3.2 Versterken Economie

A. Economische groei in Enschede en Twente (meer bedrijven en groei van bedrijven) -->  1. Versterken (internationaal) ondernemersklimaat -->  Versterken economische structuur -->  Lasten 1.419
-->  Baten 12
Innovatie en ondernemerschap -->  Lasten 380
-->  Baten 0
2. Brancheaanpak en acquisitie Dienstverlening aan ondernemers -->  Lasten 1.423
-->  Baten 0
3. Versterken groene groei        
       
4. Faciliteren kansrijke economische projecten Projecten economische ontwikkelingen -->  Lasten 373
-->  Baten 0
5. Bereikbaarheid (fysiek en digitaal) Verkeersinfrastructuur en beleid -->  Lasten 6.768
-->  Baten 40
B. Een groter deel van de potentiële beroepsbevolking is aan het werk -->  6. Vergroten zelfredzaamheid bij het vinden van werk binnen en buiten Enschede -->  Algemene bijstand levensonderhoud -->  Lasten 101.234
-->  Baten 92.726
Arbeidsmarktparticipatie -->  Lasten 19.665
-->  Baten 2.073
Uitvoering WSW -->  Lasten 46.574
-->  Baten 10.370
7. Investeren in werkgelegenheid        
       
C. Meer jongeren met een opleiding die aansluit bij de arbeidsmarkt -->  8. Onderwijs en talentontwikkeling -->  Brede talentontwikkeling -->  Lasten 1.280
-->  Baten 0
Aansluiting onderwijs en arbeidsmarkt -->  Lasten 249
-->  Baten 0
Kinderopvang -->  Lasten 2.613
-->  Baten 0
Leerlingenvervoer -->  Lasten 1.899
-->  Baten 43
Leerplicht / RMC -->  Lasten 7.918
-->  Baten 7.136

Wat willen we bereiken?

Op basis van het coalitieakkoord is de programmabegroting 2015-2018 opgesteld. Hierin is voor de komende vier jaar bepaald wat het college wil bereiken.

Wat gaan we doen?

De lijn die de raad heeft vastgelegd bij de programmabegroting 2015-2018 wordt gecontinueerd.

In 2016 streven we naar de onderstaande resultaten. 

Doelstelling A: Economische groei in Enschede en Twente (meer bedrijven en groei van bedrijven).

Actiepunten 2016
Thema 1 en 2: versterken (internationaal) ondernemersklimaat  &  brancheaanpak en acquisitie.
  • Er wordt een "rode loper"-aanpak ontwikkeld voor nieuwe bedrijven en bestaande bedrijven die willen uitbreiden of verplaatsen. Hieronder vallen: intensivering van de acquisitie en extra inzet op het wegnemen van belemmeringen.
  • De Twente Board, gemeenten, provincie, bedrijfsleven, Port of Twente, Kennispark, Oost NV, WTC en Twentebranding werken in een netwerkstructuur samen aan het aantrekken van nieuwe bedrijven en het faciliteren van het huidige bedrijfsleven in Twente. De actualiteit is hierbij leidend. De aansturing, bekostiging en werkwijze/aanpak van deze netwerkstructuur worden/zijn vanaf januari 2016 uitgewerkt en geïmplementeerd.
  • Het sectoraal werken (branche aanpak) met regionaal bestuurlijke en ambtelijke trekkers per sector, dat in 2015 is gestart als pilot, wordt structureel ingebed.
  • In 2016 wordt de Twentebrede Visie Werklocaties opgesteld. Dit is een vervolg op de bedrijventerreinenvisie uit 2014.
  • De regionale samenwerking op economische zaken (een maandelijkse regionale EZ-dag) wordt gecontinueerd en daar waar mogelijk geïntensiveerd. In 2016 wordt het regionale ambtelijk overleg Economische Zaken en het regionale ambtelijk overleg Arbeidsmarkt op basis van een integrale agenda deels samengevoegd.
  • Er komt een internationaal beleidsplan ondersteunend aan en in samenwerking met het bedrijfsleven en kennisinstellingen. Uitwerking van de deelplannen:

