentende leningen bij aan het realiseren van investeringen in de stad die de inwoner ten goede komen tegen aanvaardbare kosten.   Bijdrage verbonden partij: Enexis Maatschappelijk rendement: Enexis is de eigenaar van het netwerk voor gas en elektra in de stad. Het streven is om het netwerk betaalbaar, betrouwbaar en veilig te houden. Hiermee draagt Enexis ook bij aan het Energieakkoord en daardoor ook tegelijkertijd aan de gemeentelijke doelstellingen op het gebied van duurzaamheid. De gemeente is aandeelhouder van Enexis. De jaarlijkse dividenduitkering draagt bij aan een houdbare financiële huishouding.   Bijdrage verbonden partij: Gemeentelijk Belastingkantoor Twente Maatschappelijk rendement: Door de wettelijke taak belastinginning en heffingen te laten verzorgen door het GBT wordt op een effectieve en efficiënte manier uitvoering gegeven aan deze taak. Op deze manier wordt de gemeente Enschede in de gelegenheid gesteld om zich te richten op de ontwikkelingen van de Twentse samenleving.   Bijdrage verbonden partij: Voormalig Essent Maatschappelijk rendement: Hierbij gaat het om diverse BV's (Publiek Belang Elektriciteitsproductie en CSV Amsterdam) die zijn ontstaan uit het verkoopproces van de aandelen die gemeente had in Essent NV. Deze Bv's worden binnen enkele jaren opgeheven. De destijds niet uitgekeerde delen van de verkoopopbrengst zijn grotendeels uitgekeerd. Er zijn slechts nog kleine uitkeringen te verwachten in de komende jaren.   . 01.02 Enschede investeert toereikend Het afgelopen decennium kende Enschede een heel laag investeringsniveau. Als gevolg van de financiële crisis en de financiële effecten daarvan voor Enschede was er nauwelijks investeringsruimte en lag de focus sterk op herstel van de financiële conditie. Een laag investeringsniveau brengt risico met zich mee dat inhaalinvesteringen nodig zijn en dat Enschede minder aantrekkelijk wordt dan andere steden die wel blijven investeren. Het voornemen is dan ook om, nu de financiële conditie is hersteld, structureel te blijven investeren in het voorzieningenniveau en de leefbaarheid in de stad. Hiervoor werken we met een strategische investeringsagenda waarin de belangrijkste investeringen om een impuls aan de stad te geven zijn opgenomen. Daarmee houden we Enschede aantrekkelijk voor onze inwoners. En het helpt ons om aantrekkelijk te zijn voor mensen die hier nog niet wonen. Als stad in het groen om te wonen, werken en leven. De ambitie is om te komen tot een structurele financiering van de investeringsagenda.   Acties 2025 Aantal acties: 1 01. Enschede investeert toereikend. Bij de actualisatie van de investeringsagenda in het voorjaar van 2024 is gebleken dat met de projecten die nu op de agenda staan vrijwel het volledige beschikbare investeringsbedrag is belegd. Zonder aanvullende financiering kan voorlopig niet worden voorzien in nieuwe of uitbreiding van bestaande projecten. Om ook op langere termijn aan de ontwikkeling van de stad te kunnen blijven werken wordt in 2025 bekeken hoe op termijn in aanvullende dekking kan worden voorzien.   . 01.03 De gemeentelijke organisatie is wendbaar en alert Wij zijn er als gemeentelijke organisatie voor onze inwoners en ondernemers. Om hen, in de dynamiek en complexiteit van het hier en nu, zo goed mogelijk van dienst te zijn moeten we in staat zijn om slim en snel te handelen. Daarbij zijn we mensgericht en werken we meer in netwerken van onze samenleving. Het verder optimaliseren van onze lerende, flexibele en talentvolle organisatie draagt hier aan bij. We streven naar effectiviteit en efficiency waarbij standaardisatie, doelgerichtheid belangrijke maatstaven zijn. Die verstevigen we de komende periode door onder andere meer in te zetten op digitalisering en datavaardigheid. Ook werken we aan ons vermogen om ons aan te passen als het gaat om integriteit en ondermijning en gebruiken hiervoor verschillende instrumenten. De sturing en realisatie van het geheel aan regulier werk en opgaven vraagt om focus, versteviging en daadkracht, zodat we onze organisatie continue blijven richten op wat er nodig is en gevraagd wordt.   Acties 2025 Aantal acties: 2 01. We prioriteren onze taken om de uitvoerbaarheid te borgen. Voorafgaand aan de Zomernota 2025 komen we tot een voorstel van programmering en prioritering van taken om de kloof tussen ambitie en bijbehorende werkzaamheden én de uitvoerbaarheid hiervan mogelijk te maken waarmee ook de werkdruk gereduceerd wordt (BOB lijn 4 uit hoofdstuk 2).   02. We continueren onze aandacht voor de weerbaarheid en integriteit van onze bestuurders en ambtenaren. De gesprekken over integriteit en weerbaarheid worden voortgezet en worden de trainingen hierover aangeboden. De in 2023 vastgestelde gedragscode en het agressie- en emotieprotocol zijn daarbij leidend.   .

