5. Financiële begroting

Conform het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) bestaat de financiële begroting uit een overzicht van baten en lasten en een uiteenzetting van de financiële positie van de gemeente, aangevuld met een toelichting. We starten met de grondslagen waarop de financiële begroting is gebaseerd. 

5.1. Grondslagen

Voor de begroting 2016 hebben we de volgende grondslagen en uitgangspunten gehanteerd:

Omschrijving Grondslag
Lonen en sociale lasten 0,0%
Prijzen  0,8%
Algemene uitkering Septembercirculaire 2015
Onroerendzaakbelasting 0,8%
Overige lokale heffingen:
- Afvalstoffenheffing
- Overig

Kostendekkend
0,8%
Tarieven  Kostendekkend
Omslagrente  4,25%
Aantal inwoners  158.745
Aantal woningen (exclusief recreatie) 75.799

 

5.2. Overzicht baten en lasten

Hieronder is het totaaloverzicht van alle lasten, baten, dotaties en onttrekkingen opgenomen.

Bedragen x € 1.000 Realisatie  2014 Begroting  2015 Begroting  2016 Raming  2017 Raming  2018 Raming  2019
Versterken economie 209.631 205.803 191.795 177.398 170.687 166.103
Duurzame leefomgeving 177.072 155.093 140.235 141.658 140.235 139.463
Maatschappelijke ondersteuning 82.817 186.567 182.298 180.449 177.866 178.125
Dienstverlening en financieel beleid 136.448 136.838 133.362 134.386 127.657 132.448
Totaal Lasten 605.968 684.301 647.689 633.890 616.445 616.139
Versterken economie 182.738 119.473 112.400 105.262 102.905 101.320
Duurzame leefomgeving 95.570 81.847 67.754 72.081 70.486 71.221
Maatschappelijke ondersteuning 7.946 9.032 7.572 7.572 7.572 7.572
Dienstverlening en financieel beleid 328.726 457.202 449.989 441.997 441.091 441.232
Totaal Baten 614.980 667.555 637.714 626.912 622.054 621.344
Saldo van baten en lasten -9.012 16.746 9.975 6.978 -5.609 -5.205
Storting reserves 46.650 38.225 20.042 22.896 25.015 24.112
Onttrekking reserves 37.638 54.970 30.017 29.873 19.406 18.907
Resultaat 0 0 0 0 0 0

 

Voor uitgebreide financiële informatie zie de bijlage in Hoofdstuk 6.4 'Wat mag het kosten?'.  

Onderstaand geven we een beeld van de algemene dekkingsmiddelen:

Algemene dekkingsmiddelen
(bedragen x € 1.000)
Rekening 2014 Begroting 2015 Begroting 2016 Raming 2017 Raming 2018 Raming 2019
OZB 39.159 39.149 39.439 39.439 39.439 39.439
Hondenbelasting  787  910 910 910 910 910
Precariobelasting  219  255 255  255 255 255
Reclamebelasting  173  152 152 152 152 152
Subtotaal  40.339  40.466 40.756  40.756 40.756 40.756
Algemene uitkering 200.887  342.004 337.778 332.317 332.291 333.400
Dividenden 1.123  893  618 731 731 731
Saldo financieringsruimte 11.457  8.428 7.874 5.627 4.916 4.220
Saldo 253.805  391.791 386.629 378.146 376.128 376.694

 

Voor de periode 2016 t/m 2019 zijn de volgende incidentele baten en lasten begroot:

Programma 2016 2017 2018 2019
  Baten Lasten Baten Lasten Baten Lasten Baten Lasten
Maatschappelijke ondersteuning   4.155.198   2.680.000        
Versterken economie 63.200 688.200   625.000        
Duurzame leefomgeving   250.000   250.000        
Dienstverlening en financieel beleid   3.000.000   3.000.000   2.250.000    
Totaal 63.200 8.093.398 0 6.555.000 0 2.250.000 0 0

Voor een nadere specificatie en toelichting op dit overzicht en het overzicht met beoogde structurele toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves verwijzen we naar de bijlage in Hoofdstuk 6.1.