    • Euregio en MONT (Münster, Osnabrück en Netwerkstad Twente) op de arbeidsmarktkansen, logistiek&bereikbaarheid en innovatie.
    • Kansen HTSM en Health in China en Amerika (export en investeerders).
    • Verwerving Europese middelen.  
    • Internationale acquisitie.
    • Vestigingsvoorwaarden: internationaal onderwijs & expat center.
    • Internationale uitstraling Enschede: toerisme, cultuur en onderwijs.
Thema 3: versterken groene groei.
  • In lijn met het Actieplan Duurzaamheid dragen we bij aan groene groei en verdere verduurzaming van de regionale economie. Dit gebeurt langs twee sporen. Langs spoor één versterken we de kansen voor werkgelegenheid binnen het thema duurzaamheid voor de korte termijn (bijvoorbeeld energiebesparing gebouwde omgeving). Langs spoor twee versterken we de waardeketens rond het thema duurzaamheid voor de langere termijn (biobased economy, circulaire economie).
  • We sluiten drie maatwerkconvenanten met drie netwerken van bedrijven die op onderdelen van groene groei koploper willen zijn.
  • Daar waar in het tweede spoor kansrijke mogelijkheden worden geïdentificeerd voor de versterking van waardeketens voor bijvoorbeeld de regionale circulaire economie en biobased economy, worden die ook binnen de thema's 'ondernemersklimaat' en 'branche-aanpak en acquisitie' geagendeerd en opgepakt.
Thema 4: faciliteren kansrijke economische projecten.
  • Kennispark: de inzet is om het midden- en kleinbedrijf (MKB) beter te verbinden met het onderwijs en onderzoek (UT, Saxion en Kennispark). Op fysiek vlak zetten we samen met de provincie in op realisatie van fase twee van het masterplan Kennispark. Met deze middelen wordt de transformatie ingezet van een modern gemengde werklocatie naar een innovatieve campusomgeving met internationale allure. De kwaliteit van de openbare ruimte in het gebied wordt verhoogd en er wordt een innovatiepad aangelegd. Het doel is het vestigingsklimaat in het gebied dusdanig te maken dat de ondernemers verleid worden om daarna zelf het parkmanagement op te pakken. Daarnaast wordt ingezet op de realisatie van de tweede fase van de incubator The Gallery gecombineerd met de verhuizing van de huurders van het verouderde BTC-gebouw naar The Gallery. De locatie van het BTC-gebouw wordt door de provincie opgekocht om deze verhuizing mogelijk te maken en wordt vervolgens ingezet voor de realisatie van een centraal parkeergebouw gelegen aan het innovatiepad.
  • XL Businesspark: het tweede deel van het terrein wordt in uitgave genomen en er vindt een doorontwikkeling plaats van de organisatie van het XL Businesspark. Op dit moment wordt bekeken hoe de samenwerking in de toekomst wordt voortgezet. De huidige samenwerking kan worden gecontinueerd, maar een ontvlechtingsstrategie behoort ook tot de mogelijkheden. De opties worden in het najaar van 2015 uitgewerkt in scenario’s en de (financiële) effecten worden in kaart gebracht. 
  • Luchthaven (noordelijk deel): In 2016 zullen de juridische procedures voor het bestemmingsplan en het luchthavenbesluit worden afgerond. Ook vestigt in januari het eerste nieuwe bedrijf zich in het gebied. Het Kwaliteitsteam en het Topteam treden in alle processen op als adviseur en het Topteam werkt verder aan de concrete invulling van de TecBT. Na het wegvallen van het draagvlak voor de ontwikkeling van een commerciële luchthaven (medio 2014) vond er een heroriëntatie plaats. Na het advies van de Commissie van Wijzen om het gebied van de luchthaven te ontwikkelen tot een Technology Base Twente (TecBT), is een plan van aanpak opgesteld. Recent hebben de staten en de raad het plan aanvaard. De colleges van GS en B&W kregen vervolgens de opdracht het plan van aanpak uit te voeren. Eén van de opdrachten in het plan van aanpak is het onderzoeken van het ontvlechten van de woongebieden. Naast het bieden van planologische ruimte voor de ontwikkeling van Technology Base en het oplossen van de ruimtelijke en financiële effecten, gaat het hierbij om het ontvlechten van de woongebieden binnen de gebiedsontwikkeling. Eventuele (financiële) effecten kunnen we op dit moment nog niet weergeven.
Thema 5: bereikbaarheid (fysiek en digitaal).
  • Het afronden van de aanleg van het laatste deel van Hoogwaardig Openbaar Vervoer (tussen Goolkatenweg en Uranusstraat).
  • De aanleg van de fietsbrug Auke Vleerstraat ter hoogte van het B&S-park.
  • Een lobby op betere (inter)nationale verbindingen (onder andere via onderzoeksprojecten van de Euregio).