Nieuw of aanpassing beleid 2025
Beleidsveld	Onderwerp	B/C Voorstel	Participatie (Ja/Nee)
Informatie en Technologie	Raadsagenda digitalisering	B	Nee
Algemene belastingen	Nota Lokale Heffingen	C	Nee
Samenwerkingsverbanden	Beleidskaders verbonden Partijen	C	Nee
Financieel beleid	Nota Risicomanagement en Weerbaarheid	C	Nee

 

Wettelijk verplichte indicatoren

Op grond van het Besluit begroting en verantwoording zijn onderstaande indicatoren opgenomen. De indicatoren gelden voor iedere gemeente en zijn bedoeld om gemeenten met elkaar te kunnen vergelijken. Dit is mogelijk via www.waarstaatjegemeente.nl.

 

	Beleidsveld	Naam indicator	Eenheid	Jaar	Score	Bron
1.	0. Bestuur en ondersteuning	Formatie	Fte per 1.000 inwoners	2025	9,99	Eigen begroting
2.	0. Bestuur en ondersteuning	Bezetting	Fte per 1.000 inwoners	2024	9,89	Eigen gegevens
3.	0. Bestuur en ondersteuning	Apparaatskosten	Kosten per inwoner, in euro's	2025	1.008	Eigen begroting
4.	0. Bestuur en ondersteuning	Externe inhuur	Kosten als % van totale loonsom + totale kosten inhuur externen	2023	13,05%*	Eigen gegevens
5.	0. Bestuur en ondersteuning	Overhead	% van totale lasten	2025	8,39	Eigen begroting
35.	8. Vhrosv	Gemiddelde WOZ waarde	Duizend euro	2024	296	CBS
36.	8. Vhrosv	Nieuw gebouwde woningen	Aantal per 1.000 woningen	2023	0,3	BAG
37.	8. Vhrosv	Demografische druk	% personen van 0 tot 20 én 65+	2024	62,7	CBS
38.	8. Vhrosv	Gemeentelijke woonlasten eenpersoonshuishouden	In euro’s	2024	986	COELO
39.	8. Vhrosv	Gemeentelijke woonlasten meerpersoonshuishouden	In euro's	2024	1.013	COELO

 

* Dit kengetal komt voort uit de jaarrekening 2023.

 

.. Wat mag het kosten?

Om de gestelde doelen te bereiken zijn per doel lasten begroot voor 2025. Deze bedragen worden ingezet voor het realiseren van de acties (onder 'Wat gaan we doen') maar ook voor het realiseren van de reguliere werkzaamheden. Onderstaande grafiek geeft per product inzicht in de beschikbaar gestelde budgetten. 

 

Onderstaande tabel geeft inzicht in de meerjarige ontwikkeling van de lasten, baten en reserve mutaties.

 

Toelichting

Meer info	Klik hier voor meer informatie over reguliere werkzaamheden en beleidsnota's.
Portefeuillehouders	Marc Teutelink, Jeroen Diepemaat, Niels van den Berg
Concerndirecteuren	Kees Meijer

 

1. {{source.parent_web_page_title}}
2. {{source.title}}