5.3. Uiteenzetting financiële positie

Deze paragraaf bevat een aantal nadere specificaties van reserves, voorzieningen, investeringen, te verstrekken subsidies, het EMU-saldo en de arbeidsgerelateerde kosten.

Verloopoverzicht reserves

Programma
Bedragen * 1.000 Euro 
Stand 31-12-2015Rente-toevoe-gingen 2016Stortin-gen 2016Onttrek-kingen 2016Eind-stand 2016Eind-stand 2017Eind-stand 2018Eind-stand 2019
Dienstverlening en financieel beleid80.0011.20015.98620.35576.83273.93475.83779.862
Duurzame leefomgeving-4.552-4191.118931-4.784-5.479-2.715-1.782
Maatschappelijke ondersteuning5.811466972.6423.9121.6851.8902.095
Versterken economie7.05501.4146.0892.3801.2221.9592.001
Totaal88.31582719.21530.01778.34071.36276.97182.176

We hebben in de bijlage, Hoofdstuk 6.2, een specificatie opgenomen waarin de reserves toegekend worden aan de programma's. Daarnaast lichten we de belangrijkste reserves toe. In dit verloopoverzicht staat een kolom waarin de indeling naar soort reserve conform de verslaggevingsvoorschriften is opgenomen (Alg: Algemene reserve, BR: bestemmingsreserve met extra uitsplitsing voor reserves kapitaallasten, reserves egalisatie tarieven en overige bestemmingsreserves (BR Kap, BR Egal en BR Ov)). Hieronder treft u een totaaloverzicht aan.

Soort reserve
Bedragen * 1.000 euro
Stand 31-12-2015 Rente-toevoe-gingen 2016 Stortingen 2016 Onttrek-kingen 2016 Eindstand 2016 Eindstand 2017 Eindstand 2018 Eindstand 2019
Algemene reserve
Algemene Reserves 25.350 -538 6.801 2.081 29.533 32.688 41.146 48.616
Subtotaal 25.350 -538 6.801 2.081 29.533 32.688 41.146 47.616
Bestemmingsreserve
- Egalisatie 3.503 101 950 613 3.942 4.054 5.191 6.710
- Kapitaallasten 32.435 1.010 8.482 14.833 27.094 22.359 17.507 13.733
- Overige 27.028 254 2.982 12.490 17.773 12.262 13.128 13.117
Subtotaal 62.966 1.365 12.414 27.936 48.809 38.675 35.826 33.560
Totaal - Generaal  88.315 827 19.215 30.017 78.340 71.362 76.971 82.176

 

Bestemmingsreserves egalisatietarieven zijn ingesteld om ongewenste schommelingen op te vangen in de tarieven die aan derden in rekening worden gebracht. De bestemmingsreserves kapitaallasten dienen ter dekking van kapitaallasten van investeringen. De overige bestemmingsreserves betreffen middelen waaraan de gemeenteraad uiteenlopende bestemmingen heeft gegeven. Aan bestemmingsreserves kan een andere bestemming gegeven worden, maar niet zonder gevolgen voor het uit te voeren beleid.

Verloopoverzicht voorzieningen

Programma
Bedragen * 1000 Euro
Stand 31-12-2015Bestedingen 2016Stortingen 2016Eindstand 2016Eindstand 2017Eindstand 2018Eindstand 2019
Dienstverlening en financieel beleid32.3284.2305.39433.49336.21337.65042.964
Duurzame leefomgeving11.1922.3138799.75811.0219.1498.923
Versterken economie9111350776616419419
Totaal44.4316.6786.27344.02647.85047.21852.306

Voor een nadere specificatie per voorziening verwijzen we naar de Staat van Voorzieningen die is opgenomen in de bijlagen.

