We werken samen met anderen aan ontwikkelingen in de stad. We focussen op de prioriteitsgebieden, maar hebben ook oog voor de rest van de stad. Voor de stedelijke ontwikkelingen in het centrum verwijzen we naar Thema 3. Wij gaan in 2017 de volgende activiteiten uitvoeren:

• Samen met partners een groot deel van de gebiedsvisies op de wijken in de stad opstellen. Op basis hiervan maken wij gebiedsgerichte afspraken met de corporaties, waarbij we zowel afspraken maken over de fysieke (stedelijke) als over de sociale ontwikkeling.
• Een agenda Wonen & Zorg opstellen en deze vervolgens uitvoeren. Dit mede naar aanleiding van de gewijzigde Woningwet.
• Een voorstel doen voor de aanpassing van de Gids Buitenkans, onder andere om de huidige juridische problemen bij de uitwerking van de Gids weg te nemen.
• De monitoring van de woningvoorraad op een andere manier doen.
• De plannen voor appartementen buiten de prioriteitsgebieden terugdringen.
• Er is geld gereserveerd voor het grondbedrijf voor de uitwerking van de eigentijdse gebiedsontwikkeling en de nieuwe wet Besluiten Begroten en Verantwoorden (BBV). Dit leidt in 2017 tot een aantal concrete uitwerkingen in plannen, waaronder:
  • Een nieuwe ontwikkelstrategie voor de Zuiderval en aanpalende gebieden (Wegener-terrein) maken.
  • Een nieuw bestemmingsplan voor de ontwikkeling van groene woonmilieus in het plan Leuriks Oost voorleggen aan de Raad.
  • Afsluiten grondexploitatie Twekkelerveld.
• Een nieuw voorstel maken voor een tweede fase van het project 'Bouwen in de wijk'.

Bij de verschillende ontwikkelingen zoeken we nieuwe manieren van samenwerken en ontwikkelen, passend bij een eigentijdse gebiedsontwikkeling. We blijven werken aan het verder verbeteren van de manier waarop we nieuwe stedelijke ontwikkelingsinitiatieven snel behandelen, partners duidelijkheid bieden en plannen vlot tot realisatie brengen. We gaan deze manier van werken ook toepassen op initiatieven in het buitengebied van Enschede.

De landelijke invoering van de Omgevingswet staat gepland voor 2019. Deze wet streeft naar een bundeling en vereenvoudiging van de regels in het fysieke domein. Procedures voor de besluitvorming over initiatieven van burgers en bedrijven kunnen daardoor sneller doorlopen worden. Om ons op de invoering van de wet voor te bereiden, gaan wij experimenteren met een omgevingsvisie, omgevingsplan en omgevingsmanagement.

1. Omgevingsvisie: om ruimte te scheppen voor eigentijdse gebiedsontwikkeling ligt de nadruk in de omgevingsvisie in eerste aanleg op (1) het verminderen en stroomlijnen van het fysieke, economische en sociale beleid en de beleidsregels die relevant zijn voor de omgeving, en (2) het verbeteren van de besluitvorming over de fysieke ontwikkeling van de stad: sneller, flexibeler en integraler.
2. Omgevingsplan: Centraal staat de vraag hoe we een meer flexibele organische ontwikkeling van de (binnen)stad kunnen vastleggen in een Omgevingsplan, en de wijze waarop waarden als het bieden van rechtszekerheid en kwaliteit daarmee verbonden kunnen blijven.
3. Omgevingsmanagement: Voor het vergroten van de werkgelegenheid is een optimaal vestigingsklimaat van groot belang. Hier speelt omgevingsmanagement een belangrijke rol. In het woud aan regels is het erg prettig als iemand je wegwijs maakt, het pad voor je effent en op een proactieve en oplossingsgerichte manier adviseert over het te realiseren doel. Dit is nu precies het doel van de omgevingsmanager: paden effenen en zorgen dat procedures soepel en snel verlopen.