Doelstelling B: een groter deel van de potentiële beroepsbevolking is aan het werk.

Actiepunten 2016
Thema 6: vergroten zelfredzaamheid bij het vinden van werk binnen en buiten Enschede.
  • De samenwerking met de uitzendbureaus die in 2015 is gestart, wordt gecontinueerd en waar mogelijk geïntensiveerd en uitgebreid.
  • Met moderne digitale middelen ondersteunen we werkzoekenden, zodat zij op eigen kracht werk kunnen vinden. Daarbij maken we gebruik van de ervaringen van het programma Digitale Innovatie Arbeidsmarkt. Hierbij hebben we het plan om een pilot met digitale ondersteuning voor werkgevers te starten. 
  • Vanuit het Werkplein Twente hebben gemeenten en UWV één regionale werkgeversbenadering. Daarbij is sprake van een gezamenlijk, regionaal aanbod van werkgerichte arbeidsmarktinstrumenten. Daarnaast zorgen zij dat werkzoekenden die niet in staat zijn het wettelijk minimumloon te verdienen bemiddeld worden naar banen in het kader van 'de baanafspraak' met het Regionale Werkbedrijf.
  • Participatiewet 2016: de drie decentralisaties van Jeugdzorg, de Wmo en Participatiewet vinden plaats in onderlinge samenhang en binnen de wettelijke kaders van het sociaal domein. De transitiefase is afgerond en de transformatiefase is gaande en loopt nog in 2016 door. Er wordt een 'Integraal gemeenschappelijk beleidskader sociaal domein' opgesteld en de afstemming in de uitvoering wordt verder doorontwikkeld.
  • De regionale samenwerking wordt verder geïntensiveerd om uitvoering te geven aan het arbeidsmarktbewerkingsplan. Het regionale Werkbedrijf stelde dit plan op om garantiebanen te realiseren in het kader van de afspraken in het sociaal akkoord.
  • Sociale Werkvoorziening: in 2016 wordt de eerste jaarschijf van de maatregelen van het Iroko-rapport uitgevoerd. Deze maatregelen zijn gericht op omzetverhoging en kostenbesparing. Het beschut bedrijf verhoogt de omzet per werknemer verder door werk te doen dat meer geld oplevert, voortbordurend op de goede ervaringen in Duitsland.
  • In het kader van 'meer werk' wordt extra ingezet op Duitsland, wordt de aanpak van Direct Werk geïntensiveerd en gaan we door met innovaties in begeleiding van werkzoekenden. 
  • Door de herinvoering van de periodieke herbeoordeling van uitkeringsgerechtigden met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt ontstaat meer contact tussen de gemeente en de uitkeringsgerechtigden. Het contact is niet alleen gericht op het vaststellen van de rechtmatigheid van de uitkering, maar ook op het inventariseren en stimuleren van de maatschappelijke participatie.
Thema 7: investeren in werkgelegenheid.
  • Op basis van Twente Werkt! voeren we met collega's en partners in de regio acties uit op de terreinen: versterken van High Tech Systems and Materials, het stimuleren van de groei van het MKB, versterken van het vestigingsklimaat en acquisitie, een duurzame arbeidsmarkt en internationalisering.
  • De voortzetting van het bestaande beleid op basis van de uitgangspunten: arbeidsvermogen en loonwaarde en 'alle arbeid is passend'.
  • De kansen in Duitsland worden verder uitgewerkt langs de volgende lijnen:

    • Er wordt ingezet op verhogen van het aantal bemiddelingen op vacatures in Duitsland: minimaal vijftig regulier, aangevuld met nog eens dertig bij toekenning subsidie in het kader van SIB (Social Impact Bond).
    • Het in 2015 opgebouwde netwerk in Duitsland wordt verder vergroot en versterkt met branche- en werkgeverorganisaties, gemeenten, steden, etcetera.
    • Intensivering van de samenwerking Gronau - Enschede op het gebied van economie, werk en onderwijs: bijeenkomsten voor ondernemers uit beide landen, ontwikkeling van gezamenlijke programma’s met betrekking tot toerisme, bemiddeling van werkzoekenden, informatie-uitwisseling en de stimulering van de Duitse taal in het basis- en voortgezet onderwijs.
    • Acquisitie Duitse retail voor de Enschedese binnenstad/Duitse ondernemingen in Twente.
    • Bij de toekenning van de subsidie in het kader van sectorplannen: de vorming van een Twents projectteam bestaande uit medewerkers van diverse Werkpleinen. Het doel is de bemiddeling van tweehonderd werkzoekenden op vacatures in Duitsland.
    • Implementatie van het project Zorg: de scholing en bemiddeling van, met name, medewerkers uit de thuiszorg op vacatures in de Duitse ‘Altenpflege’.
    • Actieve deelname aan het in 2015 gerealiseerde ‘pact voor grensoverschrijdende samenwerking’ (Euregio): het initiëren van en deelname aan Duits-Nederlandse projecten met betrekking tot werk en onderwijs, informatie-uitwisseling, lobbyen, etcetera.

  • Het sectorplan Twente Werkt!, intersectoraal mobiliteitsplan 2015-2017.

Doelstelling C: Meer jongeren met een opleiding die aansluit bij de arbeidsmarkt.

Actiepunten 2016
Thema 8: Onderwijs en talentontwikkeling.

Op basis van de Lokale Educatieve Agenda werken we samen met de scholen aan de volgende thema's:

  • Invloed van jongeren op onderwijs, stad en hun toekomst. Dit realiseren we via een Jongerenberaad en een Jeugdlintje.
  • Ouders en scholen als partner: via ouderbeleidsplannen op elke school.
  • Focus op de groei van élk talent. Dit realiseren we als gemeente vooral via onze subsidieregeling Groei van Talent, waar scholen projecten voor indienen.
  • Veilige en ondersteunende leeromgeving: via OnderwijsAchterstandenBeleid, subsidieregeling voor scholen, VVE-beleid (voor- en vroegschoolse educatie), IKC-beleid (integrale kindcentra), Passend Onderwijs, Leerlingenvervoer en Leerplicht/RegionaleMeldCoördinatiefunctie.
  • Goed beeld van toekomstmogelijkheden: via beroepenoriëntatie en -excursies, jong ondernemerschap via de scholen, kennismaking met vrijwilligerswerk via maatschappelijke stage in het derde leerjaar voortgezet onderwijs, via Euregionale focus (stimuleren van onderwijs in de buurtaal en uitwisselingen tussen scholen in Enschede en Duitsland) en via internationale uitwisseling tussen scholen in Enschede en onze zustersteden Palo Alto en Dalian.
  • Wetenschap & technologie: via uitvoering Techniekpact Twente. In het Techniekpact Twente zitten de volgende onderdelen: 20 Days of Technology, internationale school en Twente goes Techno waarbij VO-leerlingen uit het tweede en derde leerjaar op  excursie gaan naar bedrijven in de techniek in november 2016.

Internationale school:
De stichting Consent en het Stedelijk Lyceum vormen samen de International School Twente (IST). In 2016 werken zij aan een doorlopende leerlijn van basisonderwijs naar voortgezet onderwijs. Het Stedelijk Lyceum werkt daarbij aan het International Baccalaureate Diploma Program. IST wordt hiermee een toonaangevende voorziening voor kinderen uit de internationale gemeenschap in de regio Twente. Een internationale IB school is een belangrijke vestigingsvoorwaarde voor internationaal georiënteerde bedrijven en voor de kenniswerken van de universiteit en Saxion.

Leerlingenvervoer:
In september 2016 wordt de aanpassing van de verordening leerlingenvervoer m.b.t. de maatregel om het SO gelijk te stellen aan het VO geëvalueerd. Leerlingen van het voortgezet speciaal onderwijs (VSO) en leerlingen uit het regulier voortgezet onderwijs worden op basis van deze regeling gelijkgesteld. Hierbij worden ook de uitkomsten van de op dit onderdeel ingevoerde inkomensafhankelijke tegemoetkoming en maatwerkmaatregelen (bijvoorbeeld pilot Go-OV) betrokken. Binnen het geheel van de regeling Leerlingenvervoer staat maatwerk steeds meer centraal.