Investeringen

In onderstaand overzicht staan per programma zowel de uitbreidings- als vervangingsinvesteringen voor de jaren 2016 tot en met 2019. Deze zijn ingedeeld in:

  • investeringen met economisch nut. Hiervan is sprake als de investering leidt tot een goed dat in de markt verhandelbaar is (gebouwen, auto's), of waarmee middelen worden gegenereerd (riolering);
  • investeringen met maatschappelijk nut. Dit zijn investeringen in de openbare ruimte die maatschappelijk nut genereren en niet verhandelbaar zijn. Voorbeelden zijn wegen en openbare verlichting.

Het is niet de bedoeling dat met het vaststellen van de programmabegroting alle in deze paragraaf opgenomen investeringen worden goedgekeurd. De goedkeuring betreft alleen de vervangingsinvesteringen voor de jaarschijf 2016, waarvoor we verwijzen naar de bijlage, Hoofdstuk 6.5 Staat van vervangingsinvesteringen . Voor uitbreidingsinvesteringen zoals onderwijshuisvesting, riolering en mobiliteit, worden separate voorstellen voorgelegd. Daarnaast is in hoofdstuk 6.6 ruimtelijke projecten een actueel inzicht gegeven in de lopende MSI en mobiliteitsprojecten.

Investeringsoverzicht per programma 2016-2019
(bedragen x € 1.000)
Programma   2016 2017 2018 2019
Economisch nut        
Investeringsfonds DCW  160  160  160  160
         
Totaal Versterken economie  160  160  160  160
Economisch nut        
Riolering 14.740 10.080 27.075 17.674
Overige (vervangings-)investeringen  588  585  636  513
Mobiliteitsplan  3.413 2.839 3.247 2.362
Parkeerbedrijf  500      
Stadsweide 2.000      
Maatschappelijk nut        
Openbare verlichting  746 746  746  746
Beheer wegen  2.175 2.175 2.175 2.175
Totaal Duurzame leefomgeving  24.162 16.425 33.879 23.470
Economisch nut        
ICT-meerjarenplan  4.832 4.475 3.911  4.676
Huisvesting & services  530  2.137  146  100
Vastgoedbedrijf  1.480  1.480  1.480  1.480
Onderwijshuisvesting  203      
Investeringen sport  1.680  1.918  1.416  1.749
Publieksdienstverlening 100      
Totaal Dienstverlening en financieel beleid 8.825 10.010 6.953 8.005
         
Totaal Investeringen - economisch nut 30.226 23.674 38.071 28.714
Totaal Investeringen - maatschappelijk nut  2.921  2.921  2.921  2.921

 

Subsidies

Gesubsidieerde instellingen
Als gemeente hebben we financieel belang bij subsidies aan (maatschappelijke) instellingen: we willen weten of de instellingen de verstrekte subsidies doelmatig besteden. Daarnaast willen we ook inzichtelijk krijgen of we hierbij risico’s lopen, in die zin dat de gesubsidieerde instelling een aanvullend beroep op de gemeente moet doen.
Bij de (definitieve) vaststelling van subsidies kijken we altijd in hoeverre een instelling heeft voldaan aan de subsidieverplichtingen. Dat doen we met een inhoudelijke en een financiële toets. Als gemeente houden we bij grotere instellingen doorgaans ook tijdens de subsidieperiode de vinger aan de pols, met tussentijdse gesprekken en met de beoordeling van de verplichte tussentijdse managementrapportage. Subsidies worden achteraf verantwoord en pas daarna definitief vastgesteld. Dat kan ertoe leiden dat we een subsidie lager vaststellen, omdat wij niet akkoord gaan met de verantwoording.


Subsidieplafond 2016
Door het instellen van een subsidieplafond kunnen we voorkomen dat een subsidieregeling een open-einde-karakter heeft. Hieronder volgt een overzicht van subsidieverordeningen en de voor 2016 geldende subsidieplafonds.