Om ons op de invoering van de wet voor te bereiden gaan wij experimenteren met een omgevingsvisie, omgevingsplan, flexibilisering van het bestemmingsplan en omgevingsmanagement. Dit leidt tot de volgende activiteiten:

• Het fysieke, economische en sociale beleid en de beleidsregels die relevant zijn voor de omgeving verminderen en stroomlijnen.
• De besluitvorming over de fysieke ontwikkeling van de stad verbeteren, dat wil zeggen: sneller, flexibeler en integraler.
• Experimenteren met een Omgevingsplan voor het Binnensingelgebied. De nadruk ligt op het opdoen van leerervaringen vooruitlopend op de invoering van de Omgevingswet in 2019.
• Verder wordt in het kader van het flexibele bestemmingensplan voor de invulling van de voormalige luchthavenlocatie/TBT gekozen voor een globaal faciliterend bestemmingsplan. Dit plan gaat samen met een beleidsregel 'Ruimtelijke kwaliteit', op basis waarvan het toelaten van nieuwe initiatieven en ontwikkelingen worden afgewogen. Ook wordt via deze lijn gestreefd om (flexibele) organische ontwikkeling mogelijk te maken.
• Wij gaan de tijdelijke formatie voor omgevingsmanagement uitbreiden.

Regio Twente (RO en wonen)

Binnen het kader van de regio wordt samengewerkt op het gebied van wonen, externe lobby en samenwerking en grondzaken.

1. Bijdrage aan beleid (maatschappelijk belang)

In het verlengde van de regionale woonvisie die begin 2016 is vastgesteld, worden afspraken gemaakt over de omvang en kwaliteit van de woningproductie in Twente. Daarnaast wordt de inbreng in G32, VNG en dergelijke gecoördineerd. Binnen de regio is de samenwerking met de NT-gemeenten intensiever, vooral op wonen en grondzaken.

De snel veranderende samenleving vraagt om een betere samenwerking tussen gemeente en inwoners. Wij ontvangen signalen, dat inwoners zich onvoldoende vertegenwoordigd voelen. Wij zijn een gezamenlijk ontwikkelproces gestart over bewonersvertegenwoordiging en zeggenschap. Hiermee willen we helder krijgen welke manieren van bewonersvertegenwoordiging en zeggenschap beter aansluiten bij de huidige tijd.

Wij gaan in 2017 de volgende activiteiten uitvoeren:

• Verkennen aan welke vernieuwingen behoefte is op het gebied bewonersvertegenwoordiging en zeggenschap (zie ook thema Versterken samenwerking).
• Onderzoeken of binnen het ontwikkelproces naar betere manieren van vertegenwoordiging en zeggenschap van inwoners verschillende verbetermogelijkheden en werkvormen mogelijk zijn, waaronder de mogelijkheden van een pilot 'wijkaandeel'.
• Een methode ontwikkelen om niet-wijkgebonden bewonersinitiatieven te faciliteren
• Het Sociaal Economisch Plan (SEP) is gekoppeld aan het Herontwikkelingsplan Wesselerbrink-Noord (sloop/nieuwbouw Het Lang en Het Bijvank). Door de crisis in de bouw heeft dit vertraging opgelopen. Het SEP en Herontwikkelingsplan gaan we in 2017-2018 afronden (is onderdeel van het programma MO).
• Het actieprogramma 'Thuisvoelen en Meedoen' uitvoeren en zorgen dat nieuwe stadsgenoten meedoen in Enschede en zich thuis voelen in de stad. We werken samen met vele organisaties en vrijwilligers  aan een integraal en realistisch actieprogramma, waarin onze nieuwe stadsgenoten vanaf dag 1 onderdeel zijn van de Enschedese samenleving. In het programma staan meerdere actiepunten, zoals: 
• zorgen voor goede coördinatie van alle vrijwilligers(initiatieven);
• aanbod van duale trajecten op het gebied van opleiding, werk en vrijwilligerswerk.