Voor- en vroegschoolse educatie:
In 2016 blijven we de verbeteringen in het aanbod van voor- en vroegschoolse educatie en peuteropvang binnen de Integrale Kindcentra (IKC's) ondersteunen. Dit aanbod aan circa 1.600 peuters is de afgelopen jaren sterk geprofessionaliseerd. Daarnaast wordt deelname aan peuter- en VVE-arrangementen in 2016 goedkoper voor ouders, waardoor de toegankelijkheid verbetert. Daarmee krijgen meer peuters een betere start in het basisonderwijs. Met als uiteindelijk doel een startkwalificatie en zelfredzaamheid in de samenleving. Verder denken we actief mee met het ministerie van SZW om de bureaucratie rondom de inkomensvaststelling en eigen bijdragen terug te dringen. Tenslotte bereiden we in 2016 samen met de IKC-partners scherpe keuzes voor in het licht van de daling van deze budgetten na 2016.

Indicatoren

De indicatoren van de programmabegroting 2015-2018 worden hergebruikt, de streefwaarden zijn geactualiseerd. 

 Effectindicatoren Score 2014 Streven 2015 Streven 2016 Streven 2019
Doelstelling A:
1. Aantal banen (prognose banengroei gebaseerd op landelijke cijfers CBS, CPB en UWV).

Enschede: 81.410 (+0,6%)
Twente:  286.600 (-0,6%)
Landelijk: -1,1%

Groei gelijk aan landelijke ontwikkeling (0,7%).
Enschede: 81.980
Twente: 289.467

Groei gelijk aan landelijke ontwikkeling  (0,9%).
Enschede: 82.718
Twente: 292.072

Groei gelijk aan landelijke ontwikkeling (0,7%).
Enschede: 84.467
Twente: 298.249
2. Bruto Binnenlands Product Twente per inwoner. 30.677 (voorlopige schatting, definitief cijfer CBS nog niet bekend). 31.290 (op basis van economische groei van 2%). Groei gelijk aan landelijke ontwikkeling (2,4%): 32.041. Groei gelijk aan landelijke ontwikkeling (1,5%): 33.504.
3. Waardering dienstverlening Ondernemersloket. 8,2  minimaal 8  minimaal 8  minimaal 8
4. Bereikbaarheid Enschede West en centrum (lager dan 100 betekent beter bereikbaar). 85,7  86 86 86
5. Energiegerbruik bedrijfsleven (mutatie emissie CO2).
Gas
Electriciteit

11.0% 
1.5%

1.2%
1.2%

1.2%
1.2%

1.2%
1.2%
6. Groene groei: aantal bedrijven dat deelneemt in een maatwerkconvenant op het thema groene groei. 10 50
Doelstelling B:
7. De netto participatiegraad (nota bene: de landelijke definitie is aangepast waardoor percentages zijn veranderd).

61,6% 

62% 

62% 

63%
8. Aantal niet werkende werkzoekenden (NWW) en aantal mensen met een uitkeringen in het kader van de Wet Werk en Bijstand/Participatiewet (WWB/PW). NWW: 13.034 
WWB/PW: 6717
 NWW: niveau NL 
WWB/PW: niveau NL
 NWW: niveau NL 
WWB/PW: niveau NL
NWW: niveau NL 
WWB/PW: niveau NL
Doelstelling C:
9. Onderwijsindex, bestaat uit: 
       