Subsidieverordening
(bedragen in euro's)
 Subsidie-
plafond 2016
Subsidieverordening amateurkunst 2008  
- muziekverenigingen 98.000 
- drum- en showbands 48.000 
- zangverenigingen 69.000 
- operetteverenigingen 13.000 
- dansverenigingen 14.000 
- toneelverenigingen 7.000 
- overige verenigingen en orkesten 15.000 
Subsidieverordening culturele activiteiten 2014* 700.000 
Subsidieverordening sport 906.000 
Subsidieverordening vrijwilligers jeugd- en jongerenwerk Enschede 52.000 

* Subsidieverordening culturele activiteiten 2014: de budgetten voor stimulering amateurkunstbeoefening, studentenzaken, verordening presentaties beeldende kunst, culturele activiteiten en specifieke evenementen zijn in één verordening samengevoegd. Deze budgetten zijn onderling uitwisselbaar en flexibel inzetbaar, met uitzondering van de budgetten voor evenementen.

Hieronder geven we per programma een overzicht van de te verstrekken subsidies. Een specificatie van deze subsidies is opgenomen in de bijlagen, Hoofdstuk 6.7.

Programma    Bedragen * 1000 euroRekening 2014Begroting 2015Begroting 2016
Versterken economie7.7716.6246.949
Duurzame leefomgeving19.09020.25919.938
Maatschappelijke ondersteuning29.55658.72161.128
Dienstverlening en financieel beleid800140140
Totaal57.21785.74588.155

EMU-saldo

In het Verdrag van Maastricht is afgesproken dat het EMU-tekort van een bij de euro aangesloten land maximaal 3% van het Bruto Binnenlands Product (BBP) mag bedragen. Het EMU-tekort wordt bepaald door een gezamenlijk tekort van het Rijk, lokale overheden en sociale fondsen. Gemeenten dienen in de begroting een raming van het eigen EMU-saldo op te nemen. De Nederlandse gemeenten mogen gezamenlijk maximaal 0,38% van het tekort veroorzaken. Dit is vastgelegd in de wet Houdbare overheidsfinanciën. Voor 2016 is nog geen norm afgesproken. Deze is dan ook niet gepubliceerd in de septembercirculaire 2015. Daarom is er op dit moment ook geen referentiewaarde voor de gemeente bekend. 

In de onderstaande tabel is het EMU-tekort berekend van Enschede: 

Omschrijving (bedragen in € 1.000) 2015 2016 2017
Exploitatiesaldo voor toevoeging c.q. onttrekking reserves -16.746 -9.975 -6.978
Afschrijving ten laste van exploitatie  27.572 28.962 29.559
Dotaties aan voorzieningen  5.012 6.050 8.192
Uitgaven aan investeringen in (im)materiële vaste activa die op de balans worden geactiveerd  -48.915 -26.029 -25.995
Ontvangen bijdragen op investeringsuitgaven van derden  0 500 0
Verkoopopbrengsten uit desinvesteringen in (im)materiële vaste activa  0 0 0
Te verwachten boekwinst op desinvesteringen  0 0 0
Uitgaven aan aankoop van grond, de uitgaven van bouw- en woonrijp maken  -14.963 -6.538 -5.205
Verkoopopbrengsten van grond (tegen verkoopprijs)  12.083 8.745 11.398
Te verwachten boekwinst op grondverkopen 0 0  0
Betalingen (onttrekkingen) ten laste van voorzieningen  -7.113 -6.953 -4.535
Betalingen die niet via de exploitatie lopen en rechtstreeks ten laste van de reserves worden gebracht  0 0 0
Betalingen die niet vallen onder één van de bovenstaande posten  0 0 0
Boekwinst verkoop deelnemingen en aandelen 0 0 0
Berekend EMU-saldo  -43.070 -5.237 6.435

 

Arbeidskostengerelateerde verplichtingen
In onderstaand overzicht zijn de arbeidskostengerelateerde verplichtingen  opgenomen, die  jaarlijks  een  vergelijkbaar  volume  hebben. De dekking van deze verplichtingen is in de meerjarenraming voorzien. Voor  arbeidskostengerelateerde verplichtingen waarvan het jaarlijkse bedrag geen gelijk volume heeft, is een voorziening gevormd c.q. een verplichting opgenomen.

 Bedragen x 1.000 euro jaarlijks
Vakantiegeld 5.700 
Vakantiedagen 9.000 
Eindejaarsuitkering 5.400