Enschede is een relatief veilige stad met bijpassende grensproblematiek. Wij richten ons lokale veiligheidsbeleid nu vooral op zaken waar inwoners direct last van hebben en die hun perceptie van veiligheid direct beïnvloeden. Het is echter nodig, dat wij meer aandacht hebben voor de georganiseerde ondermijnende criminaliteit. Wij gaan in 2017 onze focus hiernaar verleggen. In het verlengde daarvan gaan wij in 2017 de volgende activiteiten uitvoeren:

• Een ondermijningsbeeld opstellen van de hele stad.
• Wij gaan een meld- en analysepunt inrichten met betrekking tot ondermijningssignalen.
• In het kader van onze aanpak van de (drugs)overlast Wilminksplein, Glanerbrug en andere plekken in de stad gaan wij:
• slimme, ‘out-of-the-box’, innovatieve én goed en snel uitvoerbare ‘barrières’ bedenken voor de problematiek;
• een structureel 'Casusoverleg doelgroepen aanpak' organiseren om alle mogelijke interventiemethoden goed op elkaar af te stemmen. 
• In het kader van onze aanpak van de (drugs)overlast Wilminksplein, Glanerbrug en andere plekken in de stad gaan wij:
• een meld- en analysepunt inrichten met betrekking tot ondermijningssignalen.
• Een actueel veiligheidsplan 2017-2020 opstellen en uitvoeren.
• Een pilot uitvoeren om inwoners als partner op het gebied van veiligheid te betrekken. Hierbij gebruiken we landelijke voorbeelden, zoals project Waaks en de Whatsapp buurtpreventiemogelijkheden.  
• We presenteren en passen onze resultaten en innovatieve oplossingen uit de Pilot Veilig Voetbal toe bij de wedstrijden van het EK Vrouwenvoetbal.
• Verstevigen van onze informatiepositie op het gebied van veiligheid met een veiligheidsdashbord, gebruikmakend van (big) data. 
• Samen met Twente Safety & Security de City Deal Stedelijke Veiligheid uitvoeren.

Veiligheidsregio Twente

1. Bijdrage aan beleid (maatschappelijk belang)

Gemeenten zijn doorgaans te klein om inwoners optimaal te kunnen beschermen tegen (gezondheids)risico's, rampen en crises. Bovendien overschrijdt een ramp vaak de gemeentegrens. Een regionale aanpak is effectiever. Daarom werken diverse hulpdiensten en overheden onder centrale regie van Veiligheidsregio Twente samen om rampen en crises in Twente zo veel mogelijk te voorkomen en te bestrijden. 

De effecten van de eerder genomen maatregelen in het traject Veranderen en bezuinigen Openbare Ruimte zijn inmiddels duidelijk zichtbaar buiten. Het beeld buiten heeft negatieve effecten op onze bestuurlijke doelen uit het coalitieakkoord, zoals de samenlevingsgerichte inrichting & het beheer van de openbare ruimte en op het woon-, werk- en vestigingsklimaat. De effecten zijn dusdanig groot, dat een heroverweging van de doorgevoerde maatregelen op zijn plaats is. Om hierin bij te sturen zijn aanvullende middelen nodig.

Wij gaan in 2017 de volgende activiteiten uitvoeren:

1. Actualiseren van de 'Kaders voor het beheer en onderhoud van het openbaar groen 2014 – 2017' en het 'Openbare verlichtingsplan 2014 – 2017'. Hierbij streven we naar verdere vereenvoudiging van beleid.
2. Een pilot starten (als eerste Dimpact-gemeente) samen met Dimpact voor het verder vereenvoudigen van de meldingen openbare ruimte via 'Slim Melden' voor bewoners, medewerkers en onze partners. Tegelijkertijd onderzoeken we actief de toepassingsmogelijkheden van nieuwe mogelijkheden voor participatie in de openbare ruimte, zoals via 'Jij maakt de buurt!', doorontwikkeling van wijkbeheerplannen en nieuwe digitale bewonersplatforms als Nextdoor.
3. Samen met Duitse partners onderzoeken van nieuwe mogelijkheden voor het beheer en onderhoud om zo meer kennis uit te wisselen.
4. Invullen van de resterende taakstelling vanuit het traject conform raadsvoorstel. We gaan het maaibeleid heroverwegen om de ingezette verruwing deels terug te draaien daar waar dat leidt tot onwenselijke situaties, zoals verrommeling van naast het gras gelegen plantvakken (kapitaalvernietiging), of tot vermindering van de gebruiksmogelijkheden van de gebieden door de inwoners in de stad.
5. De Prinsessentunnel reconstrueren, waardoor de huidige problemen met water bij hevige regenval worden teruggedrongen.
6. Starten met de aanleg van de stadsbeek.
7. Een kennispunt water inrichten. We hebben oog voor de problemen van onze inwoners, ook in die gevallen waar wij als gemeente geen maatregelen treffen. Daarom gaan wij met onze inwoners in gesprek over de inrichting van een kennispunt water. Een platform om (technische) kennis te bundelen en te delen op basis van de behoeften van onze bewoners. Samen met andere partners (waterschap Vechtstromen, provincie Overijssel, corporaties) en Twentse gemeenten waar eenzelfde behoefte ligt.
8. Evalueren van de in 2016 met de ondernemers op de bedrijventerreinen Euregio en Havengebied gemaakte afspraken over zelfbeheer van de openbare ruimte. Bij een positieve uitkomst gaan we over tot meerjarige contracten. In deze contracten worden ook SROI en duurzaamheidsafspraken belegd.

Openbaar lichaam Crematoria Twente (begraafplaatsen)

1. Bijdrage aan beleid (maatschappelijk belang)

Draagt bij aan onze wettelijke verplichtingen op het gebied van de lijkbezorging.

Onderhoud Enschede

1. Bijdrage aan beleid (maatschappelijk belang)

Zij zorgt voor de uitvoering van het onderhoud van de openbare ruimte. Daarmee draagt zij bij aan de realisatie van de doelen voor de openbare ruimte, zoals behoud van het gewenste kwaliteitsniveau en het woon- en vestigingsklimaat van de stad. Daarnaast levert zij een belangrijke bijdrage aan de arbeidsmarktdoelstellingen, doordat 60% van het personeel van Onderhoud Enschede BV bestaat uit mensen uit de arbeidsmarktdoelgroep.

We stimuleren duurzame bewonersinitiatieven door:

• te communiceren over duurzame daden via de 'groene' pagina in de Huis-aan-Huis, de verdere ontwikkeling van websites www.enschede.nl/duurzaam053 en www.jijmaaktdebuurt.nl/duurzaam;
• bijeenkomsten (duurzaam sportcafé) te organiseren voor sportverenigingen, waarin verduurzamingsmogelijkheden voor sportverenigingen door ambassadeurs worden toegelicht.

We ondersteunen duurzame bewonersinitiatieven door:

• te faciliteren bij de verdere ontwikkeling van bewonersinitiatief (energiecoöperatie) Enschede Energie;
• structurele inzet van de duurzaamheidsmakelaar;
• in stadsdeel Noord (gebied Mekkelholt) en stadsdeel Oost (gebied Diekman) te werken aan 2 duurzame pilots met inwoners;
• extra inzet op het duurzame onderwijsprogramma Project E, en daarbinnen de verbinding te leggen met de wijk.

In 2016 hebben we de Groene Leges ingevoerd. Hiermee zetten we de leges in als instrument om de duurzaamheidsdoelstellingen te realiseren. Neveneffect van het gebruik van de regeling is dat er substantieel minder legesinkomsten binnenkomen. Om de financiële gevolgen van de regeling Groene Leges voor het tweede uitvoeringsjaar te beperken, zal er voor 2017 een aangepaste (afgeslankte en aangescherpte) regeling gelden.