9.a Verdeling van leerlingen over niveaus VO, volgens advies PO. PrO: 3%;
VMBO: 54%; 
HAVO/VWO: 43%.
PrO: 3%;
VMBO: 53%; 
HAVO/VWO: 44%.
PrO: 3%;
VMBO: 53%; 
HAVO/VWO: 44%.
PrO: 3%;
VMBO: 53%;
HAVO/VWO: 44%.
9.b Beroepsbevolking met opleidingsniveau MBO-2 en hoger. 75% 76% 77% 78%
9.c Percentage VO-leerlingen met een technisch profiel (derde en vierde leerjaar). VMBO: 45%;
HAVO: 44%;
VWO:70%.
VMBO: >45%; 
HAVO: >45%; 
VWO: >60%.
VMBO: >45%;
HAVO: >45%;
VWO: >60%.
VMBO: >45%;
HAVO: >45%;
VWO: >60%.
9.d Percentage afgestudeerden MBO, HBO, UT met een technische studie. ROC: 23%; 
Saxion: 24%; 
UT: 44%.
ROC: 26%; 
Saxion: 28%; 
UT: 49%.
ROC: 26%; 
Saxion: 28%; 
UT: 49%.
ROC: 30%; 
Saxion: 30%;
UT: 50%.

Toelichting op de indicatoren 

Indicator 1 en 2

De streefwaarden van deze indicatoren zijn aangepast op basis van nieuwe landelijke prognoses die gunstiger zijn dan een jaar geleden. De realisatie 2014 bij indicator 2 betreft een inschatting op basis van de realisatie 2013 plus de economische groei in 2014 (1%).

Indicator 4

Dit betreft een samengestelde index voor de bereikbaarheid van de binnenstad vanaf drie invalswegen. Een lagere score dan 100 betekent dat de bereikbaarheid is verbeterd ten opzichte van 2011 (het basisjaar). Streven is dat de bereikbaarheid op peil blijft. Daarom is ervoor gekozen om de realisatie van 2014 als uitgangspunt te  nemen bij de streefwaarden in de komende jaren.

Indicator 5

Voor energie wordt gemeentebreed de indicator ‘energiebesparing’ gebruikt. Deze indicator is opgebouwd uit mutatie energiegebruik particulier en mutatie energiegebruik bedrijfsleven (in procenten). Indicator 5 is dus een verfijning van de gemeentebrede indicator.

Indicator 6

Deze indicator hangt samen met het actiepunt over maatwerkconvenanten zoals omschreven bij thema drie van "versterken economie". We streven er naar dat steeds meer bedrijven deel gaan nemen aan de maatwerkconvenanten.

Indicator 7

Het CBS heeft met ingang van 2015 de definities van, onder andere, beroepsbevolking aangepast. Door deze aanpassing zijn de scores op participatiegraad gewijzigd. Deze liggen nu hoger. De doelstelling voor 2019 is op basis van deze nieuwe percentages aangepast.

Wat mag het kosten?

In onderstaand taartdiagram zijn de uitgaven per thema weergegeven.

bedragen * 1.000 euro

Versterken economie Bedragen x 1.000 euroBegroting  2015Begroting 2016Raming  2017Raming  2018Raming  2019
Lasten205.803191.795177.398170.687166.103
Baten119.473112.400105.262102.905101.320
Saldo van baten en lasten86.32979.39572.13667.78264.783
Storting reserves2.1352.1062.0231.9611.620
Onttrekking reserves8.7536.0892.9892.0321.386
Resultaat79.71275.41271.17067.71165.017

Toelichting

De daling van de lasten komt vooral tot uiting in de volgende producten:

  1. Algemene bijstand levensonderhoud
    De aanvullende middelen ter dekking van het 5% eigen risico BUIG voor de Vangnetregeling (voorheen MAU) zijn in 2016 niet meer beschikbaar. De opgave is om toe te groeien naar de situatie in 2018, waarin het rijksbudget toereikend is voor de uitgaven voor bijstand. Dit is reden om voor het product arbeidsmarktparticipatie 2,5 miljoen euro extra uit te trekken.

  2. Verkeersinfrastructuur en beleid
    In 2015 is er een mobiliteitsplan vastgesteld. Wanneer er projecten van start gaan worden deze separaat in voorstellen aan de raad voorgelegd.

  3. Uitvoering WSW
    De lasten en de baten op het product uitvoering WSW zijn lager als gevolg van een lager volume SW-medewerkers en kostenbesparingen.

Voor een uitgebreide toelichting verwijzen we naar de financiële bijlage 6.4.

 

Meer info Klik hier voor meer informatie over reguliere werkzaamheden en beleidsnota's.
Portefeuillehouders Patrick Welman, Eelco Eerenberg, Hans van Agteren
Programmadirecteur Richard Kokhuis