De laatste jaren zien we een duidelijke toename in de vraag om handhaving bij de gemeente. De politie richt zich op haar kerntaak en komt hierdoor niet toe aan relatief kleine overtredingen die bij inwoners ook veel ergernissen opleveren. Daarnaast gaan er door de decentralisatie bij het Rijk steeds meer taken naar de gemeente over. Inwoners en bedrijven doen daardoor een groter beroep op de capaciteit van de afdeling handhaving. Voor 2017 tot en met 2019 zijn hiervoor extra middelen beschikbaar.

Op 15 april 2016 heeft de regering het Wetvoorstel Kwaliteitsborging voor het Bouwen naar de Tweede Kamer gestuurd. Kern van dit wetsvoorstel is dat in de toekomst niet de gemeente, maar bouwpartners zelf hun kwaliteitsborging moeten regelen. In 2017 wordt er duidelijkheid verwacht over lopende experimenten en de uiteindelijke keuze van minister Blok en de uiteindelijke inwerkingtreding. De ontwikkelingen gaan we volgen om daarmee de consequenties in beeld te brengen.

Per 1 januari 2018 dient als gevolg van een wijziging van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) het huidige netwerk RUD (Regionale Uitvoeringsdienst) omgezet te zijn in een Omgevingsdienst Twente (OD Twente), gebaseerd op de Wet Gemeenschappelijke Regelingen. Momenteel wordt zowel de gemeenschappelijke regeling als het bedrijfsplan door de 14 gemeenten en provincie voorbereid.

Wij gaan in 2017 de volgende activiteiten uitvoeren:

• Uitbreiden van de handhavingscapaciteit in de openbare ruimte. Hierdoor kan meer aandacht aan het gebruik van de openbare ruimte worden besteed (denk aan terrassen, parkeren) en de overlast in overige stadsdelen (afval en honden uitlaten).
• Uitbreiden van de handhavingscapaciteit voor de invoering van Diftar.
• Implementeren van de in 2016 opgestarte 2^e fase Deregulering Fysieke domein. In de eerste helft van 2017 gaan wij een voorstel daarover aan de Raad voorleggen. Deze 2^e fase heeft betrekking op een aantal niet eerder in de deregulering betrokken producten die een relatie hebben met de leefomgeving. Hiermee is deregulering in het fysieke domein als apart project grotendeels afgerond en zal de focus hierop bij de reguliere processen worden opgepakt. Deregulering buiten het fysieke domein wordt binnen de programma’s EWO en MO opgepakt.
• Evaluatie van de gedereguleerde producten van de 1^e fase (met uitzondering van de kap- en standplaatsvergunning die al eerder is geëvalueerd).
• Een sociaal plan voorbereiden voor de medewerkers van de 14 gemeenten en de provincie die overgaan naar de nieuwe OD Twente (voormalige RUD). Wij gaan de implementatie hiervan afronden. Wij gaan de Raad informeren over de financiële en personele consequenties en de consequenties voor de gemeentelijke milieubevoegdheden.
• Het instrument van de groene leges gaan we doorontwikkelen.

RUD 

1. Bijdrage aan beleid (maatschappelijk belang)

De RUD is een organisatie van Twentse gemeenten en de provincie die op het gebied van met name toezicht en handhaving van milieuregelgeving, vergunningen en meldingen namens de partners en dus ook namens Enschede optreedt. Daarmee geeft de RUD gevolg aan landelijke, regionale en gemeentelijke beleidskaders. Uiterlijk per 1 januari 2018 dient de huidige netwerkorganisatie omgezet te zijn in een formele gemeenschappelijke regeling.

NB: indien sprake is van significante ontwikkelingen bij de verbonden partij, waardoor de realisatie van het gemeentelijk beleid niet kan worden geëffectueerd dan deze beleidsrisico’s hier toelichten.

In het Actieplan duurzaamheid hebben we ons ten doel gesteld te bevorderen dat het aandeel hernieuwbare energie in 2030 ten minste 12 procent bedraagt. In het kader daarvan is in september 2016 de campagne ‘Enschede wekt op' van start gegaan. Daarbij zijn inwoners, bedrijven en instellingen opgeroepen:

• zo veel mogelijk zelf duurzame energie op te wekken, bijvoorbeeld door het leggen van zonnepanelen op het dak;
• gronden of gebouwen beschikbaar te stellen voor de opwekking van duurzame energie, of;
• mee te denken met onze zoektocht naar locaties die geschikt zijn voor zonne- en windenergie.

Wij gaan in 2017 de volgende activiteiten uitvoeren:

• Vertalen van de resultaten van het participatieproces 'Enschede wekt op'  in de uitwerking van enkele scenario’s voor de productie van duurzame energie tot 2030.
• Die scenario’s toetsen op de gevolgen voor het milieu in de vorm van een milieu-effectrapportage.
• Voorbereiden van een voorstel voor het aanwijzen van locaties voor de (grootschalige) productie van duurzame energie, die vervolgens vertaald gaan worden in een structuurvisie/omgevingsvisie. 

Wij gaan in 2017 de volgende activiteiten uitvoeren:

• Invoeren van de tariefdifferentiatie voor de inzameling van restafval als eerste stap om de inzamelresultaten (toename scheidingspercentage en afname hoeveelheid restafval per inwoner) te verbeteren. Hiervoor is continue communicatie met en informatievoorziening richting inwoners noodzakelijk.
• Optimaliseren van de afvalbrengpunten en de mogelijke inrichting naar één milieupark om aansluitend op de tariefdifferentiatie en de omgekeerde inzameling de mogelijkheden voor het aantal te scheiden grove afvalstromen verder uit te breiden.

Twente Milieu

1. Bijdrage aan beleid (maatschappelijk belang)
Draagt bij aan de ambitie van de gemeente op het gebied van afvalloos Twente. Dit doet Twente Milieu door de inzameling van de door ons afgesproken afvalstoffen.

Twence

1. Bijdrage aan beleid (maatschappelijk belang)
Draagt bij aan de taak van de gemeente om te voorzien in een doelmatig beheer van afvalstoffen door de verbranding van restafval. Met het vergisten van GFT-afval, de productie van duurzame energie en het terugwinnen van grondstoffen draagt Twence ook bij aan de gemeentelijke duurzaamheidsdoelstellingen.

Wij gaan in 2017 de volgende activiteiten uitvoeren:

• De gescheiden inzameling van verpakkingsafval bij scholen en sportverenigingen combineren met de aanpak van zwerfafval.
• Een project uitvoeren met het doel de organisatie van biomassaketens beter te stroomlijnen door de aanbodkant (buitengebied/landschapsonderhoud) beter te laten aansluiten bij de vraagkant (reguliere verwerking en particuliere initiatieven).
• Verkennen van de aanplant van biomassa (Olifantengras) op braakliggende gemeentelijke arealen.
• De gescheiden inzameling van afval in openbare ruimte (proef in de binnenstad/stadserf).
• Afvalcoaches inzetten die in de wijken burgers stimuleren tot preventie en een betere scheiding van huishoudelijk afval.
• In samenhang met het thema WEconomy: het verbeteren van de afvalpreventie en de afvalinzameling en afvoer bij evenementen.

Wij gaan in 2017 de volgende activiteiten uitvoeren:

• De stadsbeek aanleggen.
• Stimuleren van de afkoppeling van riool in lopende projecten.
• Daken en de openbare ruimte vergroenen. Dat doen we onder andere door onderzoek te doen naar het watereffect van de groene dakpannen en het stimuleren van de aanleg van groene daken en de groene economie.
• Als proefgemeente deelnemen in de landelijke greendeal, voor bijvoorbeeld differentiatie heffingen.
• Faciliteren groen dak op onder andere het voormalige V&D-pand.
• Samen met Saxion de mogelijkheden onderzoeken van een klimaatactieve regenton voor waterberging bij stortbuien.